Nguyên nhân và cách điều trị bệnh sưng phù đầu ở lợn

Trong nông nghiệp chăn nuôi lợn (heo), bệnh sưng phù đầu được xem là một trong những bệnh nguy hiểm hàng đầu bởi diễn biến bệnh rất nhanh. Bệnh thường xảy ra trên lợn con với tỷ lệ tử vong lên đến hơn 90%, gây ảnh hưởng rất lớn đến năng suất, hiệu quả kinh tế.

Bệnh sưng phù đầu ở lợn được Shank mô tả lần đầu tiên vào năm 1938. Hiện nay, bệnh đã có mặt khắp nơi trên thế giới. Ở Việt Nam, những năm gần đây, hội chứng phù đầu ở lợn xảy ra khá phổ biến. Để đối phó với căn bệnh này, bà con cần chủ động tìm hiểu nguyên nhân, các dấu hiệu nhận biết nhằm phát hiện sớm và áp dụng điều trị kịp thời, đúng cách. 

1. Nguyên nhân gây bệnh sưng phù đầu ở lợn

Bệnh sưng phù đầu ở lợn do vi khuẩn Escherichia coli gây ra. Loại vi khuẩn này thuộc họ Enterobacteriaceae. 

Vi khuẩn E.coli tồn tại có sẵn trong đường ruột, chủ yếu nằm ở phần ruột già và bên dưới của ruột non. Khi gặp điều kiện thuận lợi, vi khuẩn sẽ phát triển mạnh và tấn công lợn. 

Vi khuẩn gây bệnh sưng phù đầu ở lợn thường gây bệnh ở những con lợn non mới đẻ do những ngày đầu sau sinh, lợn thường chưa hoàn chỉnh hệ thống phòng vệ. Lúc này lượng acid dạ dày còn ít nên vi khuẩn gây bệnh dễ dàng xâm nhập vào ruột. 

Nguyên nhân phát sinh bệnh chủ yếu là do việc chăm sóc nuôi dưỡng heo mẹ chưa tốt, vệ sinh kém, chuồng trại ẩm ướt, không thông thoáng, lợn bị stress, thiếu máu, thiếu vitamin, chế độ dinh dưỡng ít chất xơ, nhiều đạm, thay đổi thức ăn đột ngột,..

Điều kiện thuận lợi khiến vi khuẩn E Coli dễ dàng xâm nhập vào đường tiêu hóa của lợn và nhân lên nhanh chóng về số lượng. Đồng thời, chúng sản sinh ra nhiều độc tố đi vào máu, đầu độc cơ thể lợn. Đặc biệt ảnh hưởng đến hệ thần kinh gây tổn thương thành mạch dẫn đến xuất dịch ra ngoài gây nên hiện tượng phù nề. 

Bệnh sưng phù đầu xảy chủ yếu ở lợn con sau cai sữa ( khoảng từ 30 ngày tuổi trở lên), độ tuổi mắc bệnh nhiều nhất là từ 4 - 12 tuần tuổi. Bệnh sưng phù đầu ở lợn con diễn biến rất nhanh và có tỷ lệ tử vong lên đến 90% nếu không được can thiệp kịp thời.

Bệnh sưng phù đầu ở lợn thường xảy ra ở lợn con (Nguồn: Internet)

 2. Dấu hiệu nhận biết bệnh sưng phù đầu ở lợn

Để nhận biết bệnh sưng phù đầu ở lợn, bà con dựa vào các dấu hiệu sau: 

Thể tối cấp tính: 

Bệnh sưng phù đầu ở thể cấp tính có diễn biến rất nhanh, Lợn thường có các biểu hiện như:

• Lợn có hội chứng thần kinh, đi lảo đảo, co giật.

• Lợn rên la rồi lăn ra chết đột ngột. 

• Lợn bệnh thường tăng nhiệt độ so với lợn khỏe mạnh khoảng 0,5 độ C (40 – 40,50C). 

• Lợn bị chết 100% trong một đến hai ngày phát bệnh. 

Thể cấp tính: 

• Lợn có hội chứng phù thũng như hầu sưng thũng, sưng mọng hai mí mắt.

• Mắt luôn nhắm nghiền.

• Hai bên má xuống đến cổ đều phù thũng nặng.

• Da lợn vàng bủng.

• Niêm mạc nhợt nhạt do thiếu máu. 

• Lợn thường chết sau 2 - 5 ngày phát bệnh, tỷ lệ chết từ 60 – 70%. 

Bệnh tích

Lợn chết nhanh nên ít giảm khối lượng và tích nước dưới da. Lợn thường bị tím ở ngực, máu đặc và sẫm màu. Dạ dày, ruột của lợn chứa đầy thức ăn không tiêu, xuất huyết nặng ở phần thành ruột. Lợn bị viêm màng phổi và viêm phổi nặng. Phần can, lách sưng tụ huyết, xuất huyết. Hạch ruột, hạch bẹn, lỗ tai, mặt, mí mắt, thanh quản thủy thũng.

Biểu hiện của lợn bị bệnh sưng phù đầu (Nguồn: Internet)

3. Điều trị bệnh sưng phù đầu ở lợn

Vi khuẩn Escherichia coli gây bệnh phù đầu ở lợn sinh ngoại độc tố nhiễm vào máu. Vì vậy, việc điều trị bệnh thường kém hiệu quả. Do đó, bà con cần phải theo dõi và phát hiện bệnh càng sớm càng tốt. 

Nếu trong đàn phát hiện lợn nghi nhiễm bệnh (có biểu hiện lâm sàng) thì nhanh chóng tách chúng ngay ra khỏi đàn. Nguyên tắc điều trị bệnh sưng phù đầu ở lợn là phải cùng lúc làm giảm hàm lượng độc tố trong máu, đồng thời làm giảm mật độ, hạn chế sự phát sinh, phát triển của vi khuẩn Escherichia coli cư trú trong đường ruột

Đầu tiên, bà con ngừng cho lợn ăn thức ăn giàu tinh bột,  tăng khẩu phần thức ăn giàu rau xanh, chất xơ và  trộn thêm kháng sinh vào thức ăn. 

Đảm bảo chuồng trại luôn khô ráo, sạch sẽ, ấm áp.

Tiến hành tiêm cho toàn đàn heo đang ốm và cả những con tiếp xúc nhưng chưa có dấu hiệu bệnh kháng thể Ecoli. Tiêm 1 ngày 1 lần trong vòng 2 – 3 ngày. 

Sau đó, tiêm kháng sinh Genorfcoli với liều 2mg/10kg trọng lượng. Tiêm ở bắp thịt. Bên cạnh đó kết hợp tiêm bổ sung thuốc bổ trợ như  điện giải, Vitamin C và B-Complex.

Bệnh sưng phù đầu ở lợn là một bệnh đặc biệt diễn biến nhanh và rất khó đối phó. Vì vậy, bà con cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng bệnh để hạn chế lợn mắc bệnh, gây ảnh hưởng đến tình hình chăn nuôi. 

>>> Xem thêm: Giá lợn hơi hôm nay [22/11/2022]: Biến động trái chiều ở cả 3 miền