Cây bầu hồ lô: Nguồn gốc, đặc điểm và công dụng

Bầu hồ lô là giống cây trồng nông nghiệp được trồng phổ biến ở các tỉnh Tây Nguyên và Nam Bộ nước ta. Đây là loại cây cho quả dùng để làm thực phẩm và có thể trồng làm cảnh. Quả bầu hồ lô có hình dáng đẹp được nhiều người yêu thích sử dụng để đựng nước, đựng rượu, trang trí,…Để hiểu hơn về giống bầu này, mời bà con cùng tìm hiểu nguồn gốc, đặc điểm và ý nghĩa của cây bầu hồ lô được chia sẻ trong bài viết bên dưới. 

1. Nguồn gốc và ý nghĩa của cây bầu hồ lô

Bầu hồ lô (dây bầu hồ lô) là một loại thực vật thuộc họ bầu bí được trồng phổ biến ở các vùng cận nhiệt đới, vùng nhiệt trên khắp thế giới. Bầu hồ lô có tên khoa học gọi là Lagenaria siceraria, họ bầu bí, chi lagenaria. Đây là loài cây bản địa ở châu Phi, được du nhập đến các vùng ôn đới, vùng nhiệt đới châu Á, châu Mỹ khoảng 10.000 năm trước đây. Qua tư liệu khảo cổ thì ở khu vực Nam Trung Hoa, Ấn Độ, Đông Nam Á, Trung Mĩ, Nam Mĩ,…. đều có sự hiện diện của bầu hồ lô. 

Ở Việt Nam, hình ảnh quả bầu hồ lô thường xuất hiện nhiều ở Tây Nguyên và vùng Nam Trung Bộ. 

Cây bầu hồ lô được trồng để lấy quả (Nguồn: Internet)

2. Đặc điểm của cây bầu hồ lô

Bầu hồ lô là loại cây dây leo thân thảo hàng năm. Bầu hồ lô có dạng thân leo, có nhiều rễ phụ ở các đốt thân. Thân cây có thể dài đến 5m, góc cạnh, mập, màu xanh, lông mềm. Thân cây cắt ra không có mủ. Dây bầu leo nhờ các rễ phụ và tua cuốn.

Lá bầu hồ lô là lá đơn. Lá trưởng thành có thể dài đến 40cm, rộng 40 cm, có lông ngắn, mềm. Lá bầu thường có hình bầu dục, hình tim rộng hoặc hình trứng rộng. Lá có góc cạnh, thường không xẻ thùy hoặc xẻ 3 – 7 thùy nhẹ. Thùy lá tròn, mép có răng cưa nông. Lá có cuống dài đến 30cm, dày, rỗng, cuốn có lông.

Bầu hồ lô cho hoa đơn tính cùng gốc (một gốc có cả hoa đực và hoa cái). Hoa có cuống dài đến 20cm, cuống của hoa cái thường ngắn hơn cuống hoa đực. Hoa bầu có 5 cánh, nhăn nheo, màu kem hoặc màu trắng với  đường gân đậm và có màu vàng nhạt ở gốc. Hoa bầu dài khoảng 4 - 5cm, thường nở vào buổi tối. 

Quả bầu hồ lô lớn có kích thước lên đến 80 x 20cm. Quả có hình cầu với một thắt nằm ở giữa gần phía trên cuống trông giống như hồ lô nên được gọi là giống bầu hồ lô. Quả khi còn non, bên ngoài vỏ có nhiều lông, sau đó nhẵn dần. Quả có màu xanh lá, khi già màu vàng nâu hoặc màu nâu nhạt. Quả của cây bầu hồ lô nhiều cơm .Khi chín, ruột bầu khô hoàn toàn để lại phần vỏ dày, cứng và hầu như chỉ có các hạt giống bên trong.

Hạt bầu dài khoảng 0.7 – 2 m, hình dẹt với 2 đường lằn trên bề mặt.

Dây bầu hồ lô mọc rất khỏe, chúng ưa nơi đất giàu dinh dưỡng, đất có độ pH 6 – 7.  Cây bầu hồ lô có thể nhân giống bằng cách gieo hạt, thường được trồng để leo giàn cho trái và làm cảnh rất đẹp. 

Quả bầu hồ lô khô có thể dùng để đựng nước, đựng rượu (Nguồn: Internet)

 3. Công dụng, ý nghĩa của cây bầu hồ lô

Công dụng đối với sức khỏe con người:

Quả của cây bầu hồ lô thường được dùng để xào, nấu canh,... Đây là loại thực phẩm tốt cho sức khỏe với nhiều công dụng như: 

• Bầu hồ lô chứa rất nhiều nước, chất xơ rất tốt cho tiêu hóa, giúp nhuận tràng, trị táo bón.

• Thường xuyên ăn canh bầu sẽ giúp cho da dẻ sẽ mịn màng, sáng đẹp, ngăn ngừa oxy hóa hiệu quả.

• Giúp giảm cân, giảm mỡ bụng.

• Cung cấp lượng vitamin dồi dào giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng.

• Quả bầu còn có tác dụng giảm say nắng. 

• Bầu có tính mát, giúp trị mụn nhọt, rôm sảy

• Cho trẻ em tắm nước nấu từ hoa, tua cuốn cây bầu hồ lô có thể phòng được bệnh thủy đậu, rôm sảy. 

• Trị bệnh vàng da, suy nhược.

• Điều chỉnh huyết áp cao.

Ý nghĩa phong thủy: 

Trong văn hóa phương Đông, quả bầu hồ lô được xem là pháp khí dùng để hóa giải điều xấu, trấn áp tà ma, xua đuổi các loại tà khí, uế khí, tạp khí.

Ngoài ra hình ảnh quả hồ lô còn tượng trưng cho sự no đủ, gia đạo hưng thịnh, con cháu đầy đàn, anh em đoàn kết. Loại quả này được sử dụng như là một loại pháp bảo khí giúp hòa hợp, tăng hòa khí gia đình.

Công dụng khác: 

• Quả bầu hồ lô được nhiều bà con nông dân sử dụng để lưu trữ, vận chuyển nước uống, rượu, mật ong, cháo, sữa tươi, mỡ động vật, muối, nước hoa, dược liệu, các loại hạt giống cây trồng,...

• Quả của cây bầu hồ lô còn được sử dụng để làm tổ ong, làm bẫy thú và mồi nhử, làm máng ăn cho gia súc, gia cầm, làm bình hoa, phễu, phao câu cá, chậu rửa, bình tưới, mặt nạ,...

Bài viết vừa chia sẻ đến bạn thông tin về cây bầu hồ lô. Hy vọng những kiến thức về giống bầu này sẽ giúp bạn hiểu về chúng và có cách trồng, cách sử dụng phù hợp. 

 >>> Xem thêm: Bệnh phấn trắng trên họ bầu bí: Nguyên nhân và cách điều trị