Măng tây xanh - Đặc điểm hình dạng và phân bố của cây măng tây xanh

Hiện nay, nhu cầu về sử dụng rau xanh của mọi người đang ngày càng phong phú và đa dạng, có rất nhiều loại rau có giá trị cao về dinh dưỡng và mẫu mã. Trong đó, măng tây xanh là một trong những loại rau vừa có giá trị dinh dưỡng, kinh tế cao và là mặt hàng rau xanh không thể thiếu đối với người tiêu dùng.

Măng tây xanh là loại rau có nhiều giá trị dinh dưỡng cao (Ảnh: sưu tầm)

1. Phân loại thực vật và đặc điểm hình thái của cây măng tây xanh 

Măng tây xanh là loại cây dạng bụi, thân thảo có thân ngầm hay còn được gọi là thân rễ, thường được dùng để thu hoạch cành lá làm cảnh. Cây măng tây xanh thường cao khoảng 1.3 - 3,8m có thể sống từ 15 - 20 năm, cây mọc cao chuyển thành màu xanh và phân nhánh nhiều.

Rễ chính của cây măng tây xanh thường rất ngắn và chết sau khi nảy mầm. Măng tây xanh chỉ có rễ trụ đứng thẳng và nhiều rễ phụ mọc xung quanh để tạo thành một hệ chùm rễ. Măng non thường sẽ được mọc ra từ rễ trụ.

Măng tây xanh có dạng bụi (Ảnh: sưu tầm)

Chồi của cây măng tây xanh là sản phẩm thu hoạch chủ yếu. Trước khi nhú khỏi mặt đất măng thường có màu trắng, sau khi tiếp xúc với ánh sáng măng sẽ chuyển dần thành màu xanh và phát triển thành cành lá nếu không thu hoạch

Lá của cây măng tây là loại lá không phát triển, có dạng hình kim mềm và rũ xuống. Lá thường mọc thành chùm có khoảng 4 - 15 lá xung quanh cành. 

Lá của cây măng tây xanh thường tiêu biến để hạn chế bốc hơi nước (Ảnh: sưu tầm)

Măng tây xanh là loại cây đơn tính biệt chu, hoa thường mọc trên các cành, khả năng đậu quả kém., Hoa của cây măng tây có màu trắng xanh nhạt hoặc vàng nhạt, có hình dạng giống chiếc chuông nhỏ dài khoảng 4.5 - 6.5cm, có 6 cánh liền nhau ở phần đế hoa. Hoa có thể mọc đơn hoặc mọc thành cụm từ 2 - 3 cái.

Quả của cây măng tây xanh là loại quả mọng, đường kính khoảng 8 - 9mm, mỗi quả có ba ngăn, mỗi ngăn chứa hai hạt, khi chín có màu đỏ. Hạt măng tây có vỏ màu đen, rất cứng, đường kính trung bình từ 1 - 3mm.

Hoa của cây măng tây xanh (Ảnh: sưu tầm)

2. Nguồn gốc của cây măng tây xanh

Măng tây xanh là một loại cây thuộc bộ thực vật 1 lá mầm có tên khoa học là Asparagus officinalis thuộc họ măng tây Asparagaceae có nguồn gốc từ các bờ biển phía tây của Châu Âu (miền bắc Tây Ban Nha kéo dài đến bắc Ailen). Nên được gọi là măng tây để phân biệt với các loại măng ta (măng tre, măng le)

 Vào khoảng 300 năm trước Công Nguyên được đem từ vùng Trung Đông về trồng đầu tiên ở Hy Lạp và sau đó là Roma.Ban đầu cây măng tây xanh chỉ được biết đến là một loại thảo dược có công dụng chữa bệnh về tim, phù thũng và đau răng. Sau đó được người Hy Lạp cổ sử dụng để làm rau ăn cao cấp vào những năm 200 trước Công Nguyên.

Vào thời kỳ Trung Cổ, măng tây xanh được quan tâm và trồng nhiều tại Pháp vì đây là loại rau mà Vua Louis IV ưa thích. 

Măng tây xanh du nhập vào Việt Nam vào khoảng những năm 1970, được trồng nhiều ở khắp cả nước. 

Măng tây xanh phân bố nhiều ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới (Ảnh: sưu tầm)

3. Điều kiện khí hậu ngoại cảnh để cây măng tây xanh có thể sinh trưởng và phát triển

Măng tây xanh thích hợp trồng ở những vùng có khí hậu nhiệt đới và có yêu cầu về điều kiện sinh thái như sau.

• Nhiệt độ: thích hợp để cây măng tây xanh sinh trưởng và phát triển là trong khoảng 25 - 33^oC. Nếu nhiệt độ quá cao >35^oC hoặc <12^oC, tiết trời nhiều sương giá cây sẽ không thể sinh trưởng và cho hiệu quả kinh tế thấp. Nhiệt độ để hạt măng tây xanh nảy mầm là khoảng 20 - 25^oC. Nhiệt độ từ 20 - 30^oC là phù hợp nhất để canh tác cây măng tây xanh.

• Ánh sáng: măng tây là cây ưa sáng, không chịu bóng râm, thời gian chiếu sáng thích hợp để trồng măng tây xanh là trên 7 - 8 tiếng/ngày. Nếu trồng măng tây ở nơi có bóng che cây sẽ quang hợp thấp, sinh trưởng kém và năng suất thực thu giảm.

Măng tây thích hợp trồng khu vực có nhiều nắng (Ảnh: sưu tầm)

• Độ ẩm, lượng mưa và nước tưới: Măng tây xanh ưa thích độ ẩm không khí khoảng 60 - 70%, độ ẩm đất 70 - 75%. yêu cầu về lượng mưa trung bình thấp <1000 mm/năm. Yêu cầu nước tưới là nước ngọt, không bị nhiễm phèn, mặng. Măng tây là loại cây không chịu được ngập úng, nếu ngập úng nước quá 8 tiếng sẽ làm chồi măng bị biến dạng, rễ bị thối và không cho thu hoạch. Ngập nước 24 tiếng cây măng tây xanh sẽ bị chết. 

• Đất trồng: Loại đất thích hợp để trồng măng tây là đất thịt nhẹ, đất cát pha, tơi xốp, giàu dinh dưỡng, đất phù sa mới, đất bồi đắp ven sông. Độ pH từ 6.5 - 7.5, nếu pH dưới 4 cây măng tây xanh sẽ bị bạc lá, không phát triển do bị rối loạn dinh dưỡng. Mực nước ngâm phải sâu hơn 1m. Đất trồng cây măng tây xanh phải có tần canh tác dày hơn 1 - 1.5m, tốt nhất là thế đất có gì cao ráo, thoát nước tốt, đất bằng phẳng, độ dốc không quá 10o, không bị ngập úng, không nhiễm phèn mặn. Không trồng trên đất có tầng đất sét cứng, lẫn sỏi, đá ngầm. 

• Măng tây xanh thích hợp trồng ở khu vực có gió nhẹ dưới cấp 3 (3 - 5m/s). Nếu trồng ở những vùng oi bức, không có gió cây sẽ dễ bị bệnh hại tấn công. Gió nhẹ giúp lưu thông không khí hỗ trợ cho quá trình trao đổi chất của cây măng tây xanh. Nếu gió lớn từ cấp 4 trở lên sẽ làm cây bị gãy đổ, bật gốc, biến dạng chồi măng, năng suất và phẩm chất măng tây xanh bị giảm. Gió mạnh làm tăng cường sự bốc hơi của nước làm cây nhanh khô héo, giảm sức sinh trưởng. 

- Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -