Bệnh xuất huyết ở cá chép: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách phòng trị

Nuôi cá chép nước ngọt hiện đang phát triển rộng ở nhiều vùng của nước ta. Nhiều mô hình nuôi cá chép đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp bà con nông dân thoát nghèo. Tuy nhiên, việc nuôi cá chép cũng đứng trước nhiều thách thức như tình trạng bệnh trên cá ngày càng diễn biến phức tạp, khó đối phó.

Trong đó, bệnh xuất huyết ở cá chép là một trong những bệnh khiến bà con chăn nuôi lo lắng. Bởi bệnh chưa có thuốc đặc trị, cá bị bệnh có thể chết hàng loạt, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Để tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh nguy hiểm này xảy ra trên cá chép, mời bà con cùng Kênh nông nghiệp tổng hợp tham khảo những thông tin được cập nhật trong bài viết sau: 

1. Nguyên nhân gây bệnh xuất huyết ở cá chép

Bệnh xuất huyết ở cá chép do vi rút Rhabdovirus carpio gây ra. Loại virus này có cấu trúc acid nhân là ARN, lớp vỏ là protein. Virus có dạng hình que, một đầu có hình tròn như viên đạn, chiều dài của chúng khoảng 90 - 180nm, rộng 60-90 nm.

Virus Rhabdovirus carpio gây bệnh trên nhiều loại cá như cá trắng, cá diếc, cá mè hoa. Trong đó, cá chép là đối tượng dễ bị vi rút tấn công, gây bệnh nhiều nhất.

Chế độ nuôi nghèo dinh dưỡng khiến sức đề kháng của cá giảm là một trong những nguyên nhân xuất hiện bệnh ở cá chép (Nguồn: Internet)

Bệnh xuất huyết ở cá chép phát sinh do sự biến động của nhiệt độ nước, đặc biệt thường xảy ra lúc giao mùa ở nhiệt độ nước thấp khoảng 20 độ C. Nhiệt độ nước xuống dưới 18 độ C, cá chép có tỷ lệ chết cao. Ngoài ra, mật độ nuôi cao, chế độ nuôi cá nghèo dinh dưỡng, chất lượng nước kém khiến sức đề kháng cá giảm, dễ mắc bệnh cũng là những nguyên nhân gây nên bệnh xuất huyết ở cá chép.

Bệnh  xuất huyết ở cá chép gây bệnh từ giai đoạn cá giống cho đến cá thịt. Bệnh có tốc độ lây lan nhanh, mạnh. Virus từ cá chép mắc bệnh có thể theo các chất thải, nhớt trên thân cá vào môi trường nước rồi xâm nhập vào cá khoẻ qua da, miệng, mang.

Bệnh thường xảy ra vào những mùa có nhiệt độ thấp. Thời điểm cuối đông đầu xuân ở các tỉnh phía Bắc bệnh thường phát sinh mạnh ở các ao nuôi cá thịt. Bệnh  xuất huyết ở cá chép là loại bệnh cấp tính có tỷ lệ lây lan nhanh và chết rất cao.

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh xuất huyết ở cá chép

Để nhận biết bệnh xuất huyết ở cá chép, bà con có thể dựa vào một số dấu hiệu bên ngoài, bên trong và trạng thái của cá. Cụ thể: 

• Trạng thái: Cá chép bị xuất hiện thường bơi ở tầng mặt. Cá có dấu hiệu ngạt thở, mất thăng bằng, bơi không định hướng, cá chết chìm ở tầng đáy, 

• Biểu hiện bên ngoài: Bên ngoài phần da cá có màu tối và xuất huyết. Mắt cá có thể cũng bị xuất huyết và hơi lồi ra. Mang cá chép có màu nhợt nhạt xuất huyết. Mình cá xuất hiện nhiều vết bầm tím. Vây, đuôi bị cụt, tróc vảy.

• Bên trong: Ruột cá có biểu hiện chướng hơi, gan và mật phù lên. Khi cá bị bệnh nặng, cá chết, mổ cá ra bạn sẽ thất nội tạng của chúng nhũn ra (tình trạng xuất huyết trong).

Dấu hiệu cá chép mắc bệnh xuất huyết (Nguồn: Internet)

3. Cách điều trị bệnh xuất huyết ở cá chép 

Bệnh xuất huyết ở cá chép hiện không có thuốc đặc hiệu.

Cá bị bệnh xuất huyết do vi rút xảy ra ở tình trạng nặng, bà con nên khoanh vùng để tiêu hủy đàn cá bệnh. Sau đó, áp dụng các biện pháp tẩy trùng ao nuôi kịp thời nhằm tránh bệnh lây lan sang các ao nuôi, vùng nuôi xung quanh.

Với cá bị bệnh xuất huyết tình trạng nhẹ, trên một vài con, bà con có thể sử dụng thuốc KN - 04 - 12 với liều lượng 2 - 4g thuốc/kg cá/ngày và cho cá ăn 3 ngày liên tục. Bà con cũng có thể dùng Sulfamid với liều 150 - 200 mg/1 kg cá/ngày để cho cá ăn. 

Khi có bệnh xuất huyết ở cá chép xảy ra trong hồ nuôi, bà con cần xử lý môi trường nước bằng BKC 800, POVIDINE 9000. Trộn kháng sinh BIO AMOXICILLIN 50% FOR FISH với liều 100g/1.000 kg cá để cho cá ăn liên tục từ 5- 7 ngày. Đồng thời, tăng cường sức đề kháng cho cá bằng việc bổ sung thêm men gan.

Để hạn chế tình trạng cá mắc bệnh, tốt nhất, bà con nên áp dụng các biện pháp phòng bệnh.

Khi nuôi cá chép kinh doanh, trước khi thả cá, bà con chú ý xử lý đáy ao bằng vôi bột với lượng 7 - 10kg/100 mét vuông. Tắm cho cá giống qua nước muối 2 - 4g/lít nước trước khi thả. Thả cá đúng thời vụ. Chú ý không nuôi mật độ dày. Tiến hành thay nước hoặc đảo nước ao nuôi khi thời tiết thay đổi.

Dùng các loại chế phẩm sinh học như BKC 800 liều lượng 1 lít/2.000m³, hoặc BIOXIDE FOR FISH liều lượng 1 lít/2.000m³ tạt xuống ao định kỳ. Đồng thời, sử dụng BIO SULTRIM FOR FISH trộn cùng thức ăn tinh để cho cá ăn 3 - 4 ngày/tháng.

Tạt muối xuống ao nuôi cá để phòng bệnh xuất huyết ở cá chép với liều lượng 2kg/1.000m³ nước. Đối với những ao nuôi rộng, bà con có thể treo túi vôi hoặc túi muối tại điểm cho ăn.

Bệnh xuất huyết ở cá chép là căn bệnh nguy hiểm, chưa có thuốc đặc trị, diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả chăn nuôi. Vì vậy, mà bà con cần nắm rõ các thông tin về bệnh để có biện pháp phòng bệnh và xử lý, đối phó kịp thời khi cá mắc bệnh. 

>>> Xem thêm: Bệnh trắng gan trắng mang trên cá tra