Tăng cường xúc tiến thương mại xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường EU từ nay đến 2025

Sau đại dịch covid 19 trong 2 năm liên tiếp cho thấy sự ảnh hưởng lớn đến thị trường xuất khẩu thủy sản Việt Nam ra thế giới. Thực tế đó cho thấy, việc phát huy vai trò của các cơ quan bộ, ngành trong xúc tiến thương mại (XTTM) là vô cùng quan trọng và cần thiết cho lợi ích chung của nước nhà. Hiện nay, Việt Nam đã có đề án phát triển ngành Thủy sản và xuất khẩu thủy sản đến năm 2025 đến các nước lớn trên thế giới trong đó có khối EU.

1. Tổng quan về việc xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường các quốc gia EU

Theo thống kê của Eurostat - Cơ quan Thống kê châu Âu, đến tháng 01/2021, khối EU có 447 triệu người. Nhu cầu tiêu dùng và nhập khẩu thủy sản của các nước này rất lớn, họ tiêu thụ 12,77 triệu tấn hải sản/ nam và chi khoảng 50 tỷ USD/năm.

Nguồn cung thủy sản cho khối EU chủ yếu đến từ các quốc gia như Trung Quốc, Việt Nam, Ecuador, Maroc và Ấn Độ. Thế nên việc cạnh tranh giữa Việt Nam và các nước khác cũng rất lớn.

Nhu cầu tiêu dùng và nhập khẩu thủy sản ở các nấu EU là rất lớn

Doanh nghiệp Việt Nam muốn xuất khẩu thủy sản vào thị trường EU cần lưu ý một số vấn đề như:

- Người tiêu dùng luôn tìm kiếm và chuộng loại sản phẩm/ thức ăn có lợi cho sức khỏe. Họ ưu tiên những sản phẩm ăn liền; đảm bảo nguồn gốc xuất xứ; thân thiện môi trường.

- Người tiêu dùng ở EU rất thạo giá cả các mặt hàng thủy hải sản, thế nên nhu cầu về các sản phẩm đơn giản và giá thấp rất rõ ràng, ví dụ: cá thái thành miếng và phi-lê đông lạnh do Trung Quốc sản xuất, cá tra, cá ba sa của Việt Nam, cá rô sông Nile…rất được người dân các nước này ưa chuộng.

- Những yếu tố liên quan tới văn hóa, mức thu nhập của người dân từng quốc gia, khu vực cũng có ảnh hưởng đến xu hướng tiêu dùng và nhập khẩu thủy sản của EU. Trong đó, những sản phẩm có mức giá tầm trung như sản phẩm từ thủy sản sơ chế đông lạnh, hàng đóng hộp sẵn…có nhu cầu tăng mạnh do tính tiện dụng trong bối cảnh xã hội ngày nay.

Theo VASEP - Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam thống kê cho biết, trong Quý 1 và Quý 2 đầu năm 2022, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam khoảng 4,5 tỷ USD, tăng 44,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là con số đáng khởi sắc và có cơ hội tăng trưởng mạnh trong quý 3 và quý 4.

2. Thực trạng công tác XTTM nhà nước đối với sản phẩm thủy sản ở EU

Ở Việt Nam, Cục Xúc tiến thương mại (VIETRADE) trực thuộc Bộ Công Thương thực hiện chức năng quản lý nhà nước về xúc tiến thương mại, thương hiệu và đầu tư phát triển công nghiệp, thương mại theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đều có các bộ phận chuyên trách giúp Nhà nước trong việc hoạch định các chính sách hỗ trợ, khuyến khích xuất khẩu. 

Hoạt động XTTM nhà nước sản phẩm thủy sản được điều chỉnh bởi các quy định của pháp luật và những văn bản pháp quy. Việt Nam đã xây dựng chiến lược XTTM giai đoạn 2011 - 2020, trong đó có các chương trình XTTM đối với thủy sản ở EU. Nhà nước đã tổ chức và hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia Hội chợ Thủy sản quốc tế ở EU như Hội chợ Thủy sản quốc tế châu Âu, Hội chợ Thủy sản quốc tế châu Âu ESE, Hội chợ Thủy sản quốc tế Ba Lan,....

Bên cạnh sự phát triển theo bề rộng của các tổ chức XTTM nhà nước, hệ thống các thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cũng có sự tăng lên nhanh chóng. Số liệu năm 2018 cho thấy, Việt Nam đang có 57 Thương vụ và 7 Chi nhánh thương vụ trên toàn thế giới. 

Cùng với các đoàn công tác thương mại cấp Nhà nước, các tổ chức XTTM nhà nước của Việt Nam đã tổ chức các đoàn doanh nhân ra nước ngoài để khảo sát thị trường, đồng thời tiếp đón các đoàn doanh nhân nước ngoài vào Việt Nam khảo sát, tìm kiếm cơ hội kinh doanh. Mặc dù vậy, hoạt động tổ chức và cung cấp thông tin thương mại cho mọi loại hình doanh nghiệp ở nước ta còn yếu. Điều này đã dẫn đến tình trạng thông tin vừa thừa vừa thiếu, không kiểm soát hết các thông tin đang được lưu hành. 

Tăng cường xúc tiến thương mại xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang EU từ nay đến năm 2025

Hiện nay, Việt Nam cũng đã lên kế hoạch thành lập Trung tâm Giới thiệu sản phẩm thủy sản ở EU. Trung tâm này sẽ giúp ích cho các doanh nghiệp trong việc gặp gỡ, trao đổi sản phẩm, thông tin với nhau và tìm kiếm cơ hội hợp tác kinh doanh tại thị trường này.

Trước tình hình nhu cầu ngày càng cao về lao động cho hoạt động ngoại thương, Chính phủ Việt Nam và các tổ chức XTTM nhà nước đã cung cấp các dịch vụ đào tạo đa dạng. Tổ chức lớp huấn, hội nghị, hội thảo khoa học với sự tham gia tích cực của giới quan chức và cộng đồng doanh nghiệp. Những hội thảo, hội nghị và những dự án này có tác dụng rất lớn đối với việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam khi tham gia vào công tác XTTM nhà nước nói chung và với sản phẩm thủy sản nói riêng. Tuy nhiên, đội ngũ nhân lực làm công tác XTTM nhà nước hiện còn thiếu. 

3. Một số giải pháp được đưa ra nhằm tăng cường XTTM thủy sản Việt Nam với EU

• Nâng cao chất lượng dịch vụ xúc tiến thương mại Nhà nước đối với ngành sản phẩm thủy hải sản xuất khẩu sang các nước EU. Đào tạo cho cán bộ nghiệp vụ nghiên cứu thị trường, thu thập và xử lý thông tin, thiết lập mạng lưới thông tin rộng khắp, mở rộng thị trường xuất khẩu; Xây dựng cơ chế quản lý và khuyến khích sự hoạt động tích cực của cổng thông tin thị trường trong nước cũng như nước ngoài. 

• Phát triển thương hiệu đối với sản phẩm thủy sản ở EU theo từng thị trường và từng phân khúc thị trường. Nhà nước cần có sự phổ biến, nâng cao nhận thức đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản về nghĩa rộng của thương hiệu. Bên cạnh đó, việc phát triển thương hiệu quốc gia sẽ mang lại hiệu quả nhanh hơn, bền vững hơn. Đây cũng là bước đầu tiên để tiếp cận các thị trường khó tính như EU.

• Nhà nước cần chú trọng và nâng cao chất lượng sản phẩm, năng lực sản xuất, khả năng cạnh tranh của sản phẩm thủy sản trên thị trường EU. Xây dựng chiến lược xuất khẩu quốc gia hiệu quả. Xúc tiến nguồn cung hiệu quả cũng sẽ góp phần vào sự phát triển bền vững của chương trình thương hiệu quốc gia đối với sản phẩm thủy sản Việt Nam xuất sang thị trường EU.

Bên cạnh đó, các bộ, ngành có liên quan cần phổ biến tới các doanh nghiệp và các tổ chức XTTM nhà nước về Chiến lược phát triển thủy sản và quy hoạch phát triển chế biến thủy sản đến năm 2025 định hướng 2030. Để từ đó, các doanh nghiệp xuất khẩu và chế biến thủy sản có thể chủ động hơn trong hoạt động kinh doanh của mình, nâng cao công nghệ chế biến, giúp sản phẩm có chất lượng và khả năng cạnh tranh cao hơn ở thị trường EU. 

Nếu có thắc mắc hoặc muốn tư vấn vui lòng liên hệ: Hotline 02871069698 hoặc Fanpage Bác sĩ Nông nghiệp

- Thông tin tham khảo được Bác sĩ nông nghiệp tổng hợp -