Các biện pháp phòng trừ nấm hại cây trồng hiệu quả

Theo thông tin nông nghiệp, ngoài sâu bệnh, nấm cũng là một trong những tác nhân gây bệnh trên cây trồng. Nấm thường xâm nhập vào cây trồng qua vết thương hở ở rễ, thân, lá,.. khiến cây trồng vàng lá, thối thân, thối rễ và gây chết cây. Do tồn tại chủ yếu trong đất nên việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để điều trị không mang đến hiệu quả cao. Chính vì vậy, phòng ngừa bệnh là biện pháp tốt nhất nhằm hạn chế nấm hại cây trồng xâm nhập, gây hại cây. 

1. Đặc điểm của nấm hại cây trồng và các phương thức nấm hại xâm nhập vào cây

1.1. Đặc điểm của nấm hại cây trồng 

Có nhiều loại nấm khác nhau tồn tại trong đất gây hại cho cây trồng. Các loại nấm hại cây trồng có đặc điểm chung là có cơ quan sinh trưởng dạng sợi, phân nhánh. Các sợi nấm sinh trưởng thường tập hợp với nhau tạo thành tản nấm. Đây là thể dinh dưỡng của nấm. Sợi nấm có nhiều màng ngăn gọi là sợi đa bào, không có màng ngăn gọi là sợi đơn bào. Chiều rộng của sợi nấm dao động từ 0,5-100 µm, đa số là từ 5-20 µm. Chiều dài của sợi nấm thay đổi tùy theo các loại nấm khác nhau và điều kiện dinh dưỡng. Nấm có thể là những sợi không màu hoặc có nhiều màu khác nhau. 

Theo tin nông nghiệp, nấm hại cây trồng thường tồn tại trong đất ở thời gian rất dài, ngay cả trong điều kiện không có cây ký chủ. Chúng tồn tại dưới dạng các hạch nấm, sợi nấm và ở dạng bào tử trứng, hậu bào tử, những bào tử có vách dày ở trên tàn dư cây trồng và cả trong đất. Nấm hại cây trồng, xâm nhiễm làm cho rễ cùng các tế bào mạch dẫn của cây trồng không còn khả năng hút chất dinh dưỡng và nước để nuôi cây. Vì vậy, triệu chứng nấm hại cây trồng thường giống nhau, đều khiến cây héo vàng, còi cọc rồi dẫn đến chết cây.

Nấm phát triển ở nhiệt độ thích hợp từ 25 – 28 độ C, nhiệt độ thấp nhất là 5 – 10  độ C, cao nhất là 35 độ C. Nếu điều kiện nhiệt độ vượt quá ngưỡng đó, nấm sẽ bị tiêu diệt. Độ pH thích hợp để nấm tồn tại và phát triển là 6 – 6,5. Trong đó, điều kiện thời tiết lạnh khô sẽ thích hợp cho nấm tồn tại hơn là điều kiện nóng ẩm.

Các loại nấm hại cây trồng thường khiến cây héo vàng, còi cọc (Nguồn: Internet)

1.2. Các phương thức nấm hại tồn tại trong đất xâm nhập vào cây trồng 

Nấm hại cây trồng xâm nhập vào cây trồng qua các hình thức: 

• Lây bệnh vào thân cây: Bao gồm các loại vi khuẩn và nấm bệnh gây héo cây.

• Lây bệnh lên lá (ở điều kiện ẩm): Bao gồm các loại nấm như Septoria, Colletotrichum.

• Lây bệnh vào đất dạng hỗn hợp: Các nấm Pythium, Fusarium, Phytophthora, Rhizoctonia.

• Lây bệnh vào đất ở dạng lớp mỏng: Bao gồm các nấm Sclerotium, Rhizoctonia.

• Dịch bào tử (không hoặc có thể gây vết thương cơ giới): nấm Fusarium, héo vi khuẩn

2. Các biện pháp phòng trừ nấm hại cây trồng hiệu quả

2.1 Biện pháp canh tác

Thực hiện vệ sinh đồng ruộng trước gieo trồng và sau thu hoạch

Trước khi canh tác hoặc sau khi thu hoạch, bà con cần chú ý thu dọn tàn dư cây trồng, thu dọn cỏ dại cũng như thu thổ những cây trồng đang có biểu hiện nhiễm bệnh mang đi tiêu hủy nhằm cắt đứt nguồn lây lan bệnh. 

Làm đất:

Cày sâu, bừa, phơi ải đất để tiêu diệt nấm hại cây trồng tồn tại trong đất, đồng thời đảm bảo độ tơi, xốp và tiêu thoát nước của đất trồng. Nếu đất trong tình trạng quá ẩm, bà con tiến hành đào rãnh xung quanh để thoát nước cho đất trồng. 

Nếu mùa vụ trước đó có cây trồng bị nhiễm bệnh thì trước khi gieo trồng mới (từ 15 – 20 ngày), bà con thực hiện  xử lý, loại bỏ các vi sinh vật có hại, nấm hại cây trồng bằng cách làm nóng và tăng độ pH của đất. Bà con bón vôi vào đất rồi cuốc lật và phơi đất trong vài ngày 

Mật độ cây trồng:

Nên trồng cây với mật độ vừa phải, đảm bảo cây trồng đón được ánh mặt trời và để giảm độ ẩm khi lá giao tán.

Phân bón:

Sử dụng phân chuồng đã ủ hoai, phân hữu cơ vi sinh có tính đối kháng để bón cho cây trồng nhằm hạn chế nguồn bệnh. Bón cân đối N-P-K, không bón thừa đạm. Trước khi trồng, để phòng ngừa nấm hại cây trồng, bà con phải bón vôi cho đất. Trước khi xuống giống, tiến hành xử lý đất thật kỹ với các loại thuốc gốc đồng. 

Về giống:

Sử dụng giống kháng, giống có khả năng chống chịu bệnh để tăng khả năng phòng ngừa nấm hại cây trồng. Không sử dụng hạt giống được lấy từ những vườn trồng có mầm bệnh hoặc đã nhiễm bệnh. Xử lý hạt giống cùng nước ấm ở nhiệt độ 50°C trong khoảng 20 - 25 phút. 

Trồng luân canh các loại cây khác họ.

2.2. Các biện pháp cơ giới vật lý phòng trừ nấm hại cây trồng

Thường xuyên thăm vườn, theo dõi kiểm tra tình trạng cây để kịp thời phát hiện bệnh và có biện pháp xử lý sớm để hạn chế thiệt hại do nấm hại cây trồng gây nên. Khi phát hiện vườn có cây nhiễm bệnh, bà con cần hạn chế tưới nước nhằm tránh nấm bệnh lây lan. 

Trong quá trình làm vườn, bà con cần tránh những tác động làm tổn thương rễ.

Bón vôi vào đất nhằm tiêu diệt mầm bệnh tồn tại trong đất trồng (Nguồn: Internet)

2.3. Biện pháp sinh học, hóa học phòng trừ nấm hại cây trồng

Với biện pháp sinh học, trước khi trồng cây, bà con bón vào đất các chế phẩm từ nấm Trichoderma Bacillus để phòng nấm hại cây trồng. 

Nấm hại cây trồng chủ yếu tồn tại trong đất nên biện pháp hóa học thường không mang đến tình hiệu quả phòng trừ cao. Trong trường hợp cây trồng bị nấm bệnh gây hại nặng, bà con có thể sử dụng các loại thuốc như Benlat, Carbendazim, Hạt vàng, Ridomil, Rovral,… (bệnh do nấm Sclerotium rolfsii); Phosacide, Ridomil, Aliette (đối với những bệnh do nấm Phytophthora capsici gây ra) để phun phòng trị bệnh cho cây.

Phòng trừ nấm hại cây trồng là biện pháp tốt nhất nhằm hạn chế cây trồng mắc bệnh, giúp cây phát triển khỏe mạnh, cho hiệu quả trồng trọt cao. 

>>> Xem thêm: Tìm hiểu các loại nấm bệnh trên cây mai vàng và cách xử lý