Cách điều trị một số bệnh hại cam quýt thường gặp

Cây ăn quả họ cam quýt là những loại cây ăn trái được trồng phổ biến ở nhiều nơi của nước ta. Mô hình nông nghiệp trồng các loại cây họ cam quýt mang lại giá trị kinh tế cao cho bà con nhiều tỉnh thành khu vực phía Nam như Tiền Giang, Cần Thơ, Bến Tre,... Tuy nhiên, khi trồng những loại cây này, bà con nông dân phải đối mặt với nhiều bệnh hại cam quýt. Trong đó có bệnh thán thư và bệnh chảy gôm, thối rễ. Đây là những căn bệnh nguy hiểm cho cây trồng, bà con cần hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng trị để đối phó kịp thời, giúp cây phát triển khỏe mạnh cho năng suất, chất lượng quả cao. 

1. Bệnh thán thư hại cây cam quýt

Nguyên nhân gây bệnh 

Nấm Colletotrichugloeosprioides hoặc Colletotrichum acutatum là những tác nhân chính gây bệnh hại cam quýt. Loài nấm bệnh hại cam quýt này thường phát sinh khi cây bắt đầu có hoa, cho quả, càng về cuối thời kỳ ra hoa nấm bệnh phát triển càng nhiều. Thông thường, nấm bệnh sẽ tấn công các lá phía dưới trước và lan dần lên các lá phía trên. 

Nấm bệnh thán thư phát sinh, phát triển mạnh trên đất trồng thiếu canxi và magiê. Ngoài ra, cây trồng ở những vùng đất nghèo chất dinh dưỡng, đất quá úng hay khô hạn, điều kiện môi trường nhiệt độ cao, độ ẩm thấp là những nguyên nhân khiến nấm bệnh phát sinh, phát triển nhiều, 

Dấu hiệu nhận biết cây cam quýt bị bệnh thán thư 

Bệnh thán thư gây hại cây cam quýt thường có các biểu hiện sau:

• Nấm thường gây hại giai đoạn cây ra hoa, trên cánh hoa xuất hiện vết bệnh có màu nâu cam

• Nấm bệnh hại cam quýt khiến hoa rụng để lại cuống và đài hoa. 

• Nấm bệnh gây hại trên trái khiến trái có những đốm nhỏ, tròn, có màu vàng nhạt, sau đó lớn dần chuyển sang màu nâu đậm.

• Vết bệnh hơi lõm vào trái và bị nứt ra. Trên vết bệnh có những vòng đồng tâm màu đen, đó là những ổ bào tử nấm.

Dấu hiệu bệnh thán thư trên quả cam (Nguồn: Internet)

Phòng trị bệnh thán thư cho cây cam quýt

Tạo tán, tỉa cành cho cây cam quýt từ thời điểm cây còn nhỏ để lúc cây lớn sẽ có bộ cành lá thấp, gọn, phân bố đều các mặt giúp cây nhận được nhiều ánh sáng, vườn thông thoáng, hạn chế sự phát triển của nấm bệnh hại cam quýt. 

Vệ sinh vườn cây thường xuyên bằng việc cắt bỏ các cành lá, quả bị bệnh rồi đem tiêu hủy để hạn chế nguồn bệnh tồn tại và lan truyền trong vườn. Nếu nấm bệnh hại cam quýt nặng, trước khi tiến hành phun thuốc, bà con cần vệ sinh vườn để nâng cao hiệu quả của thuốc trừ nấm bệnh.                 .

Áp dụng các biện pháp chăm bón đầy đủ cho cây bao gồm tưới tiêu nước, bón phân đúng cách nhằm giúp cây sinh trưởng tốt, khỏe mạnh và tăng sức chống chịu với sâu bệnh. Chú ý trong mùa mưa không để vườn trồng cam quýt quá ẩm thấp, tăng cường các biện pháp thoát nước nhanh cho vườn trồng lúc có mưa lớn. 

Khi cây bị nấm bệnh thán thư tấn công. Bà con có thể sử dụng các loại thuốc gốc đồng như  Mancozeb, Propineb hoặc các thuốc có khả năng hội hấp nhằm hạn chế sự phát triển của nấm bệnh trong cây như Carbendazim, Difenoconazole, Tebuconazole… để phun cho cây, Ngoài ra, bà con có thể sử dụng thuốc trừ bệnh cây Carmanthai 80wp bao gồm hỗn hợp 2 hoạt chất mancozeb và carbendazim để phun diệt nấm bệnh hại cam quýt. 

