Ca lóc (cá quả)

1. Phân loại cá lóc

Cá lóc (cá quả) thường gặp và phân bố rộng có 2 loài là : Ophiocephalus maculatus và Ophiocephalus arbus, nhưng đối tượng nuôi quan trọng nhất là loài O.maculatus thuộc Bộ cá quả, họ cá quả, giống cá quả.

2. Đặc điểm hình thái cá lóc

Cá lóc có đặc điểm nhận dạng rất dễ đó đầu cá bẹp theo hình tam giá gần giống với đầu con rắn và vùng vãy từ đầu cho đến dọc lưng đến đuôi thường có màu đen hay hơi ửng vàng nhẹ, còn vùng vảy dưới bụng có màu trắng sáng.

Vây lưng có 40 – 46 vây; vây hậu môn có 28 – 30 tia vây, vảy đường bên 41 – 55 cái. Ðầu cá lóc O.maculatus có đường vân giống như chữ “nhất” và 2 chữ bát còn đầu cá O.arbus tương đối nhọn và dài giống như đầu rắn.

3. Tập tính sinh học của cá lóc

Thích sống ở vùng nước đục có nhiều rong cỏ, thường nằm phục ở dưới đáy vùng nước nông có nhiều cỏ. Tính thích nghi với môi trường xung quanh rất mạnh, nhờ có cơ quan hô hấp phụ nên nó có thể hít thở được O2 trong không khí. ở vùng nước hàm lượng O₂ thấp cũng vẫn sống được, có khi không cần nước chỉ cần da và mang cá có độ ẩm nhất định vẫn có thể sống được thời gian khá lâu.

4. Thức ăn của cá lóc

Cá lóc là loại cá có tính hung dữ và ăn tạp, chúng có hàm răng sắc nhọn và có thể ăn các loại cá nhỏ, ếch nhái…

Thức ăn là chân chèo và râu ngành; thân dài 3 – 8cm ăn côn trùng, cá con và tôm con; thân dài trên 8cm ăn cá con. Khi trọng lượng nặng 0,5 kg có thể ăn 100 – g cá. Trong điều kiện nuôi nó cũng ăn thức ăn chế biến. Mùa đông không bắt mồi.

5. Đặc điểm sinh trưởng của cá lóc

Tương đối nhanh. Con lớn nhất đến 5 kg, nhìn chung cá 1 tuổi thân dài 19 – 39cm nặng 95 – 760g; Cá 2 tuổi thân dài 38,5-40cm, nặng 625 – 1.395g; cá 3 tuổi thân dài 45-59cm, nặng 1.467 – 2.031g (con đực và cái chênh lệch lớn); khi nhiệt độ trên 20oC sinh trưởng nhanh, dưới 15oC sinh trưởng chậm.

6. Đặc điểm sinh sản của cá lóc

Cá lóc thường sinh sản vào mùa mưa, ở bất kỳ đâu đề thế. Vào mùa mưa, nước sẽ lớn dần, thích hợp cho cá lóc có nơi cư ngụ cùng với đàn cá con của mình.

Vào mùa sinh sản, những con cá lóc trưởng thành có trọng lượng từ 1-3KG sẽ vào các vùng nước sâu để tìm kiếm bạn tình cho mình. Sau khi kết đôi, chúng quấn quít lẫn nhau, cùng nhau ngược dòng, cùng nhau kiếm ăn, cùng nhau nuôi con và bảo vệ con cho đến khi các chú “ròng ròng” con có thể tự lập được.

Đời sống gia đình của cá lóc luôn rất thú vị, và được các nhà khoa học nghiên cứu kỹ càng. Rất hiếm tồn tại trong các loài cá sự chăm sóc, bảo vệ của cá cha, mẹ như loài cá lóc. Sau khi cá lóc mẹ đẻ trứng, cả 2 cá lóc cha mẹ sẽ liên tục bảo vệ tổ trứng cho đến khi được nở. Sau khi trứng nở, chúng ta sẽ có 1 bầy cá lóc con mà dân gian gọi là “ròng ròng”, lên đến khoảng 5000-10000 con. Các cá lóc con liên tục di chuyển theo cá lóc cha mẹ bơi đi khắp nơi, tạo thành một quả bóng cá màu đỏ di chuyển gần sát mặt nước.

Cá bố có nhiệm vụ hướng dẫn đàn con cách bơi cũng hương cách nổi lên mặt nước để hít thở, thường thì cá bố sẽ bơi ngay theo sau cá con, hoặc bơi cách đó vài mét để bảo vệ. Cũng có đôi lần, cá bố bơi ngay giữa quả bóng cá màu đỏ này.

Cùng lúc đó, cá mẹ sẽ lặng lẽ bơi cách đàn cá con khoảng xa hơn vị trí cá bổ, để bao quát không gian, dễ dàng phản ứng bảo vệ đàn cá con nếu có nguy hiểm.

Đàn cá con sống trong vòng tay của cá lóc bố mẹ cho đến khi chúng dài khoảng 10cm, và màu da hoàn toàn đổi sang màu xám của cá lóc, thì cùng lúc đó cá bố mẹ sẽ “chia tay” các con của mình, để chúng sống tự lập. Cá bố mẹ đã hoàn thành nhiệm vụ của mình, và sẽ ẩn vào vùng nước sâu để sinh sống.

Sau khi cá bố mẹ bỏ đi, thì lũ cá con, lúc này dài khoảng 10cm vẫn còn quá bé, chưa đủ sức chống chọi với những loài cá khác, nên dễ dàng trở thành mồi của chúng cũng như bị con người bắt. Từ khoảng 5000-1000 con lúc nở ra thì đến khi trường thì chỉ còn khoảng 1000 con, và chúng thường tụ tập lại sống theo lãnh thổ, mỗi nhóm khoảng 12-20 con và càng lớn thì quy mô nhóm càng giảm dần cho đến khi trở thành sống đơn lẻ.

- Thông tin mang tính tham khảo được Bác sĩ nông nghiệp tổng hợp -