Nguyên nhân gây bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép và cách phòng trị

Bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép là căn bệnh nguy hiểm, có mức truyền nhiễm cao, hiện vẫn chưa có thuốc đặc trị. Đây là căn bệnh khiến nhiều bà con nông dân chăn nuôi cá chép lo lắng, hoang mang. Bài viết hôm nay, Kênh nông nghiệp sẽ chia sẻ đến bà con nguyên nhân gây bệnh, dấu hiệu nhận biết và cách đối phó với bệnh. 

1. Nguyên nhân gây bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép

Bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép do vi rút Rhabdovirus có nhân là RNA gây nên. Virus này thuộc họ Rhabdoviridae, có dạng hình que với một đầu trông như viên đạn. Vi rút Rhabdovirus có chiều dài khoảng 90 - 180nm, rộng 60 - 90 nm. Vi rút gây bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép có thể tồn tại ở bề mặt bùn đáy ao ở nhiệt độ 10 độ C trong vòng 4 ngày. Đặc biệt, virut  có thể tồn tại trên 6 tuần trong bùn đáy ao ở mức nhiệt độ 4 độ C. 

Bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép bắt nguồn từ châu Âu. Hiện nay, bệnh này đã được xác định là xuất hiện ở hầu hết các nước có cá chép tự nhiên hoặc nuôi cá chép thương phẩm có khí hậu lạnh. Trong đó có Việt Nam.

Vi rút Rhabdovirus lan truyền theo chiều ngang. Chúng thường xâm nhập và gây bệnh qua mang cá rồi nhanh chóng nhân rộng, gây hại ở nhiều cơ quan nội tạng khác như gan, thận, lách và đường tiêu hóa. Vi rút cũng được xác định là xâm nhập vào cơ thể cá thông qua ký sinh trùng hoặc thức ăn tự nhiên cho cá. 

Cá chép bị bệnh xuất huyết mùa xuân (Nguồn: Internet)

Vi rút gây bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép chỉ gây hại đối với các loài thuộc họ cá chép như cá Chép, cá koi, cá diếc, cá mè trắng, cá mè hoa, cá trắm cỏ,...

Bệnh thường phát sinh do sự biến động của nhiệt độ nước, đặc biệt là vào lúc giao mùa khi nhiệt độ nước dao động khoảng 10 – 22 độ C. Nhiệt độ nước dưới 18 độ C, tỷ lệ cá chết cao. Ngoài ra, môi trường ao nuôi có chất lượng nước kém, mật độ nuôi quá dày, chế độ nuôi nghèo dinh dưỡng khiến cá có sức đề kháng kém cũng là nguyên nhân khiến cá nhiễm bệnh.

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép

Để nhận biết cá chép bị vi rút gây bệnh xuất huyết mùa xuân tấn công, bạn có thể dựa vào một số dấu hiệu sau: 

• Các bị bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép thường có dấu hiệu ngạt thở, bơi tách đàn, bơi ở tầng mặt. 

• Cá có hiện tượng mất cân bằng, bơi không định hướng (cá nằm nghiêng ở đáy bể hoặc

• ao nuôi, bơi lên khi giật mình và trở lại đáy)

• Cá chép bệnh thường tập trung ở gần bởi ao hoặc những nơi nước chảy chậm.

• Mắt có thể lồi, mắt có hiện tượng xuất huyết

• Bề mặt da xuất huyết (ở phần bụng và vây)

• Có thể cá bệnh có màu tối, những chỗ bị viêm có chất nhầy.

• Mang nhợt nhạt, bụng chướng to.  

• Lỗ hậu môn sưng có máu loãng chảy ra như dịch nhầy (trắng đến hơi vàng).

• Bệnh khiến cá chép chết nổi hoặc chìm ở tầng đáy.

Khi giải phẫu sẽ thấy cá bệnh xuất huyết ở các cơ quan nội tạng. Bóng hơi viêm và xẹp 1 ngăn.  Bụng chứa nhiều dịch nhờn, lá lách to, tụy bị sưng. Cá chép bị bệnh nặng, nội tạng nhũn ra. 

3. Điều trị bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép

Bệnh xuất huyết trên cá chép hiện không có thuốc đặc hiệu. Khi bệnh xuất hiện, bà con có thể  xử lý môi trường bằng thuốc BKC 800 hoặc POVIDINE 9000.

Trộn thuốc kháng sinh BIO AMOXICILLIN 50% và FOR FISH 100g/1.000 kg để cho cá ăn liên tục trong 5 - 7 ngày. Đồng thời, bổ sung men gan nhằm tăng cường sức đề kháng cho cá chống chọi với bệnh tật 

Đã có vaccine cho bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép, tuy nhiên hiệu quả thuốc còn thấp trong khi giá thành quá cao.Việc dùng vacxine chó cá chép nuôi thương phẩm rất tốn kém nên khó áp dụng đại trà.

Bệnh xuất huyết mùa xuân trên cá chép có thể khiến cá chép, gây thiệt hại nặng cho bà con chăn nuôi cá (Nguồn: Internet)

Để hạn chế cá chép mắc bệnh, người nuôi cần điều chỉnh khung thời vụ thả cá giống hợp lý. Nên thả cá vào thời điểm thời tiết có nhiệt độ ổn định > 22 độ C. Trước khi thả cá giống, cần thực hiện các biện pháp: 

• Cải tạo ao nuôi đúng quy trình kỹ thuật bằng các biện pháp vét bùn, bón vôi diệt tạp với lượng  7 - 10kg/100m2. Sau đó, phơi đáy ao 5 – 7 ngày.

• Không thả cá nuôi với mật độ cao.

• Trước khi thả cá, bà con  tắm cá bằng muối ăn trong 10 - 15 phút với liều lượng 200g - 300g muối/ 100 lít nước.

• Định kỳ bổ sung Vitamin C cho cá bằng cách trộn với thức ăn theo liều lượng 20 - 30g vitamin trộn cùng 25kg thức ăn cho 1 tấn cá ăn trong ngày. Cho cá ăn liên tục 2 – 3 ngày để tăng sức đề kháng.

• Rắc vôi xuống ao 2 lần/tháng hoặc trước khi trời mưa với lượng 2 - 3kg/100m3 nước ao. Định kỳ, dùng các chế phẩm sinh học Biobacter, Biopower tạt xuống ao với liều 1kg cho 8.000 – 10.000m3 nước ao nuôi.

Bệnh xuất huyết trên cá chép là bệnh nguy hiểm, hiện chưa có thuốc đặc trị. Để hạn tình trạng cá nhiễm bệnh gây thiệt hại về kinh tế, bà con nên chủ động áp dụng các biện pháp phòng bệnh cho cá. 

 >>> Xem thêm: Các loại bệnh của cá chép koi thường gặp và cách điều trị