Thủy canh Aquaponics sự kết hợp của trồng rau - nuôi cá, giải pháp hay cho việc xử lý nước thải trong nuôi trồng thủy sản.

Một giải pháp hay cho việc xử lý nước thải trong việc nuôi trồng thủy sản là sử dụng để tưới tiêu nông nghiệp. Vì vậy aquaponics được phát minh ra là một phương pháp canh tác nông nghiệp tiết kiệm nguồn nước sạch, tiết kiệm không gian bằng việc kết hợp giữa nuôi trồng thủy sản và sử dụng nguồn nước cung cấp cho cây trồng sử dụng trong phương pháp thủy canh hồi lưu. 

1. Mô hình kết hợp trồng rau nuôi cá aquaponics là gì?

Aquaponics là sự kết hợp của hai mô hình aquaculture (nuôi trồng thủy sản) và hydroponic (trồng rau thủy canh) hồi lưu khép kín. Amoniac (NH3) được cá thải ra và tích lũy trong nước, được các vi sinh vật chuyển hóa thành nitrat là các chất dinh dưỡng cây có thể hấp thụ. Sau khi được cây trồng hấp thụ các thành phần dinh dưỡng trong nước, nước sẽ được xử lý qua hệ thống lọc và trở thành nước sạch đưa trở về bể cá tiếp tục sử dụng.

Mô hình trồng cây kết hợp với nuôi cá aquaponics

Cấu tạo một hệ thống aquaponics cơ bản bao gồm

• Bể chứa nước nuôi cá: có thể sử dụng các loại bể chứa có kích cỡ từ 100-1000 lít, tùy vào quy mô muốn thực hiện.

• Dụng cụ trồng cây: có thể sử dụng các khay nhựa, hoặc hệ thống ống chuyên trồng cây thủy sinh. Nên sử dụng các loại khay, ống nhựa có chất lượng tốt có thể trồng ngoài trời

• Máy bơm nước để bơm nước từ bể cá: sử dụng máy bơm có công suất cao hơn dự kiến để đảm bảo hệ thống được thực hiện trơn tru.

• Hệ thống tạo oxy: sử dụng các loại máy sục oxy vào bể cá để tạo khí oxy cho cá và cây trồng.

• Giá thể trồng: giá thể trồng cây trong hệ thống aquaponics ưu tiên là đất nung, sỏi nhẹ, hoặc đá nha thạch,... để có thể vừa lọc nước vừa tạo không gian thông thoáng cho rễ cây phát triển.

• Hệ thống ống dẫn nước: cần phải chất lượng chịu được các điều kiện ngoài trời

• Hệ thống lọc thô, và hệ thống lọc vi sinh: để đảm bảo nguồn nước cung cấp luôn sạch, không chứa các loại bệnh gây hại cho cá và cây trồng

• Bộ test pH cơ bản: pH nước ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cá và cây trồng, nên kiểm tra pH thường xuyên sẽ tránh các tình trạng cá bệnh, chết, hay cây bị ngộ độc vì pH không phù hợp.

• Giá để cây: để đảm bảo và tạo tính thẩm mỹ nên sử dụng các loại chậu để cây bằng kim loại.

• Các dụng cụ dùng để lắp ráp, gia công hệ thống.

2. Những ưu điểm của hệ thống aquaponics trồng rau và nuôi cá

Ngoài mục đích là tiết kiệm nước, diện tích thì hệ thống trồng rau - nuôi cá aquaponics còn giúp giải quyết các vấn đề như xử lý nước thải và dư thừa phân bón sau khi trồng rau và nuôi cá. Hệ thống aquaponics có rất nhiều ưu điểm như:

• Có thể thu được hai sản phẩm (cá, rau)

• Tạo ra các sản phẩm tươi, sạch, an toàn.

