Bệnh ahpnd trên tôm: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

Theo thông tin nông nghiệp, bệnh AHPND trên tôm là bệnh hại nguy hiểm, có thể khiến tôm chết hàng loạt, làm ảnh hưởng lớn đến kinh tế của người nuôi tôm. Để hạn chế thiệt hại do bệnh ahpnd trên tôm gây ra, bà con cần chú ý quan sát tôm nhằm phát hiện bệnh nhanh chóng và đưa ra các giải pháp xử lý đúng lúc, phù hợp.

1. Nguyên nhân gây bệnh AHPND trên tôm

Bệnh AHPND trên tôm hay còn được gọi là bệnh gan tụy cấp tính (Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease). Bệnh do vi khuẩn Vibrio Parahaemolyticus tấn công tạo thành. Vi khuẩn Vibrio Parahaemolyticus có chứa 1 Plasmid khoảng 70 kbp với các gen mã hóa mang độc tố PirAvp và PirBvp. 

Bệnh AHPND còn được gọi là AHPNS - Hội chứng gan tụy cấp (Acute Hepatopancreatic Necrosis Syndrome) khi xác định được tác nhân gây bệnh. 

Vi khuẩn gây bệnh tấn công chủ yếu vào bộ phận gan tụy (tuyến tiêu hoá) của tôm. Ban đầu, nó sẽ đi vào dạ dày rồi tạo nên độc tố có tên là PirABvp. Sau đó, tiếp tục di chuyển đến gan tụy sản sinh độc tố PirBvp khiến các tế bào biểu mô gan tụy bong tróc. Điều này dẫn đến sự rối loạn hàng loạt các chức năng trong cơ thể của tôm. 

Các chủng vi khuẩn V. parahaemolyticus không độc lực và độc lực đều kháng nhiều loại kháng sinh nên có thể khiến cho việc sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh ahpnd trên tôm không đạt hiệu quả như mong muốn.

Bệnh AHPND có thể khiến tôm chết hàng loạt (Nguồn: Internet)

Một số yếu tố làm tôm suy yếu và bùng phát mạnh bệnh ahpnd trên tôm bao gồm: 

• Tôm sống ở nơi có nguồn nước có độ mặn < 20 ‰  sẽ có tỉ lệ bệnh thấp hơn nơi có nguồn nước có độ mặn cao.

• Cho tôm ăn thức ăn chất lượng thức ăn kém, cho ăn quá nhiều.

• Chất lượng nguồn nước kém, hàm lượng oxy hòa tan trong nước thấp.

• Chất lượng con giống nông nghiệp kém, con giống chứa sẵn mầm bệnh,…

• Hạ tầng ao nuôi, nền đáy ao không đảm bảo, bạt lót cũ, chất lượng giảm do dùng nuôi nhiều vụ

• Biến động môi trường mạnh, tôm bị sốc thời tiết,…

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh AHPND trên tôm 

Bà con có thể dựa vào một số dấu hiệu sau để nhận biết bệnh ahpnd trên tôm: 

• Tôm có biểu hiện bơi lờ đờ, không linh hoạt.

• Vỏ tôm trở nên mềm.

• Tôm giảm sức ăn, ăn ít, chậm lớn.

• Nhìn đường tiêu hoá trên lưng tôm, bà con sẽ không thấy đường chỉ đen nổi rõ như tôm khỏe mạnh mà thấy trống rỗng hoặc bị đứt đoạn.

• Bệnh ahpnd trên tôm khiến phần gan tụy của tôm nhợt nhạt. Tôm bị bệnh gan tụy sẽ có màu từ nhạt đến trắng, tôm có thể bị teo gan, gan giảm kích thước hơn 50%.

• Dạ dày không có thức ăn.

• Bệnh ahpnd trên tôm ở giai đoạn cuối, có thể khiến tôm xuất hiện các vết hoặc đốm đen. Biểu hiện này là do tình trạng lắng đọng Melanin từ các hoạt động của tế bào máu trong gan tụy. 

• Giai đoạn cuối của bệnh khiến tôm có tỉ lệ chết cao, lên đến trên 40%. Một số trường hợp có thể khiến tôm chết hàng loạt đến 100%.

3. Cách điều trị bệnh ahpnd trên tôm 

Khi thấy tôm có dấu hiệu mắc bệnh ahpnd, trước hết, bà con cần xác định nguyên nhân gây bệnh để áp dụng cách xử lý, điều trị đúng cách. 

Đối với những ao nuôi có tôm bị bệnh, cần tăng cường xi phông để loại bỏ tôm bệnh, tôm yếu nhằm hạn chế tình trạng bệnh ahpnd trên tôm lây lan. Đồng thời, tăng cường oxy đáy để tăng lượng oxy hòa tan trong ao. Kiểm tra các chỉ số hóa lý ao nuôi, nếu chưa đạt thì tiến hành ổn định cho đạt. 

Phân biệt tôm khỏe mạnh (bên trái) và tôm nhiễm bệnh ahpnd (bên phải) (Nguồn: Internet)

Sử dụng thực khuẩn thể (Bacteriophage) để trị bệnh ahpnd trên tôm: Liệu pháp này thường được gọi với tên ngắn gọn là liệu pháp phage. Đây là liệu pháp dùng để điều trị các trường hợp nhiễm Vibrio trên tôm. Liệu pháp này cho thấy tiềm năng kiểm soát bệnh AHPND hiệu quả. Thực khuẩn thể này có khả năng tiêu diệt vi khuẩn. Ưu điểm của liệu pháp sử dụng thực khuẩn thể (Bacteriophage) là chúng có khả năng tự tái tạo, chỉ tác động đến khuẩn mục tiêu. Chi phí của liệu pháp này khá rẻ nên dễ áp dụng trên ao nuôi. 

Khi Vibrio parahaemolyticus trong ao nuôi cao vượt mức. Bà con xác định đúng bệnh ahpnd trên tôm, lúc này nên tăng liều Anti Vib gấp 2 - 3 lần và đánh liên tục trong 3 - 4 ngày xuống ao nuôi. Cách này sẽ giúp kìm hãm và giảm mạnh mật độ Vibrio parahaemolyticus trong ao nuôi.

Trong giai đoạn này, giảm lượng thức ăn 50% cho tôm. Đồng thời sử dụng các sản phẩm vi sinh khác để hỗ trợ cho tôm như Eco Aqua để ổn định chất lượng nước cùng hệ sinh thái ao nuôi.

Bệnh ahpnd trên tôm khiến tôm yếu, kém ăn và gan tụy kém. Vì vậy, ngoài kết hợp các biện pháp điều trị bệnh, nên dùng các loại thực phẩm, thuốc bổ dưỡng nhằm tăng cường khả năng ăn mồi, kích thích bắt mồi, phục hồi tế bào gan tụy. Bà con có thể tham khảo sử dụng AmBio TS giúp tăng cường chức năng tiêu hóa, khả năng hấp thụ; Mv Food giúp tăng lực, chống stress và thúc đẩy tôm sinh trưởng,… Kết hợp chăm sóc và điều trị sẽ giúp tôm khỏe mạnh, vượt qua giai đoạn bệnh.

>>> Xem thêm: Những dấu hiệu tôm thiếu thức ăn người nuôi cần nắm