Cà phê arabica

Được biết là loại cà phê có chất lượng nhất trong tất cả các loại cà phê. Cà phê Arabica hay còn được gọi là cà phê chè,  đây là dòng cây cà phê chủ lực chiếm hơn 60% sản lượng cà phê trên thế giới. Với chất lượng và giá thành bán ra luôn cao hơn cà phê vối (robusta) từ 1-2 lần.

1. Nguồn gốc của cà phê Arabica

Cà phê arabica hay còn được gọi là cà phê chè có nguồn gốc từ Ethiopia và được trồng đầu tiên ở Yemen được ghi chép lại vào thế kỷ 12.

Đến khoảng năm 1699 cà phê Arabica bắt đầu được du nhập và sản xuất ở Indonesia. Hiện nay quốc gia có sản lượng và diện tích cà phê arabica là Brazil.

Các giống cà phê nổi tiếng trên thế giới thuộc dòng cà phê arabica bao gồm: Typhica (trồng và sản xuất nhiều ở brazil và các nước Trung Mỹ); Mokka (một dòng biến dị của Typhica, có chất lượng nước uống tuyệt hảo), Catuai, Catimor,...

Hạt cà phê arabica cho chất lượng nước uống tuyệt hảo (Ảnh: sưu tầm)

2. Đặc điểm sinh trưởng, phát triển và hương vị của cà phê arabica

Cây sinh trưởng tự nhiên có thể cao từ cao từ 9 - 12m, cây được trồng thương mại cần hạn chế chiều cao cây khoảng 5m để dễ dàng chăm sóc và thu hoạch. Có hệ thống phân nhánh mở, lá mọc đối, có hình elip hoặc hình trứng thuôn dài, là cà phê arabica dài khoảng 6 - 12cm, rộng 4 - 8cm. có màu xanh đậm, bóng. Hoa cà phê arabica có màu trắng, mọc thành chùm, có đường kính 1 - 1.5cm, hoa phân hóa ở nách lá. quả cà phê là quả mọng có đường kính từ 10 - 15 mm, khi chín có màu đỏ tươi đến tím.

Cây cà phê arabica phân nhiều cành thứ cấp, mỗi cành có khoảng từ 8 - 10 đốt lá. Cà phê arabica cho trái tập trung ở gần thân chính. Đoạn cành đã cho trái sau một năm tích lũy dinh dưỡng sẽ tiếp tục cho trái. Cà phê arabica cần khoảng 7 năm để cây có thể trưởng thahf hoàn toàn, nhưng sau khoảng 4 năm cây sẽ bắt đầu cho trái.

Cành cà phê arabica mang trái (Ảnh: sưu tầm)

Hạt cà phê arabica có hình bầu dục ở giữa có rãnh hình chữ S sâu, hạt cà phê arabica có ít hàm lượng cafein nên ít đắng, có hương thơm vị chua đặc trưng. Vì có hàm lượng cafein thấp nên khi uống cà phê arabica sẽ giữ tỉnh táo chứ không gây ra hiện tượng tăng nhịp tim.

3. Điều kiện ngoại cảnh thích hợp để cà phê arabica

Nhiệt độ thích hợp để trồng cà phê arabica là từ 15 - 24^oC, trên 25^oC cường độ quang hợp giảm, trên 30^oC cây ngừng quang hợp. Cây cà phê arabica nhìn chung là loại cây có khả năng chịu lạnh tốt nhưng không chịu được giá rét, không chịu được khí hậu nóng. 

Lượng mưa trung bình thích hợp cho cây cà phê arabica sinh trường là từ 1.500 - 2.000mm, phân bố đều ở các tháng, nhưng cần có khoảng từ 2 - 3 tháng khô hạn để cây có thể phân hóa mầm hoa. 

Ẩm độ thích hợp cho cây cà phê arabica là từ 70 - 80%. Độ ẩm để hoa cà phê nở là 85%.

Cà phê arabica thích hợp ánh sáng tán xạ, và có khả năng chịu nắng kém, cường độ ánh sáng phù hợp để trồng cà phê arabica là 25000 lux.

Độ cao thích hợp để trồng cà phê arabica là trên 1.000m , độ dốc thích hợp là 5 - 12^o

Cà phê arabica có thể sinh trưởng trong điều kiện độ pH từ 4 - 8, nhưng thích hợp nhất là khoảng từ 5.2 - 6.3. Đất trồng cà phê cần phải tơi xốp, có tầng đất canh tác dày, chứa nhiều mùn, đất thoát nước tốt vào mùa, và giữ ẩm vào mùa khô.

Canh tác cà phê arabica (Ảnh: sưu tầm)

Cà phê arabica là loại cây mẫn cảm với các loại sâu bệnh hại như tuyến trùng, sâu đục thân, bệnh rỉ sắt vì vậy cần phải có kiểu canh tác, kiểm tra đất trồng phù hợp để hạn chế và ngăn chặn sự ảnh hưởng của dịch hại lên cây cà phê arabica.

Với tình hình biến đổi khí hậu ngày nay, các diện tích trồng cà phê arabica trên thế giới đang bị thu hẹp vì đây là giống cây trồng rất mẫn cảm với nhiệt độ và môi xung quanh. Ước tính đến năm 2050 diện tích trồng cà phê arabica trên thế giới sẽ không còn cho năng suất. Vì vậy cần phải có các biện pháp bảo vệ môi trường, phát triển rừng nguyên sinh, thứ sinh phù hợp và các kiểu canh tác cà phê arabica thích nghi với biến đổi khí hậu.

 - Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -