Lúa bị sâu đục thân bướm 2 chấm gây hại và cách xử lý

Lúa bị sâu đục thân gây hại là một bệnh thường gặp nhất ở lúa. Sâu đục thân thường sống kí sinh trong thân cây lúa. Khi vào trong thân cây, sâu sẽ khiến cho việc vận chuyển chất dinh dưỡng, nước nuôi cây bị gián đoạn, khiến cành lúa không nhận được đủ dinh dưỡng. Từ đó, chúng sẽ không phát triển được, rồi bị héo và chết.

Sâu đục thân hại cây lúa có 4 loại Trong các loại tên thì sâu đục thân bướm 2 chấm là một trong những loại thường gặp nhất. Sâu đục thân bướm 2 chấm gây ảnh hưởng rất lớn đến năng suất lúa nếu không được điều trị kịp thời. Trong bài viết này, Kênh Nông Nghiệp sẽ cập nhật đến bạn thông tin chi tiết về cách phòng trừ lúa bị sâu đục thân bướm hai chấm gây hại. 

1. Nguyên nhân lúa bị sâu đục thân bướm 2 chấm gây hại 

Sâu đục thân gây hại trên cây lúa bao gồm 4 loại là sâu đục thân bướm cú mèo, sâu đục thân 5 vạch đầu đen, sâu đục thân 5 vạch đầu nâu và sâu đục thân bướm 2 chấm. Trong đó, sâu đục thân bướm 2 chấm là tác nhân gây hại cây lúa hàng đầu. 

Sâu đục thân bướm 2 chấm là loài sâu bệnh sống ký sinh trong thân cây lúa. Sâu đục thân có nguồn gốc từ bướm. Bướm thường đẻ trứng trên cây. Sau đó, trứng bướm sẽ phát triển thành sâu. Sâu đục thân sống trong thân cây lúa. Sâu khi ký sinh trong thân cây sẽ làm gián đoạn việc vận chuyển nước, chất dinh dưỡng để nuôi cây. Điều này sẽ làm cho các bộ phận của cây không được cung cấp đủ dinh dưỡng, nước để tồn tại và phát triển. Dần dần, một số cành cây nhỏ sẽ không đủ sức chống chịu. Chúng sẽ không phát triển được và bị héo, chết dần. Những cành cây to sẽ rất dễ gãy khi gặp gió, mưa bão lớn. 

Sâu đục thân bướm 2 chấm phát triển thuận lợi nhất trong điều kiện nhiệt độ từ 23 -30 độ C, độ ẩm khoảng trên 90%. Một năm, sâu đục thân bướm 2 chấm có 7 lứa. Trong đó các lứa 2, 3, 5, 6 là những lựa gây hại lớn cho cây lúa. 

Sâu đục thân bướm 2 chấm lứa 2 là lứa cuối trong vụ chiêm xuân. Đây cũng là lứa sâu phát triển mạnh về mặt số lượng với mức độ gây hại lớn. Lứa 2 là nguồn sâu từ vụ chiêm xuân chuyển sang vụ mùa. Sâu đục thân lứa 3 là lứa đầu tiên của vụ mùa. Lứa này thường tập trung phá trên mạ non mùa sớm. Lứa 3 cũng là lứa sâu bắc cầu từ vụ chiêm xuân qua vụ lúa mùa. Lúa bị sâu đục thân hại lứa 5 gây hại quan trọng với lúa mùa cấy sớm thời kỳ làm đòng trỗ bông. Sâu đục thân lứa 6 là lứa gây hại nặng nhất cho lúa mùa đang trổ.

>>> Bà con có thể tham khảo thêm tác dụng bacillus subtilis trong nông nghiệp tốt cho đất trồng

Sâu đục thân hại lúa (Nguồn: Internet)

2. Dấu hiệu nhận biết lúa bị sâu đục thân bướm 2 chấm gây hại

Lúa bị sâu đục thân bướm 2 chấm hại rất nguy hiểm. Bởi khi phát hiện được sâu đục thân hại lúa thường là ở thời điểm sâu đã vào trong thân cây nên xử lý rất khó. Để nhận biết sâu đục thân bướm 2 chấm hại cây lúa, bà con chú ý các đặc điểm nhận biết sau:

Dựa vào các thời kỳ phát triển của cây lúa: 

• Lúa ở thời kỳ mạ: Dành lúa thường bị héo do sâu thường đục qua bẹ phía ngoài vào nõn giữa phá hại cây.

• Lúa ở thời kỳ đẻ nhánh: Thời kỳ này, sâu đục bướm 2 chấm thường chui vào phần dưới của thân, chúng phá hại chức năng dẫn nhựa. Lúc này, bà con quan sát sẽ thấy lá non trước tiên bị cuốn dọc, lá có màu xanh tái sẫm, từ màu xanh non chuyển sang màu vàng và sau đó héo khô.

• Lúa vào thời kỳ sắp trổ hoặc mới trổ: Sâu hại lúa thời kỳ này thường làm cho bông lúa lép trắng.