Để các thuốc trừ bệnh có hiệu quả cao, bà con cần phun thuốc đúng lúc bệnh mới phát sinh, phun 2 - 3 lần cách nhau 7 - 10 ngày. 

2. Bệnh chảy gôm, thối rễ ở cây cam quýt

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây bệnh chảy gôm, thối rễ ở cây cam quýt là do 2 loại nấm chính bao gồm Phytophthora parasitica và Phytophthora citrophthora gây nên. Thời tiết thay đổi thất thường, cây trồng không được bổ sung dinh dưỡng đầy đủ là những điều kiện thuận lợi để nấm bệnh phát sinh, phát triển.

Nấm gây bệnh chảy gôm, thối rễ ở cây cam quýt thường tồn tại trong đất và lây lan nhanh qua rễ. Bệnh hại cam quýt này phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ từ 15 - 25 độ C, môi trường có độ ẩm cao, đất trồng thường ẩm ướt, thoát nước kém trong mùa mưa. Những vườn trồng cây dày, ít được tỉa cành tạo tán và bón phân không cân đối là những nguyên nhân khiến bệnh hại cam quýt phát triển. 

Dấu hiệu nhận biết cây cam quýt bị bệnh chảy gôm, thối rễ

• Bệnh thường xuất hiện ở phần thân cây sát gốc, tại các vết ghép hoặc ở cổ rễ.

• Nấm xâm nhập vào thân gây nên vết thối màu nâu trên vỏ cây.

• Vỏ cây có những vết nứt theo chiều dọc để lộ ra phần gỗ có màu nâu.

• Thân cây chảy nhựa, lúc đầu có màu vàng, rồi khô lại có màu nâu trong (thường gọi là gôm). Bệnh phát triển nhanh bao quanh thân sẽ làm thân cây xì mủ. 

• Bệnh gây hại trên rễ chính làm rể bị thối. 

• Bệnh gây hại trên lá làm lá bị vàng, nhất là gân lá, rồi rụng đi.

• Chồi bị xoăn, cành khô và chết. 

• Nấm bệnh xuất hiện trên quả làm quả bị thối nâu.

Biểu hiện của bệnh chảy gôm, thối rễ trên cây cam (Nguồn: Internet)

Phòng trị bệnh chảy gôm, thối rễ cho cây cam quýt

Để phòng trị bệnh hại cam quýt, bà con áp dụng các biện pháp sau:

• Trồng cây trên đất thoát nước tốt, tưới đủ ẩm cho cây trong mùa khô.

• Trồng cây với mật độ thích hợp. Hằng năm cần vệ sinh vườn, cắt tỉa cành sát mặt đất để tạo độ thông thoáng cho vườn trồng. 

• Hạn chế gây những vết thương cơ giới ở phần thân và vùng rễ của cây khi chăm sóc, trèo hái quả.

• Sử dụng các loại phân có chứa đủ chất dinh dưỡng bao gồm: đạm, lân, kali và các chất trung vi lượng nhằm giúp cây phát triển tốt, tăng khả năng kháng sâu bệnh.

• Diệt côn trùng, đặc biệt là mối.

• Khi phát hiện cây cam quýt bị bệnh chảy gôm, thối rễ, bà con có thể dùng một trong các loại thuốc: Ridomil MZ 72WP, Aliette 80 WP, Ridomil Gold 68 WP,... để phun xịt lên cây, phun mỗi ngày 7 - 10 lần.

• Những cây cam quýt bị bệnh nặng, đã bị thối ở vỏ, thân, gốc và cả rễ cái thì dùng dao cạo sạch vết bệnh. Sau đó quét dung dịch Booc-đô 1% hoặc có thể thay thế bằng Aliette 80WP pha nồng độ 10 - 15% (10 - 15ml thuốc với 85 - 90ml nước) lên vết bệnh. Quan sát một thời gian, sẽ thấy vết bệnh lành, vỏ cây sẽ được tái sinh.

Bài viết vừa chia sẻ đến bà con hại loại bệnh hại cam quýt phổ biến là bệnh thán thư và bệnh chảy gôm, thối rễ. Với những thông tin chia sẻ trong bài viết, chúng tôi hy vọng sẽ giúp bà con có thêm những kinh nghiệm cần thiết trong việc phòng trị bệnh cho cây họ cam quýt. 

 >>> Xem thêm: Quy trình trồng và thu hoạch cam quýt hữu cơ