5 loài thảo dược quý ở Việt Nam

Điều kiện tự nhiên ở việt nam rất đa dạng về các chủng và các loại sinh vật. Trong đó không thể không kể đến sự đa dạng của các loài cây thảo dược quý. Thảo dược quý ở Việt Nam rất đa dạng và có rất nhiều loài mang các gen quý hiếm. Hãy cùng Bác Sĩ Nông Nghiệp tìm hiểu về 5 loài cây thảo dược quý ở Việt Nam và công dụng sức khỏe của những loài cây này.

1. Cốt toái bổ

Cốt toái bổ hay còn được gọi là tắc kè đá, hộc huyết, co in tó, tổ diều,...có tên khoa học Drynaria fortunei là một loài cây thuộc họ dương xỉ (Polypodiaceae) là một loại cây thảo dược quý ở Việt Nam

Cốt toái bổ thường sinh sống trên những đám rêu bám trên hốc đá hoặc các thân cây cổ thụ ở các tán rừng mưa nhiệt đới ẩm và sinh sống ở độ cao trên 200m. Cây thường sống lâu năm, thân bò, dẹt, ít phân nhánh và có thân mọng nước, bề mặt thân cây có phủ lớp lông màu vàng sáng hoặc vàng nâu.

Cây cốt toái bổ thường sinh sống trên các thân cây (Ảnh: sưu tầm)

Cốt toái bổ thường phân bố nhiều ở các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Ngoài ra cây còn được phát hiện ở các khu vực lân cận ở Trung Quốc và Lào.

Cốt toái bổ được thu hái và phơi khô để sử dụng. Là cây thảo dược quý ở Việt Nam, cốt toái bổ có các đặc tính nổi bật như: có vị đắng chuyên dùng để bổ thận, hoạt huyết, hỗ trợ gân cốt, trị đau lưng, bong gân, ù tai, chảy máu răng. Cốt toái bổ có thể giúp cơ thể tăng cường hấp thu canxi và phốt pho giúp đẩy nhanh quá trình liền xương khi bị gãy. Ngoài ra, cốt toái bổ còn được dùng để ngăn ngừa bệnh xơ vữa động mạnh, và bong gân tụ máu.

2. Du sam đá vôi

Du sam đá vôi hay còn được gọi là du sam, ngô tùng, thông dầu có danh pháp khoa học là Keteleeria davidiana, đây là loài cây bản địa của khu vực phí nam Trung Quốc, Đài Loan và ở Việt Nam.

Đây là một cây thảo dược quý ở Việt Nam phân bố chủ yếu ở những khu vực đồi núi đá vôi và các thung lũng có độ cao trên 200m. Thân cây có thể cao trên 40m. Là loài thực vật lá kim thuộc họ thông (Pinales). Ở Việt Nam cây du sam đá vôi phân bố nhiều ở các tỉnh Lai Châu, Sơn La, Lâm Đồng.

Lá và trái của cây du sam đá vôi (Ảnh: sưu tầm)

Phần thân gỗ của cây du sam đá vôi có màu trắng ngà và mềm thường được sử dụng để làm cầu, làm nhà, và đồ nội thất. Cây du sam được xem là cây thảo dược quý ở Việt Nam chuyên dùng để làm thuốc trị ho, đờm và sử dụng tinh dầu của cây du sam đá vôi để sát trùng.

3. Dây cát sâm Nam

Dây cát sâm nam là một cây thảo dược quý ở Việt Nam có tên khoa học là Callerya speciosa là một loài cây họ đậu Fabaceae. Phân bố nhiều ở khu vực ven rừng, rừng mọc thưa, ven suối. Cát sâm nam mọc nhiều ở các tỉnh Tuyên Quang, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Phú Thọ, Hải Phòng,...

Cây cát sâm nam là loại cây thân thảo có thân dạng bùi và bò dài, thân cây có thể bò dài tới 1.5 - 3m. Nhánh cây khi còn con có lông màu nâu, rễ dạng củ, khi ăn có vị ngọt thanh và mát. Lá của cây là dạng lá kép lông chim, lẻ, lá có từ 7 lá chét trở lên, lá chét của cây có dạng hình mũi giáo , thuôn dài, bề mặt lá có nhiều lông tơ màu trắng. Hoa Mọc thành chùm.