Nhận biết dựa vào đặc điểm của sâu đục thân bướm 2 chấm qua các thời kỳ phát triển:

• Trứng: Sâu đục thân bướm 2 chấm thường đẻ thành ổ hình bầu dục. Bên trên mặt ổ trứng phủ lớp lông màu vàng nhạt. Lúc mới đẻ trứng thường có màu trắng, sau đó chuyển màu ngà vàng. Trứng sắp nở sẽ có màu đen.

• Sâu non: sâu đục thân bướm 2 chấm non thường có màu trắng sữa, phần đầu màu nâu vàng. Chân bụng của sâu non ít phát triển.

• Nhộng: sâu đục thân con cái có chân sau thường dài đến hết đốt bụng 5, con đực sẽ có chân sau dài đến đốt bụng 8, nhộng mới hóa sẽ có màu trắng sữa, sau đó chuyển màu vàng nhạt.

•  Con trưởng thành: Sâu đục thân đực có đầu ngực và cánh hình tam giác màu nâu vàng nhạt; giữa cánh sẽ có một chấm đen. Trên  đỉnh cánh đến mép sau sẽ có một vệt xiên màu nâu đen, ở mép ngoài cánh quan sát thấy có 9 chấm đen nhỏ. Sâu đực có mắt kép, to đen. Sâu đục thân bướm 2 chấm cái có thân màu vàng nhạt hoặc trắng vàng, ở cuối bụng có một chùm lông màu vàng nhạt. Quan sát giữa cánh trước sẽ thấy có một chấm đen.

>>> Xem thêm: Trị rầy mềm và sâu bướm bằng thuốc lá và dầu ăn

Ổ sâu đục thân trên lá lúa (Nguồn: Internet)

3. Biện pháp xử lý lúa bị sâu đục thân bướm 2 chấm hại

Phòng ngừa là biện pháp ưu tiên nhằm hạn chế tình trạng sâu đục thân hại cây lúa gây nên những thiệt hại về chất lượng, năng suất và hiệu quả kinh tế. Vì vậy, bà con nên chủ động áp dụng các biện pháp phòng lúa bị sâu đục thân hại.

Khi phát hiện sâu đục thân bướm 2 chấm hại cây lúa, bà con nên nhanh chóng áp dụng ngay các biện pháp xử lý kịp thời. Trước hết, bà con nên xác định đúng thời điểm, giai đoạn phát triển của sâu để có thể dùng thuốc phù hợp. Khi sâu đục thân bướm 2 chấm ở giai đoạn con non mới nở thì nên phun thuốc diệt trừ sâu để đạt hiệu quả cao bởi vì lúc này sâu vẫn chưa đi vào thân lúa. Vì vậy, thuốc sẽ tiếp xúc được với sâu.

 Bà con có thể quan sát bướm sâu đục thân 2 chấm để xác định thời điểm dùng thuốc. Khi thấy bướm xuất hiện nhiều trên đồng ruộng thì một tuần sau sẽ có thể xuất hiện sâu non. Khi đó là thời điểm thích hợp nhất để tiến hành phun thuốc.

Bà con có thể tham khảo một số sản phẩm trị sâu độc như thuốc trừ sâu đục thân Virtako 40WG, thuốc trừ sâu Nhật Bản - Padan 95SP, thuốc trừ sâu sinh học Dupont Prevathon 5SC, thuốc trừ trị sâu đục thân Regent 800WG,...

Ngoài ra, bà con cũng có thể sử dụng các biện pháp thủ công như: ngắt bỏ những dảnh lúa bị héo, bẫy lồng đèn, ngắt bỏ lá có ổ trứng của sâu đục thân. Bên cạnh đó, bà con có thể trồng xen các loại cây thu hút thiên địch sâu đục thân như các loài tò vò, các loài thuộc họ ong bắp cày xung quanh khu vực ruộng lúa.

Bên cạnh việc dùng thuốc phun để trị lúa bị sâu đục thân bướm 2 chấm gây hại, bà con nên bổ sung cho cây lúa chất điều hòa sinh trưởng với các thời kỳ quan trọng của cây lúa như: xử lý giống, thời kỳ đẻ nhánh, thời kỳ làm đòng. Việc sử dụng sản phẩm sinh học điều hòa sinh trưởng sẽ giúp tăng khả năng hấp thụ, trao đổi chất, kích thích rễ lúa phát triển. 

Lúa bị sâu đục thân gây hại ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cây trồng và năng suất lúa. Trong đó, sâu đục thân cánh bướm là loài gây hại hàng đầu cho cây lúa. Vì vậy, khi phát hiện lúa bị sâu hại, bà con nên áp dụng ngay các biện pháp xử lý kịp thời nhằm hạn chế tối đa thiệt hại sâu gây ra. Đồng thời, nên chủ động ưu tiên áp dụng các biện pháp phòng ngừa sâu đục thân hại lúa. 

>>> Xem thêm: Dự báo tình hình sinh vật gây hại (SVGH) trên cây trồng tuần 4 tháng 6 năm 2022

 - Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -