Bọ trĩ hại điều: Dấu hiệu nhận biết và cách phòng trừ hiệu quả

Theo thông tin nông nghiệp, bọ trĩ là loài côn trùng gây hại trên nhiều loại cây trồng, trong đó có cây điều. Đây là loại côn trùng có kích thước rất nhỏ với hình dáng thon dài, miệng rất cứng, khỏe. Bọ trĩ hại điều bằng cách dùng miệng đục thủng lá non, chồi, bông, trái… rồi hút nhựa khiến cây suy yếu. Bọ trĩ gây hại ảnh hưởng rất lớn đến năng suất, khiến nhiều vùng trồng điều của nước ta rơi vào cảnh khốn khó. Để phòng trừ bọ trĩ hại điều, bà con cần nắm rõ dấu hiệu nhận biết và cách xử lý hiệu quả. 

1. Dấu hiệu nhận biết bọ trĩ gây hại điều

Để nhận biết cây điều có bọ trĩ gây hại, bà con dựa vào một số dấu hiệu sau: 

• Bọ trĩ gây hại trên lá khiến lá cây phát triển không bình thường. Lá sẽ có hiện tượng cong queo, hai mép cụp xuống.

• Bị trĩ gây hại trên chồi làm chồi không ra lá.

• Bọ trĩ hại điều trên bông sẽ làm bông héo, khô, rồi rụng hàng loạt. 

• Bọ trĩ hại điều trên trái, sẽ làm phần da ở gần cuống trái có màu xám đậm (da cám). Trái sẽ bị  biến dạng. Trên quả non bị hại có vòng màu xám, da quả màu đen. Trên lá non, bọ trĩ làm lá bị biến màu, cong queo. Bọ trĩ gây hại ở mật độ cao sẽ khiến cho cả trái non lẫn trái lớn bị sần sùi, giá trị thương phẩm giảm.

• Cả ấu trùng và thành trùng bọ trĩ đều gây hại trên các bộ phận non của cây như lá non, cành non, hoa và quả non. Bọ trĩ hại khiến cho các bộ phận này bị khô và rụng dần.

• Bọ trĩ hại điều chủ yếu ở giai đoạn cây ra mầm hoa và đậu quả. Các trái nằm ngoài tán thường bị bọ trĩ gây hại nặng hơn.

• Bọ trĩ thường gây hại phổ biến từ tháng 1 – 4 hàng năm.

Bọ trĩ hại điều có kích thước rất nhỏ nhưng bà con vẫn có thể quan sát bằng mắt thường (Nguồn: Internet)

2. Đặc điểm hình dáng của bọ trĩ hại điều 

Theo tin nông nghiệp, ở nước ta, có 2 loài bọ trĩ hại điều phổ biến bao gồm Scirtothrips dorsalis và Selenothrips rubrocinctus. Trong đó, loài gây hại chính là Scirtothrips dorsalis.

Bọ trĩ hại điều trưởng thành rất nhỏ. Chúng thường dài khoảng 0,8 - 1mm. Bọ trí có cánh màu vàng cam, phần hai bên rìa cánh có nhiều lông nhỏ dài. Cơ thể của con mới vũ hóa có màu trắng rồi chuyển dần thành màu vàng đậm. Phần râu đầu có 8 đốt màu xanh nhạt. Con trưởng thành hoạt động nhanh nhẹn, Khi bị khua động, bọ trĩ thường bật nhảy và bay xa.

Trứng của bọ trĩ hại điều có hình quả thận màu trắng trong. Trứng của bọ trĩ thường dài khoảng 0,9mm. Bọ trĩ thường đẻ trứng rải rác trong mô lá non, dưới lớp biểu bì. 

Sâu non có 02 tuổi có màu trắng đục sau chuyển màu vàng hoặc vàng đậm. Kích thước của nhộng khoảng 0,7mm, cơ thể màu vàng nhạt với phần râu quặp về phía sau. Bọ trĩ có vòng đời khoảng 15 - 20 ngày. Giai đoạn nhộng tồn tại khoảng 03 - 04 ngày.

Thời tiết khô hanh, nắng nóng là điều kiện thích hợp, thuận tiện cho bọ trĩ sinh trưởng và phát triển. Ở các tỉnh miền Nam nước ta, bọ trĩ hại điều thường xuất hiện vào các tháng nắng nóng.  

3. Phòng trừ bọ trĩ hại điều 

Bọ trĩ hại điều có vòng đời tương ngắn, kéo dài từ 13 – 20 ngày. Chúng là loài đẻ trứng nhiều (25 – 30 trứng). Khi bọ trĩ hại điều, nếu  không được phát hiện sớm và phòng trừ đúng cách sẽ gây nên thiệt hại nặng nề. Do đó, cần thường xuyên thăm vườn, kiểm tra để kịp thời phát hiện bọ trĩ gây hại và có cách xử lý nhanh chóng. 

Nếu cây có  mật số bọ trĩ cao (trên 3 - 5 con/lá), bà con phải tiến hành phun phòng trừ ngay. Để nhận biết mật độ bọ trĩ gây hại điều cao hay thấp, có thể dùng cách sau: dùng một tờ giấy trắng lót bên dưới, rồi dùng tay rung hoa, chồi hay trái của cây điều để cho bọ trĩ rơi trên tờ giấy trắng. Sau đó, bà con có thể quan sát bằng mắt thường hoặc dùng kính lúp để đếm số bọ trĩ.

Bọ trí hại điều ảnh hưởng rất lớn đến năng suất, chất lượng hạt điều thu hoạch (Nguồn: Internet)

Để xử lý bọ trĩ hại điều, áp dụng các biện pháp sau: 

• Vào giai đoạn cây ra lá, chồi, hoa, trái non…, nếu mật độ bọ trĩ gây hại cao, bà con dùng các loại thuốc phòng trị bọ trĩ như: Fenbis 25EC, Sago Super 20EC,  hoặc dầu khoáng SK Enspray 99EC để phun luân phiên. Có thể dùng riêng lẻ từng loại hoặc phối với nhau theo liều lượng, hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất. 

• Để phòng trừ bọ trĩ hiệu quả, an toàn, phun nhiều nước. Đặc biệt, phun kỹ mặt dưới của lá, nơi bọ trĩ ẩn náu nhiều. Để tránh hiện tượng kháng thuốc, nên luân phiên dùng các loại thuốc hóa học khác nhau. Có thể sử dụng thuốc liên tiếp 2 - 3 lần, với mỗi lần cách nhau khoảng 1 tuần. 

• Chỉ dùng thuốc khi mật độ bọ trĩ hại điều cao, 3 – 5 con/chồi, lá, trái. Nếu bọ trĩ gây hại ở giai đoạn cây đang ra bông, nên hạn chế phun thuốc. Nếu cần thiết phải phun thuốc thì hãy phun vào chiều mát.

Bài viết vừa chia sẻ đến bà con dấu hiệu nhận biết bị trĩ hại điều và cách xử lý hiệu quả. Để hạn chế tình trạng bọ trĩ gây hại làm ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế, nên chủ động áp dụng các biện pháp phòng trừ bệnh. 

>>> Xem thêm: Các loại thuốc trị bọ trĩ hại điều có hiệu quả nhanh chóng

- Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -