2 bệnh hại lúa thường gặp và cách phòng trừ

Theo thông tin nông nghiệp, bệnh đạo ôn và bệnh vàng lá là những bệnh hại lúa phổ biến, thường xảy ra ở nhiều giai đoạn phát triển của cây lúa. Bệnh hại lúa khiến cây chậm phát triển, ảnh hưởng đến chất lượng, sản lượng lúa và năng suất thu hoạch. Để đối với với những căn bệnh này, bà con cần tìm hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị bệnh. 

1. Bệnh đạo ôn trên cây lúa 

Bệnh đạo ôn còn được gọi là bệnh cháy là, là căn bệnh gây thiệt hại  nặng nề về chất lượng lẫn sản lượng lúa. Bệnh đạo ôn gây hại chủ yếu ở giai đoạn mạ hoặc sau khi gieo cấy đến thời kỳ lúa trổ. 

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh đạo ôn là bệnh hại lúa do nấm Pyricularia grisea gây nên. Nấm bệnh hại lúa sinh trưởng, phát triển ở nhiệt độ từ 25 - 28 độ C, độ ẩm không khí > 90%. Bào tử nấm sinh sản ở nhiệt độ từ 10 - 30 độ C,  nhiệt độ ở mức 28 độ C là điều kiện thuận lợi để bào tử sinh sản nhanh. Điều kiện thời tiết âm u sẽ thúc đẩy nhanh quá trình sinh sản bào tử của nấm bệnh đạo ôn. Bào tử nấm gây bệnh hại lúa nảy mầm ở nhiệt độ 24 - 28 độ C và có những giọt nước.

Nấm bệnh đạo ôn khi xâm nhập vào cây lúa sẽ tiết ra các chất độc gây kìm hãm sự hô hấp, phân hủy enzyme trong tế bào thực vật, dẫn đến việc kìm hãm sự sinh trưởng của cây lúa. Nấm đạo ôn gây bệnh hại cây trồng có khả năng biến chủng cao và tạo ra nhiều chủng, nhóm, nòi sinh học.

Bệnh đạo ôm hại cây lúa (Nguồn: Internet)

Dấu hiệu nhận biết

Nấm bệnh đạo ôn gây hại lúa thường có những dấu hiệu nhận biết sau: 

• Trên lá lúa: Bệnh hại lúa khiến lá lúa có màu xanh xám nhạt. Các vết bệnh trên lá lúa sẽ lớn dần, chúng có dạng hình thoi có màu xám tro, xung quanh nâu đậm. Vết bệnh lan ra sẽ nối liền nhau làm cho lá bị cháy. Cây bị nhiễm bệnh đạo ôn nặng lá sẽ bị cháy rụi hoàn toàn, bộ rễ thối, cây không hồi phục được. 

• Trên đốt thân: Vết bệnh xuất hiện trên đốt thân có màu nâu bao quanh đốt làm đốt khô, teo lại, khiến gốc bị mục làm cây bị gãy đổ.

• Cổ bông, cổ gié: Vết bệnh xuất hiện trên cổ bông ban đầu là một chấm nhỏ màu đen sau đó lớn dần làm cổ bông héo khiến bông lúa trắng hoặc lép lửng.

• Trên hạt: Vết bệnh trên hạt không có hình dạng bất định, màu nâu xám.

Điều trị bệnh hại lúa - bệnh đạo ôn 

Khi phát hiện bệnh đạo ôn chớm xuất hiện trên cây lúa, bà con phải ngừng ngay việc bón phân đạm cho cây. Đồng thời, phun thuốc điều trị bệnh hại lúa ngay, tuyệt đối không nên để chậm vì càng xử lý chậm thì bệnh càng phát triển mạnh và khó phòng trừ.

Bà con có thể sử dụng một số loại thuốc đặc trị bệnh đạo ôn như: Beam 75WP, Kabim 30WP, Filia 35EC theo liều lượng in trên bao bì và hướng dẫn của cơ quan bảo vệ thực vật tại địa phương. Khi phun thuốc, bà con lưu ý cho vòi phun xịt thuốc nhiều vào tầng lá thứ 2 tính từ trên xuống của cây lúa.

Riêng đối với bệnh đạo ôn cổ bông, bà con phun phòng bệnh hại lúa khi lúa mới trổ le te (8 – 10%). Lưu ý chỉ phun vào buổi chiều tối.

2. Bệnh vàng lá

Bệnh vàng lá (bệnh vàng lá chín sớm) bắt đầu xuất hiện và gây hại từ vụ Đông Xuân vào năm 1988 ở tiền Giang. Bệnh hại lúa này xuất hiện ở hầu hết các giống cao sản ngắn ngày.

Nguyên nhân gây bệnh: 

Tác nhân gây bệnh vàng lá hiện vẫn chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên đã có nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy sử dụng các loại thuốc trị nấm bệnh có hiệu quả tốt  trong việc ngăn chặn sự phát triển, mức độ hại của bệnh. 

Bệnh vàng lá thường gây hại nặng ở các ruộng lúa xanh tốt, có mật độ sạ dày hoặc ruộng được bón nhiều phân đạm. Những ruộng lúa gần các vườn cây, bị che nắng buổi chiều hoặc buổi sáng thường bị bệnh nặng hơn.

Dấu hiệu nhận biết bệnh vàng lá trên cây lúa (Nguồn: Internet)

Dấu hiệu nhận biết lúa bị bệnh vàng lá

Bệnh vàng lá thường xuất hiện và gây hại cây lúa ở giai đoạn 7 – 10 ngày trước khi trổ đến lúc thu hoạch. Bệnh hại lúa thường có những dấu hiệu nhận biết sau: 

• Lá bị bệnh sẽ xuất hiện các đốm hình bán nguyệt nhỏ có kích thước khoảng 1 – 3mm, màu vàng cam.

• Vết bệnh làm chết các mô lá hình thành những đường sọc dài tới chóp lá.

• Bệnh hại lúa nặng trên lá sẽ xuất hiện nhiều vết bệnh hơn. Có thể xuất hiện nhiều vết đốm trên bẹ lá.

• Ruộng lúa bị bệnh vàng lá nặng, trên đồng ruộng sẽ có màu vàng rực giống như màu lúa chín.

Điều trị bệnh hại lúa vàng lá chín sớm

Khi phát hiện lúa bị nhiễm bệnh vàng lá, bà con dùng một trong các loại thuốc Mancozeb + Cymoxanil, Propineb, kết hợp Propiconazole + Flusilazole để phun trị cho lúa nhằm giúp quản lý tốt bệnh vàng lá chín sớm.

Bà con có thể chủ động phun ngừa trước các giai đoạn có nguy cơ dễ phát bệnh hại lúa vàng lá bằng các chế phẩm sinh học AKM 50ml + MAI-O 30-35ml + Fito PLAZMIN 30-35ml. Pha với theo liều lượng in trên bao bì. 

Tiến hành phun thuốc 2 - 3 lần, mỗi lần cách nhau từ 7 - 12 ngày. 

Vàng lá và bệnh đạo ôn là những bệnh hại lúa thường gặp ở tất cả các giai đoạn phát triển của cây lúa. Để hạn chế cây lúa mắc bệnh, bà con nên chủ động áp dụng các biện pháp phòng trừ bệnh. 

>>> Xem thêm: Biện pháp phòng ngừa các loại sâu lúa gây hại phổ biến