Biện pháp phòng ngừa bệnh sán lá gan ở trâu bò hiệu quả

Theo thông tin nông nghiệp, ở Việt Nam, bệnh sán lá gan ở trâu bò xảy ra rất phổ biến, xuất hiện quanh năm và ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi. Bệnh sán lá gan ở trâu bò do sán Fasciola hepatica và Fasciola gigantica ký sinh ở gan, mật gây ra. Để hạn chế trâu bò nhiễm sán, phòng ngừa bệnh là biện pháp được bà con chăn nuôi ưu tiên áp dụng. 

1. Bệnh sán lá gan ở trâu bò là bệnh gì?

Bệnh sán lá gan là một trong những loại bệnh thường gặp ở trâu bò do ký sinh trùng sán lá gan gây ra. Sán lá gan thường kí sinh ở gan, mật  của vật nuôi rồi đẻ trứng tại đó. Trứng sán sẽ theo dòng dịch mật chảy về ruột theo phân đào thải ra môi trường. Trong điều kiện thời tiết nóng ẩm sẽ tạo thuận lợi  cho trứng sán nở thành mao ấu và di chuyển vào sinh sống trong các ao hồ. Sao đó, mao ấu sẽ phát triển thành bào ấu, thành vĩ ấu rồi chui ra khỏi vỏ. Sau 1 thời gian, vĩ ấu sẽ phát triển thành kén (ấu trùng cảm nhiễm).

Trâu bò nuôi ở nước ta có nguy cơ mắc sán lá gan rất cao do tập quán chăn nuôi bán quảng canh, thường tận dụng nguồn thức ăn của tự nhiên. Bởi bào ấu khi vào ao hồ sẽ nổi trên mặt nước và thường bám vào thân cỏ, các cây thủy sinh, những cây này thường được thu lượm làm thức ăn cho trâu bò. Đây là nguyên nhân chủ yếu gây nên bệnh sán lá gan ở trâu bò. Ngoài ra, vật nuôi uống nước ao hồ cũng có thể khiến bào ấu sán lá gan chui vào trong cơ thể và phát triển thành sán lá gan con rồi đi ngược theo ống dẫn mật ký sinh tại mật và gan. ]

Vòng đời của sán lá gan (Nguồn: Internet)

2. Vì sao phải phòng bệnh sán lá gan ở trâu bò? 

Bệnh sán lá gan xảy ra ở tất cả các loài nhai lại, trong đó, trâu bò là những loại gia súc có nguy cơ mắc bệnh rất cao. Bệnh có thể xảy ra ở trâu bò mọi lứa tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh sán lá gan ở trâu bò vùng đồng bằng khoảng từ 40 - 70%, miền núi khoảng 30 - 35 %. Bê, nghé non nếu bị bội nhiễm sẽ phát bệnh ở thể cấp tính. 

Với điều kiện khí hậu của nước ta, bệnh sán lá gan ở trâu bò có thể xảy ra quanh năm. Hầu hết tất cả trâu bò nhập nội đều có thể mắc sán lá gan, kể cả bò sữa. Gia súc nhiễm sán lá gan gặp phải điều kiện không thuận lợi như: thời tiết lạnh, rét, làm việc nặng, thiếu thức ăn thô xanh sẽ dễ phát bệnh. Biểu hiện của bệnh thường khiến người chăn nuôi thường nhầm lẫn  với các bệnh truyền nhiễm khác.

Trâu, bò bị nhiễm sán lá gan sẽ khiến cơ thể suy nhược, gầy dần, ăn ít, niêm mạc nhợt nhạt, nhai lại yếu, lông xù, dễ rụng, thủy thũng ở mi mắt, yếm ngực, trâu bò bị thiếu máu, chướng bụng nhẹ, ỉa chảy hoặc táo bón kéo dài, đôi khi chúng còn có triệu chứng thần kinh. Trâu bò cái bị nhiễm sán lá gan sẽ mất dần khả năng sinh sản và cho sữa. Thời kỳ cho sữa, trâu bò bị nhiễm sán sẽ khiến lượng sữa giảm từ 20 – 50%. Trâu bò chết do kiệt sức, gây ảnh hưởng lớn đến kinh tế của người chăm nuôi. 

Chính vì vậy, phòng bệnh luôn là biện pháp được ưu tiên áp dụng để hạn chế tình trạng bệnh sán lá gan ở trâu bò. 

3. Biện pháp phòng ngừa bệnh sán lá gan ở trâu bò

Để phòng ngừa tốt bệnh sán lá gan cho trâu bò, bà con cần làm tốt công tác vệ sinh thức ăn, chuồng trại kết hợp với sử dụng thuốc tẩy giun định kỳ cho trâu bò.

- Vệ sinh phòng bệnh

Trong công tác phòng bệnh sán lá gan ở trâu bò, việc đảm bảo vệ sinh chuồng trại, quản lý nông trại là vô cùng quan trọng và cần thiết. Vì đây chính là  nguồn bệnh và là nơi phát tán bệnh chính. Bà con chăn nuôi phải vệ sinh chuồng trại thường xuyên, định kỳ. Trường hợp phát hiện trâu bò nhiễm sán lá gan, phải cách ly triệt để với các con còn lại nhằm hạn chế tình trạng lây lan.

Tiến hành khử trùng chuồng trại, diệt mầm bệnh bằng thuốc các loại thuốc khử trùng. Phun tẩy định kỳ 2 lần/ tuần đối với khu vực bên ngoài chuồng và phun thuốc sát trùng Via Iodine định kỳ 2 lần/ tuần bên trong chuồng nuôi. 

Đảm bảo nguồn thức ăn, nước uống của trâu phải sạch, không có sự xuất hiện của sán, ấu trùng sán kết hợp với việc kiểm soát, giữ vệ sinh bãi chăn thả vật nuôi. Sử dụng các loại thuốc diệt ốc bằng biện pháp sinh học như sulfat đồng (CuSO4) nồng độ 3 - 4‰ phun trên đồng cỏ ở các bãi chăn thả ngập nước hoặc có thể đưa các loài gia cầm ăn ốc như ngan, vịt vào bãi chăn thả nhằm hạn chế khả năng phát tán mầm bệnh

Đảm bào công tác vệ sinh chuồng trại trâu bò sạch sẽ (Nguồn: Internet)

- Sử dụng thuốc phòng bệnh

Định kỳ tẩy giun, sán 2 lần/năm vào tháng 4 và tháng 8 hàng năm cho toàn đàn trâu bò đang chăn nuôi. 

Đối với trâu bò bị nhiễm sán lá gan, bà con phải theo dõi, kiểm tra và tẩy sán kịp thời. Dùng  Alben Forte  tiêm cho bò với liều lượng 1ml/10kg thể trọng.

Bệnh sán lá gan ở trâu bò là bệnh phổ biến trong chăn nuôi, gây nên những thiệt hại về kinh tế cho bà con nông dân. Để hạn chế tình trạng trâu bò nhiễm sán lá gan, bà con cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh hợp lý, đúng cách.