Cây đảng sâm - Đặc điểm phân bố và hình thái

Cây đảng sâm hay còn gọi là sâm dây, đảng sâm nam là loài cây thuốc được ví như nhân sâm. đảng sâm có thể thay thế được nhân sâm trong một số bài thuốc và có giá thành rẻ hơn nhân sâm rất nhiều. đảng sâm có vị ngọt, tính bình, có công dụng chữa bệnh tiêu chảy, mệt mỏi, bổ khí huyết. 

Đảng sâm khô được sử dụng để làm thuốc (Ảnh: sưu tầm)

1. Đặc điểm hình thái của cây đảng sâm

• đảng sâm là loại cây thân thảo có thân dây leo nhỏ, có rễ củ có thể sống lâu năm. Thân quấn leo lên các vật thể và cây khác để vươn lên, Rễ củ của cây đảng sâm có màu vàng hơi ngà, hình trụ, rễ có thể phân thành nhiều nhánh nhỏ, thịt của rễ ít không có xơ, nạc. 

• Thân leo của cây đảng sâm thường dài khoảng 1m, thân có màu xanh hơi nâu tím. Phần ngọn non có lông tơ khi già thân sẽ nhẵn. Thân cây có nhựa màu trắng, bộ phận càng non càng nhiều mủ.
• Lá cây mọc đối trên thân, hiếm khi mọc so le, lá có cuống và phiến lá có hình tim, dài 3 - 8cm, rộng 2 - 4cm, gốc lá chia 2 thùy tròn, đầu lá nhọn, mép lá hơi gợn sóng nhẹ, có răng cưa tù, mặt trên có màu xanh, mặt dưới xanh nhạt hơn mặt trên. Lúc lá non có lông tơ trên bề mặt, về sau lá già đi thì nhẵn

Lá của cây đảng sâm có dạng hình tim và không có lông trên mặt lá (Ảnh: sưu tầm)

• Hoa đảng sâm mọc riêng lẻ ở các kẽ lá, cuống hoa dài tầm 2 -3cm, đài xẻ thành 5 thùy dài nhọn, hoa thường có màu xanh. Tràng hoa hình chuông, phần họng có màu tím nâu, 5 cánh hoa dài hình tam giác nhọn, màu trắng có các gân màu hơi tím hồng. 

Hoa cây đảng sâm có dạng hình chuông (Ảnh: sưu tầm)

• Quả đảng sâm là quả nang, gần giống nửa hình cầu, đường kính khoảng 1 - 1,3cm, có 5 gờ nông ở phần đầu quả, khi chín có màu tím đen, bên trong có nhiều hạt nhỏ, màu nâu.

Quả của cây đảng sâm khi chín có màu tím đen (Ảnh: sưu tầm)

2. Phân bố sinh thái của cây đảng sâm

Đảng sâm là loài cây dược liệu có tên khoa học là Codonopsis javanica thuộc họ hoa chuông, câu mọc dại hoặc được trồng phổ biến ở các khu vực miền núi ở nước ta.

Đảng sâm phân bố nhiều và rải rác ở các tỉnh miền núi phía bắc bao gồm Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Bắc Kạn, Cao Bằng, Sơn La, Điện Biên,...

Ở các tỉnh phí nam, đảng sâm mọc tập trung xung quanh khu vực núi Ngọc Linh thuộc tỉnh Kon Tum và Quảng Nam, và cao nguyên Langbiang thuộc tỉnh Lâm Đồng.

Ngoài ra, các vùng núi cao thuộc các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng trị cũng có sự xuất hiện và sinh sống của cây đảng sâm, nhưng với số lượng ít hơn những địa phương kể trên rất nhiều.

3. Điều kiện sinh thái để cây đảng sâm sinh trưởng và phát triển

• Cây đảng sâm là cây ưa ẩm, ưa ánh sáng, chịu bóng ít, vào thời điểm cây còn nhỏ cần nhiều ánh sáng và độ ẩm để cây phát triển. Cây mọc xen với các loại cây bụi, cây cỏ thấp ở khu vực ven của các khu rừng nhiệt đới và á nhiệt đới ẩm thường xanh, trên các trảng nương rẫy, đôi khi còn thấy cây đảng sâm mọc trên các hốc đá ven rừng ở các núi đá vôi. Cây phân bố nhiều ở các khu vực có độ cao từ 700 - 1.200m và có độ dốc dưới 30^o. 

Đảng sâm thường mọc xen với các lùm bụi ven rừng (Ảnh: sưu tầm)

• Đảng sâm là loại cây sống lâu năm, sau khi ra hoa kết quả thì bộ phận trên mặt đất tàn lụi, đến mùa Xuân, phần mầm sinh trưởng ở rễ củ của cây đảng sâm sẽ mọc ra các chồi thân mới. Cây đảng sâm sinh trưởng và phát triển mạnh vào mùa mưa, đến giữ hoặc cuối mùa thu cây sẽ ra hoa, kết quả. Trong tự nhiên, đảng sâm mọc từ hạt thường sẽ ra hoa và quả vào năm thứ 3 sau khi nảy mầm.
• Cây đảng sâm thích hợp sinh trưởng ở những vùng có nhiệt độ trung bình dao động từ 15 - 18^oC, có lượng mưa hàng năm từ 1.500 - 2.800mm. Cây sẽ sinh trưởng tốt ở điều kiện khí hậu mát mẻ, nếu nhiệt độ trung bình cao cây sẽ phát triển chậm hơn.

 - Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -