Bệnh ketosis trên bò sữa: nguyên nhân và cách điều trị

Ketosis là một loại bệnh phát triển ngầm, khó xác định chính xác ngay từ ban đầu. Đa số bò sữa đều phải trải qua một thời gian ngắn với căn bệnh này khi cơ thể chúng đang thiếu glucose để đáp ứng nhu cầu cơ thể. Khi bò bị bệnh thì sẽ có những ảnh hưởng không tốt đối với chất lượng sữa tạo ra. Trong bài viết này, Kênh thông tin nông nghiệp tổng hợp sẽ chia sẻ một số dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị phù hợp cho bệnh ketosis trên bò sữa.

1. Bệnh ketosis là gì? Dấu hiệu nhận biết

Ketosis là một loại bệnh về trao đổi chất phổ biến ở bò sữa cao sản, thường xảy ra vài ngày đến vài tuần trước và sau sinh. Bệnh này khá phổ biến ở nước ta, nhất là bò sữa đang ở giai đoạn tiết sữa mạnh. Giai đoạn này cơ thể của vật nuôi đang xử lý chất béo, cần thiết nhất là glucose. Tuy nhiên, khi glucose không đủ với nhu cầu cơ thể thì quá trình xử lý chất béo sẽ bị gián đoạn và ketosis phát triển.

Bệnh ketosis trên bò sữa khó phát hiện sớm và để lại hậu quả không mong muốn (Nguồn ảnh: internet)

Các dấu hiệu và biện pháp được đúc kết sau khi khám và chữa bệnh cho bò sữa.

• Dấu hiệu lâm sàng thường xuất hiện ở bò sữa từ 10 giờ đến 3 tuần sau đẻ. Bò sẽ dần dần bỏ ăn, trọng lượng cơ thể giảm, lượng sữa ít đi, mắt trũng, phân táo khô… Bà con sẽ ngửi được mùi aceton trong hơi thở và sữa lấy từ bò bị bệnh.

• Bò có dấu hiệu bị tác động thần kinh, không linh hoạt, bơ phờ, hoảng lộn, kêu rống và thậm chí là tấn công người.

• Khi xét nghiệm nước tiểu, huyết tương và sữa thấy có thể ketone cao gấp 3 lần bình thường.

• Bà con có thể phát hiện bệnh ketosis trên bò sữa bằng cách đo glucose trong máu. Nếu hàm lượng glucose trong máu thấp hơn 50ml/100ml là có dấu hiệu bị bệnh. Hoặc bà con đo β – hydroxybutyrate máu, nếu trên 14.4mg/100ml thì đây là biểu hiện của bệnh.

• Trong thực tế chăn nuôi và sản xuất thì người ta thường kiểm tra thể ketone nước tiểu bằng que thử. Từ đó có thể đánh giá được mức độ nặng nhẹ của bệnh theo hàm lượng β – hydroxybutyrate máu.

2. Nguyên nhân bò bị bệnh Ketosis

Bệnh ketosis trên bò sữa là một loại bệnh liên quan đến việc trao đổi chất, vì vậy nguyên nhân chủ yếu là do thiếu hụt glucose trong máu. Việc sụt giảm glucose thường xuất hiện do chúng được huy động vào việc tổng hợp lactose của sữa.

Tìm hiểu nguyên nhân khiến bò sữa bị mắc bệnh ketosis (Nguồn ảnh: internet)

Ngoài ra, còn nhiều lý do khác khiến bò bệnh mắc bệnh ketosis như:

• Bò mới đẻ nên ham muốn ăn uống chưa có, dẫn đến cơ thể thiếu chất, quá trình trao đổi bị gián đoạn.

• Thức ăn có chứa quá nhiều tiền ketone, thường xuất hiện ở các loại đậu ủ xanh.

• Cho bò ăn các thức ăn ủ chua, rau củ thối, chứa nhiều chất béo khiến vật nuôi bị nhiễm ceton. Đây là một trong những tác nhân chính cho sự phát triển ketosis, làm rối loạn cơ quan nội tiết.

• Khẩu phần ăn của bò nhiều chất xơ quá mức nhưng lại nghèo dinh dưỡng, làm quá trình lên men propionate bị cản trở. Bà con phải biết rằng propionate đi qua con đường glucogenesis ở gan sẽ tạo nên glucose, cần thiết cho cơ thể bò sữa.

3. Cách phòng ngừa và điều trị bệnh Ketosis trên bò sữa

Bệnh ketosis trên bò sữa không phải là bệnh quá nguy hiểm nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, loại bệnh này lại khó phát hiện bởi nó phát triển ngầm. Vì vậy, cách tốt nhất để bảo vệ đàn bò là phòng bệnh cho nó, như ông bà ta vẫn thường nói phòng bệnh hơn chữa bệnh.

3.1. Cách phòng ngừa bệnh Ketosis trên bò sữa

Việc phòng ngừa bệnh nông nghiệp là vô cùng quan trọng trong việc chăn nuôi, giúp nâng cao năng suất của cả đàn. Một số cách phòng ngừa mà chúng tôi có thể cung cấp cho bà con được liệt kê như sau:

• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho bò, nhất là bò sữa, cần cân bằng các nhóm chất, đa dạng thực phẩm để kích thích nhu cầu ăn của bò. Cần cân đối khẩu phần ăn về thành phần khoáng, nước (cần trung tính về axit - bazo).

• Nên chăn thả bò ở một vùng đất rộng, việc để bò di chuyển nhiều giúp các cơ có thể xử lý các thể xeton mà không bị cản trở.

• Luôn vệ sinh chuồng trại chăn nuôi sạch sẽ, thoáng mát, tạo môi trường lý tưởng cho đàn bò sữa.

Bổ sung chế độ dinh dưỡng và cho bò vận động trên bãi cỏ xanh, rộng (Nguồn ảnh: internet)

3.2. Cách điều trị bệnh Ketosis trên bò sữa

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh chỉ mang tính chất tương đối. Vì vậy, khi bò của bà con bị bệnh thì phác đồ điều trị dưới đây sẽ là một gợi ý thích hợp.

Cách điều trị hiện đại, sử dụng thuốc để chữa bệnh

• Mục tiêu khi điều trị bệnh cho vật nuôi bị ketosis là cân bằng glucose và glycogen trong cơ thể vật nuôi, nguyên tố kiềm và axit. Vì vậy bà con cần bổ sung các tiền chất glucose như: glycerin ( trộn vào khẩu phần ăn của bò từ 110 - 150g/bò/ngày) hoặc propylene glycol (trộn vào khẩu phần ăn của bò 300g/bò trong vòng 20 ngày tính từ 10 ngày trước khi đẻ).

• Tiêm vào tĩnh mạch của bò Glucose, dextrose (20%, 50%).

• Tiêm vào bắp của bò sữa Catoforce, vitamin B12, vitamin nhóm B và dexamethasone.

• Bổ sung thêm cho khẩu phần ăn của bò sữa 200 - 300gr Stearolac hoặc linpro. Những chất này sẽ cung cấp thêm năng lượng và canxi cho sữa bò.

Điều trị bệnh Ketosis trên bò sữa bằng các loại thuốc có sẵn trên thị trường (Nguồn ảnh: internet)

Cách điều trị dân gian thường sử dụng để điều trị bệnh ketosis trên bò sữa

• Hòa tan 400gr đường vào nước và cho bò uống. Sau đó 1 giờ tiến hành tiêm insulin cho bò.

• Một ngày bà con thụt rửa 2 lần cho bò bằng baking soda. Tiến hành cho bò uống hỗ dung dịch như vậy.

• Nếu bò sữa vẫn có dấu hiệu nặng hơn thì tiêm insulin 2 lần/ngày.

• Cho bò sữa ăn 2kg mật đường trong 1 ngày.

Lưu ý: Cách điều trị dân gian này thường được nhiều nhà nông áp dụng. Tuy nhiên, bà con không nên tự điều trị như vậy khi vật nuôi có dấu hiệu trở nặng hơn. Hãy liên hệ bác sĩ thú y tại địa phương để bò được thăm khám và điều trị hợp lý.

Kết luận

Bài viết đã tổng hợp các kiến thức về bệnh ketosis trên bò sữa. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp ích cho bà con trong quá trình chăn nuôi bò.

Hãy truy cập vào trang Agridoctor- Kênh thông tin nông nghiệp tổng hợp để biết thêm nhiều kiến thức bổ ích về nông nghiệp.

Xem thêm: Tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng trị hiệu quả bệnh tả bò