• Thực phẩm không chứa dư lượng kháng sinh

• Rau đảm bảo thời gian cách ly với phân, thuốc

• Tiết kiệm nước hơn so với các kiểu canh tác truyền thống

• Tự động hóa các giai đoạn tưới tiêu, bón phân cho cây trồng

• Hình thức canh tác ít gây hại đến môi trường

• Có thể áp dụng được nhiều mô hình như sử dụng trong gia đình, hoặc đưa vào sản xuất với số lượng lớn

• Tận dụng được các khoảng trống, sân vườn, ban công

• Tạo được các không gian xanh trong gia đình

Mô hình sản xuất rau an toàn bằng aquaponics

Bên cạnh các ưu điểm thì phương pháp trồng rau nuôi cá aquaponics cũng có các nhược điểm nhất định như:

• Các chi phí đầu vào cao hơn so với các kiểu canh tác khác

• Cần phải tìm hiểu các kiến thức về cá và các loại vi sinh vật

• Phải thường xuyên quan sát hệ thống để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như bệnh trên cá, hay các loại sâu bệnh hại trên thực vật.

• Cần phải chọn các loại cá có sức sống tốt, sức chịu đựng cao như cá phi, cá chép,...

• Phải sử dụng điện để duy trì hệ thống

3. Các mô hình canh tác aquaponics thông dụng hiện nay

Có 3 loại mô hình sản xuất aquaponics thông dụng hiện nay

a. Mô hình aquaponics tưới ngập xả cạn

Hệ thống aquaponics tưới ngập xả cạn

Mô hình này thích hợp dùng để sử dụng trong gia đình, với chi phí đầu vào thấp, các dụng cụ dễ tìm, có thể tận dụng được các khoảng sân nhỏ, sân thượng của các nhà có diện tích nhỏ, nhà ở thành phố.

Hệ thống này nước đi qua bộ lọc đơn giản, bơm ngập vào khay trồng chứa các loại đá sỏi, nước được lọc ở khay trồng rau và nước sạch được đưa về bể cá, trong quá trình bơm tràn vào khay trồng nước sẽ mang theo khí oxy từ các khe hở giữa các viên sỏi hòa tan vào nước. Vòng tuần hoàn được lặp đi lặp lại liên tục

b. Aquaponics kết hợp với hệ thống thủy canh hồi lưu

Hệ thống này thích hợp thiết kế theo nhiều kiểu, có thể lắp đặt theo chiều dọc, nhiều tầng, không bị giới hạn bởi diện tích. 

Hệ thống này sử dụng các ống đặt ngang, nước được bơm liên tục để chảy qua ống. Nước được bơm lên -> đi qua bộ lọc cơ -> đi qua giàn rau -> đi qua bộ lọc vi sinh -> trở về bể cá.

Hệ thống này cần bộ lọc nước riêng biệt thích hợp nhất là sử dụng bộ lọc ly tâm. ngoài ra còn phải có thiết bị sục khí liên tục vào nguồn nước đi qua giàn rau. 

Aquaponics kết hợp thủy canh hồi lưu

Vì quá trình phức tạp hơn mô hình aquaponics xả tràn và chỉ thích hợp để trồng các loại rau ăn lá nên mô hình này thích hợp để các cơ sở sản xuất rau ăn lá có quy mô nhỏ và vừa.

c. Mô hình aquaponics sử dụng dòng nước sâu.

Nguyên tắc hoạt động của mô hình này là dòng nước sau khi đi qua bộ lọc cơ, sẽ được đưa vào các bồn chứa nước sâu. sử dụng các vật liệu nổi (thường là xốp) có khoét lỗ để trồng cây. Giống phương pháp aquaponics kết hợp với thủy canh hồi lưu cần có các bộ lọc cơ và bộ lọc vi sinh vật riêng biệt. 

Mô hình này cần các chi phí đầu tư cao, thích hợp để trồng trong các hệ thống canh tác có quy mô lớn, có thể cơ giới hóa. 

 - Thông tin tham khảo được Bác sĩ nông nghiệp tổng hợp -