Hoa của cây cát sâm nam (Ảnh: sưu tầm)

Rễ củ của cây cát sâm nam được xem là cây thảo dược quý ở Việt Nam nhờ có các công dụng thông kinh mạch, bổ phế, trị chứng suy nhược, ho nhiều, nhức đầu, sốt,...Do tình trạng phá rừng diễn ra nghiêm trọng nên môi trường sinh thái để cây cát sâm nam sinh sống đang ngày càng thu hẹp và do sự khai thác bừa bãi nên số lượng cây cát sâm nam đang ngày càng cạn kiệt.

4. Giáng hương trái to

Giáng hương trái to là một loài thực vật thuộc họ đậu  Fabaceae, bản địa ở khu vực Đông Nam Á. Cây phân bố chủ yếu ở khu vực Myanmar, Lào, Thái Lan và Việt Nam. Giáng hương trái to hay còn gọi là giáng hương chân, song lã  có tên khoa học là Pterocarpus macrocarpus. Đây được coi là một cây thảo dược quý ở nước ta, phân bố nhiều ở khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. 

Cây sinh trưởng tốt có thể lên cao từ 10 - 30m, mọc nhiều ở độ cao từ 100m trở lên, cây cần lượng mưa trên 1270 - 1520mm/năm để có thể sinh trưởng và phát triển tốt. 

Cây giáng hương trái to ra hoa (Ảnh: sưu tầm)

Gỗ của cây giáng hương trái to được xem là một loại gỗ quý có mùi thơm nhẹ, đường vân gỗ đẹp, ít bị nứt nẻ và mối mọt thường dùng làm các loại nhạc cụ, đồ thủ công mỹ nghệ, gỗ lót sàn cao cấp. Ngoài các công dụng trên cây giáng hương trái to còn được xem là một loại cây thảo dược quý ở Việt Nam chuyên dùng để trị các bệnh tiểu đường tuýp 2, nhựa (mủ) của cây là nguyên liệu dùng để trám răng và là thuốc điều hòa kinh nguyệt. 

5. Sâm vũ diệp

Là cây thảo dược quý ở Việt Nam, Sâm vũ diệp có tên khoa học là Panax bipinnatifidum thuộc hò cuồng Araliaceae. họ thực vật này nổi tiếng với nhiều loại cây dược liệu quý hiếm như Nhân Sâm, sâm Ngọc Linh, sâm Lai Châu.... Sâm vũ diệp còn hay được gọi bằng các tên khác như tam thất thùy xẻ lông chim, tam thất lá xẻ, hoàng liên thất.\

Sâm vũ diệp có là cây cùng họ với nhân sâm (Ảnh: sưu tầm)

Ở Việt Nam cây sâm vũ diệp phân bố nhiều ở dưới các tán rừng mưa ẩm có mây mù bao phủ ở độ cao trên 1500m trên dãy Hoàng Liên Sơn. Cây sâm vũ diệp có chứa nhiều nguồn gen đặc biệt quý, hầu hết tất cả các bộ phận trên cây đều được sử dụng để làm thuốc.

Sâm vũ diệp là loại cây thảo dược quý ở Việt Nam bởi vì có nhiều công dụng cực kỳ tốt cho sức khỏe như làm thuốc bổ máu, chống stress, lá và thân cây được dùng để làm trà uống để kích thích hệ tiêu hóa, an thần, hỗ trợ giấc ngủ. Với nhiều công dụng dược liệu rất tốt cho sức khỏe nê sâm vũ diệp bị khai thác bừa bãi không có kiểm soát làm số lượng cá thể của loài bị giảm sút nghiêm trọng và vấn nạn phá rừng khai thác gỗ và làm nương rẫy dẫn đến phá hủy môi trường sinh sống phù hợp của cây dẫn đến tình trạng cây sâm vũ diệp đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng.

 - Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -