Kỹ thuật trồng dưa leo và cách chăm sóc cây dưa leo để cho năng suất cao

Dưa leo là loại rau ăn trái cực kỳ phổ biến trong tất cả các bữa cơm và có nhiều công dụng rất tốt cho sức khỏe. Dưa leo có thể canh tác quanh năm và ở tất các kiểu khí hậu khác nhau trên cả nước ta. Bài viết dưới đây Bác Sĩ Nông Nghiệp sẽ cập nhật các quy trình kỹ thuật trồng dưa leo và các phương pháp chăm sóc cây dưa leo cho năng suất cao.

1. Điều kiện ngoại cảnh và mùa vụ thích hợp để trồng dưa leo

1. Điều kiện ngoại cảnh thích hợp để trồng dưa leo

• Nhiệt độ: dưa leo là cây ưa nhiệt, hạt có thể nảy mầm ở nhiệt độ từ 12 - 13^oC, cây dưa leo sinh trưởng trong tốt trong điều kiện nhiệt độ từ 25 - 30^oC. 

• Nhu cầu ánh sáng khi trồng dưa leo rất cao từ 10 - 12 tiếng/ngày, nắng nhiều có thể tăng hiệu suất quang hợp của cây, thúc đẩy quá trình trái lớn và tăng năng suất của cây. Cường độ ánh sáng thích hợp khi trồng dưa leo là từ 15.000 - 17.000 lux. Nếu thời gian chiếu sáng quá dài kết hợp với nhiệt độ cao có thể làm chậm quá trình phân hóa mầm hoa cái và hoa dễ bị rụng, hương vị không ngon.

• Nước và độ ẩm: yêu cầu về nước và độ ẩm khi trồng dưa leo rất lớn. Độ ẩm thích hợp để trồng dưa leo là từ 85 - 90%, cây dưa leo chịu hạn rất kém. Nếu trong quá trình ra trái mà gặp hiện tượng khô hạn có thể làm trái dưa bị đắng, độ ẩm thích hợp khi trồng dưa leo trong giai đoạn ra hoa và đậu quả là từ 80 - 90% . 

• Đất và dinh dưỡng: loại đất thích hợp để trồng dưa leo là đất thịt nhẹ, đất cát pha sẽ cho năng suất và chất lượng tốt. Độ pH thích hợp và từ 5.5 - 6.5. Dưa leo là loại cây trồng nhạy cảm với nguồn dinh dưỡng trong đất nên cần phải có chế độ bón phân phù hợp trong suốt quá trình canh tác cây dưa leo. 

Dưa leo là loại cây trồng có thể trồng được ở nhiều điều kiện ngoại cảnh khác nhau (Ảnh:sưu tầm)

2. Xác định mùa vụ thích hợp để trồng dưa leo

Dưa leo là loại cây trồng có thể canh tác quanh năm. Nhưng để dưa leo tăng trưởng tốt nhất là nên trồng trong mưa. Tuy nhiên ở các mùa vụ khác nhau sẽ có những thuận lợi và khó khăn khác nhau.

• Vụ Hè Thu: tiến hành gieo vào tháng 5 - 6 dương lịch, thu hoạch vào tháng 7 - 8. Đây là vụ chính để trồng dưa leo, vào mùa vụ này cây sẽ sinh trưởng và phát triển tốt, ít sâu bệnh và giảm công tưới.

• Vụ Thu đông: gieo hạt vào tháng 7 - 8 và thu hoạch vào tháng 9 - 10 dương lịch. Nếu trồng dưa leo vào vụ mùa này cây có thể phát triển nhiều về cành lá nhưng tỉ lệ ra hoa đậu quả thấp. Nếu gặp mưa nhiều vào thời gian trổ bông sẽ gây ra hiện tượng rụng và thối nụ và cây dưa leo dễ mắc các bệnh do nấm gây ra.

• Vụ Đông Xuân: Gieo tháng 10 - 11 và thu hoạch vào tháng 12  - 1 dương lịch. Trồng dưa leo vào vụ này do gặp phải thời tiết lạnh sẽ dễ bị bọ trĩ và bệnh đốm phấn gây hại cần phải đầu tư nhiều vào các biện pháp phòng trị bệnh cho cây dưa leo. 

• Vụ Xuân Hè: gieo vào tháng 1 - 2 và thu hoạch vào tháng 3 - 4. Trồng dưa leo trong mùa vụ này cần chú ý bổ sung nước tưới để cây có thể sinh trưởng và phát triển ổn định. 

2. Chuẩn bị đất trồng dưa leo 

1. Làm đất trồng dưa leo.

Dưa leo là loại cây trồng có bộ rễ ăn nông, yếu và sức hấp thu của rễ kém. Khi chuẩn bị đất để trồng dưa leo cần tiến hành làm đất kỹ, cày ải nhiều lần cho đất tơi xốp và nhỏ vụn ra. Cần xử lý đất kỹ để phòng tránh các loại bệnh hại có sẵn trong đất bằng cách rải vôi, phơi đất, xử lý bảng các chế phẩm sinh học. 

Tiến hành lên luống và san phẳng mặt luống: 

• Vào vụ mùa mưa cần làm luống cao khoảng 35cm, bề mặt luống từ 0.9 - 1m, rãnh giữa các luống khoảng 40 - 50cm để trồng dưa leo.

• Vào mùa khô: lên luống khoảng 20 - 25cm. Mặt luống từ 0.9  - 1m, khoảng cách giữa hai luống trồng dưa leo khoảng 40 - 50cm.

• San phẳng mặt luống để tránh ứ đọng nước vào mùa mưa va sau khi tưới. Ngoài ra, còn tạo điều kiện cho cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt.

Cuốc hố và bón lót trước khi tiến hành trồng dưa leo: 

• Khoảng cách các hố trồng:

• • Đối với các giống dưa lại hiện này khoảng cách các hố là 35 - 40cm

  • Các giống dưa leo bản địa khoảng cách hố là 25 - 30cm.

• • Bón lót trước khi trồng dưa leo thích hợp nhất là đất đã được xử lý và phơi ải khoảng 5 - 7 ngày.

• Loại phân và liều lượng để bón lót cho đất trước khi trồng dưa leo:

• Sử dụng màng phủ để che phủ đất trồng dưa leo với mục đích giữ ẩm cho đất và hạn chế cỏ dại trong quá trình trồng. Trải màng phủ và cố định bằng các loại ghim tự chế hoặc ghim màn phủ chuyên dụng. Đục các lỗ tùy theo yêu cầu khoảng cách của các giống.
• Làm giàn: để thuận lợi cho việc chăm sóc và thu hoạch dưa leo cần tiến hành lên giàn. Giàn để trồng dưa leo được thiết kế theo hình nhữ nhân, cao khoảng 2m. Giàn được làm từ các loại tre nứa và lưới ô có kích thước ô khoảng 10 x 10cm.

Lên giàn giúp quá trình thu hoạch dưa keo dễ dàng hơn (Ảnh: sưu tầm)

3. Mật độ, khoảng cách và kỹ thuật trồng dưa leo 

1. Xác định mật độ và khoảng cách trồng phù hợp cho các giống dưa leo khác nhau:

• Đối với các giống dưa lai: khoảng cách giữa các cây là từ 35 - 40cm, khoảng cách giữa hai hàng là 65 - 70cm. Với mật độ khoảng từ 40.000 - 50.000 cây/ha

• Các giống dưa bản địa:  khoảng cách giữa các cây là từ 20 - 25cm, khoảng cách giữa hai hàng là 65 - 70cm. Với mật độ khoảng từ 60.000 - 70.000 cây/ha.

2. Kỹ thuật và cách trồng dưa leo.

Đối với phương pháp trồng dưa leo bằng phương pháp gieo hạt trực tiếp thì chỉ cần gieo mỗi hốc khoảng 2 - 3 hạt.

• Chuẩn bị hạt giống để gieo trồng dưa leo:

• • Ngâm hạt giống vào nước ấm khoảng 40oC trong 2 - 3 tiếng để thúc đẩy hạt giống nảy mầm.

  • Vớt hạt ra để cho ráo nước

  • Để hạt giống vào khăn ẩm và gói lại để nơi kín có che đậy kỹ càng để hạn chế thoát nước và các sinh vật gặm nhấm.

  • Đem hạt đã ngâm đi ủ ở nhiệt độ từ 20 - 29^oC.

  • Sau khi ủ khoảng từ 2 - 3 ngày hạt dưa leo sẽ nảy mầm và có thể đem gieo vào các hốc đã chuẩn bị để trồng dưa leo trước đó.

Đối với phương pháp trồng dưa leo bằng cách ươm cây con: 

• Tiến hành xử lý hạt giống giống các bước trên hoặc có thể gieo hạt trực tiếp vào bầu đất sau khi ươm

• Khi ươm cây dưa leo khoảng 3 - 4 ngày hạt sẽ nảy mầm, sau khi hạt nảy mầm cần đem cây ươm ra chỗ có đầy đủ ánh sáng để tráng cây con bị thiếu nắng. 

• Khi cây bắt đầu phân hóa lá thật đầu tiên có thể đem ra ruộng để trồng xuống đất

• Sau khi trồng dưa leo giống ra ruộng cần tưới nước để giữ ẩm cho cây. Nên trồng dưa leo vào buổi chiều mát để cây có thời gian thích ứng với điều kiện môi trường và hạn chế thất thoát số lượng cây giống sau khi trồng.

Ươm cây con trước khi trồng (Ảnh: sưu tầm)

4. Chăm sóc sau khi trồng dưa leo

1. Chế độ phân bón khi trồng dưa leo

Trong suốt quá trình trồng dưa leo cần thiết kế chế độ bón phân phù hợp vì rễ cây dưa leo là rễ ăn nông và sức hấp thụ chất dinh dưỡng từ đất kém, nên cần chia nhỏ ra nhiều lần bón thúc để đảm bảo trong suốt quá trình trồng dưa leo cây luôn đủ chất dinh dưỡng để phát triển. 

Chú ý: Ngưng sử dụng phân đạm ít nhất 21 ngày trước khi tiến hành thu hoạch

Bón phân đầy đủ để cây dưa leo có thể sinh trưởng và phát triển tốt (Ảnh: sưu tầm)

2. Chăm sóc sau khi trồng dưa leo

• Vun gốc: trong quá trình trồng dưa leo cần tiến hành vun gốc 3 lần vào các giai đoạn cây có 2 - 3 lá thật, 4 - 5 lá thật, và cây phát triển tua cuốn.

Cần vun gốc khi cây con được 2 - 3 lá thật (Ảnh: sưu tầm)

• Tưới tiêu nước: Sau khi gieo trồng dưa leo nếu thấy đất quá khô cần tiến hành đưa nước vào rãnh ngập khoảng ½ chiều cao luống. Trong suốt quá trình trồng dưa leo cần cung cấp nước tưới thường xuyên, nếu thiếu nước cây còi cọc và ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển và năng suất của cây.

• Thường xuyên làm sạch cỏ dại xung quanh gốc, cắt tỉa bớt các lá già ở phía dưới gốc cây để tạo độ thông thoáng cho ruộng trồng dưa leo. Cần tỉa bớt các cành cấp 3 - 4, mỗi cành chỉ cần giữ 1 - 2 đốt trái để cây có thể tập trung dinh dưỡng nuôi trái ở thân chính.

3. Phòng trừ dịch hại

• Cần tiến hành phòng trừ dịch hại tổng hợp trong ruộng trồng dưa leo bằng các biện pháp an toàn. Nên sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật có trong danh mục các sản phẩm được phép sử dụng và luôn đảm bảo thời gian cách ly khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trước khi thu hoạch.

- Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -