Thịt trâu gác bếp Tây Bắc

Tây Bắc là vùng miền núi phía tây của miền Bắc Việt Nam, có chung đường biên giới với Lào và Trung Quốc. Ta thường gọi là Tây Bắc Bộ, gồm 6 tỉnh thành trực thuộc: Sơn La, Hòa Bình, Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai và Yên Bái. Trâu gác bếp Tây Bắc tức là đặc sản thịt trâu khô của bà con dân tộc thiểu số từ một trong 6 tỉnh thành này, đều ngon cả.

Thịt trâu gác bếp hay thịt trâu khô còn có thể gọi là thịt trâu hun khói, là món ăn đậm chất truyền thống của dân tộc Thái vùng núi phía Bắc. Vì vậy ở đâu có bà con dân tộc Thái và có công thức bí truyền là đều có thể làm ra món thịt trâu gác bếp nứt tiếng gần xa. Cụ thể các tỉnh miền núi phía bắc như Sơn La, Điện Biên, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang là các địa phương có truyền thống. Mỗi vùng thì tuỳ công thức sẽ gia giảm mùi vị mà chỉ khi bạn ăn và chậm rãi cảm nhận mới phát hiện cái hay cái tinh tuý đặc trưng sản phẩm của từng địa phương cụ thể.

Ban đầu nó chỉ là món ăn được bà con tích trữ khi có nguồn thực phẩm dồi dào và để tiếp khách quý phương xa. Nhưng giờ đây nó là món ăn được nhiều người biết tới và đã trở thành hàng hoá bởi nhu cầu tăng cao của khách hàng. Nhất là trong những dịp tết đến xuân về những dịp đặc biệt nó còn là món quà đầy ý nghĩa cho người thân bạn bè.

Tuy nhiên nó vẫn có những công thức trung cho thịt trâu gác bếp ngon là thịt trâu gác bếp được làm từ phần bắp hay thăn trâu bò chọn lọc kỹ càng. Ở đây trâu thường thả rông trên các sườn đồi Tây Bắc nên ngọt thịt đậm vị và thịt rất săn chắc miễn chê. Sau khi thắt miếng thì thịt trâu tươi được tẩm ướp nhiều loại gia vị đặc trưng địa phương  mang vị núi rừng như ớt, tiêu, gừng đặc biệt và dứt khoạt không thể thiếu gia vị được gọi là “linh hồn vị Tây Bắc” đó là: hạt mắc khén. Đây là vua gia vị ứng dụng nhiều trong các món ăn khác nhau tạo ra vị riêng cho các món ăn Tây bắc nói chung và thịt trâu gác bếp hương vị rất đặc biệt khó lẫn của hồn người tây bắc nói riêng.

Tiếp theo sau khi thịt tẩm ướp để gia vị ngấm thì thịt được mắc lên dàn bếp chuẩn bị cho quá trình hun khói – gia nhiệt từ từ để sản phẩm chín bằng nghiệt và khói. Quá trình hun khói cũng thật lắm công phu trọn những nguyên liệu của địa phương tạo khói tạo nhiệt trậm rãi. Tuỳ theo công thức từng địa phương thịt trâu gác bếp sẽ có thời gian gác bếp khác nhau nhưng qua quá trình này thịt sẽ thấm đều gia vị và quyện hơi khói từng thớ thịt được gia nhiệt lên khô héo lại. Và thịt trâu sẽ dần quắt lại thành cục hay thanh, màu sắc chuyển thành nâu ánh tự nhiên.

Cũng tuỳ theo cách làm và công thức mà từng nơi sản phẩm sẽ khô hẳn hoặc sản phẩm phần thịt bên trong vẫn hồng hào, vị đậm đà. 

Và khi thưởng thức chỉ cần đập dập, và xé nhỏ rồi chấm cùng chẳm chéo. Đây là gia vị sẽ càng tăng thêm hương vị hấp dẫn của món thịt trâu gác bếp lòng người khó quên ăn một lần là nhớ mãi.

Khung cảnh của Tây Bắc những đêm mưa rét hay se lạnh được thưởng thức một chút rượu ấm nóng của người Thái và mồi là thịt trâu gác bếp thì còn gì tuyệt vời hơn. Vì vậy nếu có dịp đến thăm những tỉnh Tây Bắc như Lào Cai, Lai Châu, Hòa Bình, Sơn La, Yên Bái... đừng quên thưởng thức món đặc sản vùng miền này bạn nhé!