Bệnh cầu trùng ở lợn: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Trong nông nghiệp chăn nuôi lợn, ngoài quan tâm đến vấn đề chuồng trại, thức ăn, con giống thì phòng trị bệnh cũng là vấn đề được người chăn nuôi quan tâm hàng đầu. Có thể thấy, sức khỏe đường ruột của lợn con ảnh hưởng lớn đến sự tăng trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn cả đời của chúng và nhiễm khuẩn kế phát. Bảo vệ tốt đường ruột của lợn giai đoạn con non sẽ giúp chúng phát triển tốt, tăng trưởng nhanh về sau này. Từ đó, cho hiệu quả chăn nuôi cao.

Tuy nhiên, lợn con giai đoạn còn theo mẹ rất dễ bị mắc bệnh cầu trùng. Bệnh cầu trùng ở lợn xảy ra ở mọi độ tuổi, nhưng tỉ lệ mắc bệnh cao nhất là ở lợn con. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của lợn. Vì vậy, bà con chăn nuôi cần nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng gây bệnh để có cách điều trị đúng lúc, kịp thời. 

1. Tác nhân gây bệnh cầu trùng ở lợn

Bệnh cầu trùng ở lợn do ký sinh trùng Isospora suis gây ra. Loại bệnh này xảy ra trên lợn ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất là ở lợn con theo mẹ, tập trung ở lợn dưới 2 tuần tuổi. Cầu trùng Isospora suis có đường kính khoảng 20 micromet, được gọi là noãn nang. Chúng ký sinh trong cơ thể lợn và phát triển ở niêm mạc ruột non rồi tạo thành những kén hợp tử nhỏ. 

Các kén hợp tử sau đó được thải ra môi trường ngoài, gặp điều kiện thuận lợn sẽ phát triển thành bào tử trùng tạo thành các kén bào tử. Khi lợn ăn phải các kén bào tử, kén vào cơ thể lợn sẽ được phóng thích và đi đến các tế bào của ruột non để sinh sản và phá hủy ruột của lợn trong vòng 12 – 24 giờ ở điều kiện nhiệt độ 20 – 35 độ C khiến cho lợn bị tiêu chảy. 

Bệnh cầu trùng ở lợn xảy ra phổ biến trên khắp thế giới. Ở Việt Nam, bệnh có tỷ lệ nhiễm từ 20 – 50% tại các trại chăn nuôi. Bệnh phát sinh, phát triển phổ biến ở những chuồng trại nuôi lợn mật độ cao, điều kiện vệ sinh kém. 

Heo con là đối tượng mắc bệnh trùng cầu cao (Nguồn: Internet)

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh cầu trùng ở lợn  

Bệnh cầu trùng ở lợn thường xảy ra chủ yếu ở lợn con từ 7 - 21 ngày tuổi. Bệnh tiến triển qua từng giai đoạn với những dấu hiệu nhận biết khác nhau. Trong giai đoạn đầu, lợn mới nhiễm bệnh cầu trùng thường có triệu chứng:

• Lợn thường tiêu chảy ra phân màu trắng sữa.

• Tùy thuộc vào mầm bệnh kế phát mà lợn sẽ có các triệu chứng nặng nhẹ khác nhau như tiêu chảy phân ra phân màu xám, màu vàng,  màu xanh lá cây. Tình trạng năng có thể đi phân lẫn cả máu.

Ở giai đoạn sau, lúc ruột của lợn đã bị tổn thương, chúng sẽ mất khả năng tiêu hóa sữa. Biểu hiện nhận biết rõ nhất là lợn con thường nôn ra sữa. Lợn vừa nôn, vừa bị tiêu chảy dẫn đến mất nước trầm trọng, lông xù. 

Bệnh cầu trùng ở lợn có tỷ lệ chết có thể lên đến 20%. Tỷ lệ này có thể tăng lên nếu có các mầm bệnh kế phát nguy hiểm như Rotavirus, E.coli, Clostridium.

3. Điều trị bệnh cầu trùng ở lợn 

Khi phát hiện lợn bị nhiễm cầu trùng, bà con có thể sử dụng sulfamethazine hòa trong nước để cho lợn uống. Nhìn chung, việc kiểm soát cầu trùng ở lợn con sơ sinh rất khó khăn. 

Đối với heo nái bị bệnh, bà con sử dụng thuốc chống cầu trùng coccidiostats trộn cùng thức ăn để cho lợn ăn. Việc điều trị có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. 

Bên cạnh đó, bà con thực hiện kiểm soát nhằm làm giảm số lượng noãn nang của ký sinh trùng bằng các biện pháp: vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, khử trùng, làm sạch bằng hơi nước các chuồng đẻ. 

Bổ sung Amprolium với loại 25% sử dụng trong thức ăn theo liều 10kg/tấn thức ăn, cho lợn nái ăn một tuần trước khi đẻ. Việc cho ăn thức ăn này nên kéo dài tới khi lợn con được 3 tuần tuổi để phòng ngừa bệnh cầu trùng ở lợn con.

Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ để hạn chế nguồn bệnh lây lan (Nguồn: Internet)

Cho toàn đàn lợn trong ổ bệnh (có triệu chứng tiêu chảy hoặc không) uống thuốc Vicox-toltra 1 lần duy nhất theo liều lượng:

• Lợn con 3 - 5 ngày tuổi: dùng 0,5 ml/con.

• Lợn trên 5 ngày tuổi: dùng 1ml/2,5kg thể trọng.

Trường hợp lợn bị tiêu chảy nặng, đi tiêu chảy lẫn máu cần kết hợp dùng thêm các loại thuốc trợ lực khác để lợn nhanh chóng phục hồi như: 

• Vitamin K, Vitamin C, Vitamin B.Complex, Vitamin C

• Cung cấp đủ nước, các chất điện giải như Electrolyte

• Bổ sung vào thức ăn men tiêu hóa.

• Sát trùng chuồng trại bằng Vimekon 1/200 hằng ngày, liên tục trong 7 ngày để diệt kén hợp tử ở môi trường ngoài.

Bệnh cầu trùng ở lợn nếu không được điều trị kịp thời có thể khiến sức khỏe lợn con suy yếu rồi chết. Đối với lợn trưởng thành, bệnh ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển, tăng trọng của đàn lợn. Để hạn chế tình trạng lợn mắc bệnh cầu trùng, bà con cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh. 

>>> Xem thêm: Các nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy ở lợn thịt và cách điều trị