Bệnh rỉ sắt trên cây cà phê: Nguyên nhân và cách điều trị bệnh

Theo thông tin nông nghiệp, bệnh rỉ sắt là một trong những bệnh gây hại phổ biến trên nhiều loại cây trồng khác nhau, trong đó có cây cà phê. Theo nhiều bà con trồng cà phê lâu năm, bệnh rỉ sắt trên cây cà phê là một bệnh nguy hiểm, khó lường, mang tính may rủi và rất khó kiểm soát. Nhiều vườn cà phê bị rỉ sắt nặng, năng suất có thể giảm đến vài năm sau khi dịch bệnh đi qua. Để kiểm soát tốt bệnh rỉ sắt trên cây cà phê, bà con cần nắm rõ nguyên nhân gây bệnh, dấu hiệu nhận biết bệnh xuất hiện trên cây và cách đối phó với bệnh. 

1. Nguyên nhân làm phát sinh bệnh rỉ sắt trên cây cà phê 

Bệnh rỉ sắt trên cây cà phê do nấm Hemileia sp. gây ra. Bệnh thường phát sinh mạnh trong mùa mưa, đặc biệt là ở các tháng có mưa nhiều, ẩm thấp. Điều kiện mát mẻ, độ ẩm cao là điều kiện thuận lợi để nấm bệnh rỉ sắt trên cây cà phê phát triển mạnh mẽ.

Nguyên nhân phát sinh bệnh rỉ sắt trên cây cà phê chủ yếu do điều kiện thời tiết ẩm thấp, nhiều mưa, vườn trồng kém thông thoáng. Độ ẩm tự do là yếu tố quan trọng nhất, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của nấm bệnh rỉ sắt trên cây cà phê. Trong đó, nước đóng vai trò cần thiết cho sự nảy mầm, phát tán của bào tử nấm. Chính vì vậy, mùa mưa thường là đỉnh điểm xảy ra dịch bệnh rỉ sắt.

Nhiệt độ chính là yếu tố quan trọng sau độ ẩm ảnh hưởng đến sự phát triển của nấm bệnh. Nếu thời tiết quá lạnh (dưới 15°C), các bào tử nấm sẽ không thể nảy mầm. Nếu điều kiện thời tiết có nhiệt độ cao (hơn 35°C), nấm sẽ phát triển chậm. Điều kiện nhiệt độ tốt nhất cho nấm gây bệnh rỉ sắt trên cây cà phê phát sinh, phát triển là 21 - 25°C.

Vườn trồng quá rậm rạp, không thông thoáng là một trong những nguyên nhân khiến cây cà phê bị rỉ sắ (Nguồn: Internet)

Ánh sáng cũng là yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của nấm bệnh. Ở những vườn trồng cà phê không thông thoáng, ánh nắng không chiếu được vào các góc khuất của khu vườn, tỉ lệ nhiễm bệnh cao hơn vườn trồng thông thoáng, nhận đủ ánh sáng mặt trời. Mặt dưới của lá, không tiếp xúc trực tiếp với ánh mặt trời cường độ cao dễ bị rỉ sét hơn. 

Chính vì vậy, ở vùng Tây Nguyên nước ta, bệnh rỉ sắt trên cây cà phê thường phát sinh, phát triển mạnh trong mùa mưa. Trong khi đó, ở các tỉnh phía Bắc, bệnh hại cây trồng này phát triển mạnh vào các tháng mát mẻ của mùa thu và thời điểm từ giữa đến cuối mùa xuân. Bệnh cũng phát triển mạnh ở các vườn cà phê bón thừa phân đạm, cỏ dại nhiều, vườn rậm rạp,...

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh rỉ sắt trên cây cà phê 

Cây cà phê bị bệnh rỉ sắt thường có những dấu hiệu nhận biết sau:

• Mặt dưới của lá xuất hiện những đốm nhỏ hình tròn hoặc hình bầu dục có màu vàng nhạt. Càng về sau, vết bệnh càng lớn dần với đường kính trung bình 2-3mm.

• Bề mặt vết bệnh được bao phủ bởi một lớp bột màu xanh vàng hoặc vàng cam. 

• Khi bệnh nặng, các vết bệnh liên kết nhau tạo thành những mảng lá màu vàng, cháy khô. Lá có thể rụng hàng loạt. 

• Những vườn cà phê có lá rụng nhiều, cây thường sinh trưởng kém, năng suất giảm đáng kể. 

Dấu hiệu cây cà phê bị bệnh rỉ sắt (Nguồn: Internet)

3. Biện pháp điều trị bệnh rỉ sắt trên cây cà phê

Để phòng và trị bệnh rỉ sắt trên cây cà phê, bà con áp dụng các biện pháp sau: 

• Trồng cà phê với mật độ thích hợp. Không trồng cây với mật độ dày tạo điều kiện cho nấm bệnh rỉ sắt lây lan, phát triển. 

• Vườn trồng cà phê cần có hệ thống tiêu nước nhằm đảm bảo thoát nước tốt trong mùa mưa, tránh ẩm thấp. 

• Trong mùa mưa, bà con cần thường xuyên vệ sinh vườn cà phê, trừ cỏ dại. Tiến hành cắt tỉa cành chết, cành bị sâu bệnh, cành vô hiệu nằm khuất trong tán nhằm tạo sự thông thoáng trong vườn.

• Tránh bón dư thừa đạm cho cây cà phê vì thừa đạm cây sẽ phát triển xanh tốt, rậm rạp, khiến cây dễ nhiễm bệnh. Bà con có thể sử dụng các loại phân bón như SPC-K, hoặc phân vi lượng TANO-601 để cải tạo đất. Các loại phân này có tác dụng tăng cường sức đề kháng cho cây, giúp làm tăng năng suất, chất lượng cà phê.

• Vào đầu mùa mưa, bà con phun phòng bệnh rỉ sắt trên cây cà phê bằng một trong các loại thuốc Lunasa 25EC,  Dipomate 80WP. Khi phun, cần phun ướt toàn bộ cây, cành để đảm bảo hiệu quả phòng bệnh tốt nhất. Phun 1 - 2 tuần 1 lần tùy vào tình hình thời tiết và dịch bệnh.

• Khi phát hiện cây cà phê mắc bệnh rỉ sắt, bà con nên ngắt bỏ cành, lá nhiễm bệnh đưa ra khỏi vườn và tiêu hủy để tránh bệnh lây lan sang cành nhánh và cây khác trong vườn. 

• Đối với những cây bị bệnh, bà con có thể sử dụng thuốc Lunasa 25EC hoặc Dipomate 80WP để phun kịp thời. Có thể phối các loại thuốc trên với dầu khoáng SK ENSPRAY 99EC nhằm làm tăng hiệu quả của thuốc và giúp kéo dài hiệu lực của thuốc trong mùa mưa.

Bệnh rỉ sắt trên cây cà phê là loại bệnh hại nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến năng suất, chất lượng cà phê. Ngoài cách điều trị bệnh, bà con nên chủ động áp dụng các biện pháp phòng tránh bệnh. 

 >>> Xem thêm: Biện pháp phòng trị hiệu quả tuyến trùng gây hại trên cà phê