Cách chọn mai theo tiêu chí “nhất đế, nhì thân, tam cành, tứ nụ”

Theo thông tin nông nghiệp, mai vàng là loài hoa được người miền Nam yêu thích chuộng dùng để trang trí nhà cửa vào dịp tết nguyên đán. Hoa mai có sắc vàng tươi rực rỡ tượng trưng cho sự thịnh vượng, phú quý, giàu sang. Mọi người chưng cây mai ngày tết nhằm cầu mong một năm mới an khang thịnh vượng, làm ăn phát đạt và gặp nhiều may mắn.

Chính vì giá trị và ý nghĩa to lớn đó mà khi chọn mua cây mai chưng tết, ai cũng muốn chọn cho gia đình mình một cây mai có hình dáng đẹp, lộc lá đầy đủ, hoa nở rực rỡ đúng vào ngày xuân. Vậy làm sao để chọn được cây mai đẹp đúng chuẩn. Có nhiều tiêu chí để mọi người dựa vào đấy mà chọn mai chưng tết, trong đó tiêu chí “nhất đế, nhì thân, tam cành, tứ nụ” được lưu truyền từ xưa đến nay vẫn được áp dụng nhiều hơn cả. 

1. Nhất đế

“Nhất đế, nhì thân” là 2 tiêu chí hàng đầu mà người chơi mai kiểng đề cao trong việc chọn mai. "Đế" ở đây chính là phần dưới của cây mai bao gồm gốc mai và bộ rễ. Gốc rễ chính là yếu tố nền móng, làm nên sự vững chắc của cây mai. Gốc phải chắc, bộ rễ phải khỏe thì mới giúp thân mai  đứng vững, cây sống tốt được.

Với tiêu chí nhất đế, nhì thân, khi chọn mai làm kiểng, bạn chọn cây có phần rễ mọc nổi lên trên mặt đất với thế uốn lượn. Tuy nhiên, phải chọn cây có phần rễ nổi vừa phải, không quá nhiều, không quá chằng chịt. Vì  rễ nhiều, chằng chịt trông sẽ rất rối mắt, mất đi tính thẩm mỹ, vẻ đẹp của cây.

Với phần gốc, bạn chọn cây có phần gốc phải phình to hơn phần thân bên trên. Gốc cây nên có vài u nần, các hốc lõm sâu vào thân.  Theo quan niệm của người chơi mai, những đặc điểm xù xì này chứng tỏ cây mai đã trải qua nhiều biến động khắc nghiệt của thời tiết, của thời gian mà vẫn đứng vững được. Đó chính là một cây mai đẹp.  

Phần đế của cây quyết định rất lớn đến giá trị của cây mai (Nguồn: Internet)

2. Nhì thân

Trong 4 tiêu chí “nhất đế, nhì thân, tam cành, tứ nụ” thì thân đóng vai trò quan trọng thứ 2 chỉ sau đế. Nếu đế là gốc rễ giúp cây đứng vững thì thân chính là cốt lõi của cây, là nơi cành lá vươn mình phát triển.  Đây là bộ phận được chú ý rất nhiều. Thân cây quyết định rất lớn đến thế mai có đẹp hay không. 

Khi chọn mai kiểng, đối với cây mai tơ,  bạn chú ý chọn cây có phẩn thân tròn trịa, cứng cáp, vỏ trơn láng và không bong tróc. Cây mai tơ nên chọn cây mọc thẳng, không vặn vẹo. Nếu chọn cây có uốn hay u sần thì thân nhìn phải đẹp, thẩm mỹ. Cây mai đẹp là cây có thân phải nhỏ hơn gốc và to hơn cành để hài hòa về hình dáng.

Đối với cây mai già, chọn cây có phần thân có độ cong, uốn tạo hình, lớp vỏ phải sần sùi, thân có vài hốc lõm, gốc to kiểu dáng cổ thụ. Đấy chính là cây mai đẹp.

3. Tam cành

Sau nhất đế, nhì thân chính là tam cành, chính là cành lá của cây mai. Khi chọn mai làm kiểng, bạn chọn cây mai có cành tỏa ra hài hòa, hợp lý. Nên chọn cây có cành mọc vươn dài, ngay thẳng. Chú ý không chọn cây có cành gãy gập xuống dưới, không cong quẹo. Cây mai có cành to phía dưới, càng lên phía trên, ngọn cành càng ngắn và nhỏ dần là cây mai có hình dáng đẹp.

Cây mai tốt là cây có cành nhánh được sắp xếp đều, chắc khỏe. Đồng  thời tán có chứa chồi lá non xanh mới nhú. Nếu cành mai có nhiều lá xanh um, bạn ngắt bỏ bớt những lá lớn đi. Cành cuối cùng ở gần gốc không được quá thấp, gần mặt chậu. Bởi cành thấp sẽ che mất vẻ đẹp của gốc. Vì vậy, bạn chọn cây mai có cành thấp nhất cách gốc khoảng 10 - 15cm là thích hợp. 

Lưu ý không chọn cây mai có cành nhánh bị sâu, rầy tấn công. Bởi chỉ cần một cành bị sâu, rầy xâm nhập là nó có thể nhanh chóng tấn công các cành khác, tấn công cây và làm chết cây.  Bên cạnh đó, bạn cũng chú ý không nên chọn cây mai có cành khô, trụi sẽ làm hỏng giá trị vẻ đẹp của cây.

Cây mai có thân cành đẹp (Nguồn: Internet)

4. Tứ nụ

Nếu nhất đế, nhì thân đóng vai trò quan trọng hàng đầu thì yếu tố nụ hoa cũng quan trọng không kém bởi chọn mai chưng ngày tết sắc hoa rất quan trọng. Theo những người chơi mai lâu năm thì  bạn không nên chọn cây mai mà hoa đã nở gần hết các cành. Chọn cây chỉ có vài bông nở và nhiều nụ hoa là sự lựa chọn tốt nhất.

Chọn mai kiểng chưng tết, bạn chọn cây có nụ hoa không quá xanh hoặc mới nhú mà chọn nụ bụ bẫm để nở hoa đúng vào dịp Tết. Đồng thời, nụ phải được phân bố đều ở các cành. Số nụ hoa vừa phải, không quá ít nhưng cũng không chọn cây có quá nhiều nụ. Vì nhiều nụ thì gốc rễ sẽ không đủ dinh dưỡng nuôi hoa khiến hoa nhanh tàn và rụng. 

Khi chọn mai có những bông hoa đã nở rồi, bạn cần quan sát cánh hoa. Cây mai nở hoa đẹp là mai có cánh hoa to, nở tròn đều nhau. Hoa có 5 cánh với ý nghĩa tượng trưng cho ngũ hành "kim, mộc, thủy, hỏa , thổ". Ngày nay, hoa mai có nhiều loại với các kiểu cách khác nhau, tùy theo sở thích mà bạn có thể lựa chọn loại mai yêu thích. 

Tiêu chí để chọn mai đẹp có rất nhiều. Tùy vào nhu cầu, sở thích, kinh nghiệm, tài chính của bản thân mà bạn có sự lựa chọn cây mai phù hợp cho gia đình mình để chưng trong những ngày tết. “Nhất đế, nhì thân, tam cành, tứ trụ” là cách chọn mai theo quan niệm dân gian được ông bà ta truyền lại từ xưa và vẫn đúng với cách chọn mai ngày nay, được nhiều người chơi mai ưu tiên áp dụng. 

 >>> Xem thêm: Mô hình trồng mai vàng bằng phương pháp nhân giống hữu tính và cách trồng mai xuống vườn