Cây bơ sáp: Đặc điểm hình thái và giá trị dinh dưỡng

Theo Báo nông nghiệp, bơ là giống cây có ý nghĩa kinh tế chủ lực của nhiều hộ gia đình. Trong đó, bơ sáp là giống bơ có thị trường tiêu thụ lớn, một trong những loại bơ được yêu thích hàng đầu bởi hương vị thơm ngon, bổ dưỡng. Cây bơ sáp được trồng ở nước ta hiện nay được cho là có nguồn gốc từ Pháp, du nhập vào Việt Nam khoảng hơn 500 năm trước. Bơ sáp được trồng nhiều ở một số tỉnh phía Nam, các tỉnh Tây Nguyên, trong đó, vùng nổi tiếng về bơ sáp phải kể đến Đắk Lắk. 

1. Đặc điểm hình thái cả cây bơ sáp 

Bơ sáp là cây thân gỗ có chiều cao từ khoảng từ 8 - 10m. Tùy vào giống cây được phát triển từ chồi ghép hoặc hạt mà chiều cao của thân cây có sự biến động. Thân cây phân nhánh thành nhiều cành. 

Cây bơ sáp có hai loại cành chính là cành vượt và cành quả. Cành quả là những cành tập trung ra hoa, cho quả. Cành quả thường nằm ngang và ra hoa tập trung ở đoạn cuối của cành. Cành vượt là những cành có chức năng phát triển chiều cao của cây. Những cành này giúp cây lớn lên, tăng khả năng sinh trưởng cho cây. Cành vượt thường nằm theo phương thẳng đứng ở phía trên. Đây là những cành non không ra hoa và cho quả.    

Lá cây bơ sáp có nhiều hình dạng khác nhau tùy vào giống cây. Lá thường có dạng hình bầu dục, hình elip, hình quả trứng, hình mũi đá,… Chiều dài lá thường đạt khoảng 10- 30cm. Lá cây bơ sáp lúc non có lông mịn, thường có màu đỏ hoặc màu đồng. Khi trưởng thành, lá cây sẽ chuyển sang màu xanh láng và dài, mặc trên lá thường có màu đậm hơn mặt dưới, gân lá rõ ràng.

Quả bơ sáp thường có vỏ ngoài hơi sần và lấm tấm những vết màu vàng nhạt (Nguồn: Internet)

Cũng giống như những loại bơ khác, cây bơ sáp ra rất nhiều hoa, nở rải rác suốt mùa hoa. Cây trưởng thành có thể ra khoảng 1 triệu hoa nhưng chỉ khoảng 1% hoa đậu thành quả. Hoa bơ nở thành từng chùm ở đầu cành hoặc từ nách.  Trên một hoa có đủ bộ phận đực và cái nhưng chúng thường không hoạt động đồng thời. Mỗi hoa nở sẽ 2 lần, 1 lần nở mang vai trò là hoa đực và 1 lần nở nữa mang vai trò như hoa cái.

Quả bơ sáp nặng, cầm chắc tay hơn so với bơ nước. Quả bơ thường có vỏ màu xanh, da hơi sần, đôi lúc xuất hiện những vết lấm tấm màu vàng. Bơ sáp thường cho quả tròn, có quả sẽ hơi dài. Quả bơ sáp có phần thịt màu vàng đậm, dẻo. Khi ăn có vị béo ngậy, ngọt nhẹ và thơm hương. 

2. Giá trị dinh dưỡng của bơ sáp 

Bơ sáp là loại trái cây không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn có có giá trị dinh dưỡng cao. Ngày nay, bơ được sử dụng phổ biến để chế biến món ăn, ăn sống, làm sinh tố,... Thông thường, trong 100gr bơ có chứa các thành phần dinh dưỡng như:

• Vitamin K: 26% 

• Folate: 20% 

• Vitamin C: 17% 

• Kali: 14% 

• Vitamin B5: 14% 

• Vitamin B6: 13% 

• Vitamin E: 10% 

Bên cạnh đó, quả bơ còn chứa rất nhiều loại chất khoáng bao gồm: Ca, P, Fe, vitamin A, B1, C,… Đây là những chất dinh dưỡng thiết yếu rất cần cho cơ thể.

Những tác dụng tuyệt vời của bơ sáp đối với sức khỏe của con người:

• Tác dụng giảm cân

• Ăn bơ sáp giúp cơ thể người hấp thụ hiệu quả nhiều chất dinh dưỡng khác

• Giảm triệu chứng viêm khớp

• Bơ sáp có tác dụng chống ung thư hiệu quả

• Giảm cholesterol

• Bảo vệ đôi mắt

• Giúp bạn ngủ ngon

• Bơ sáp trái dài còn là loại trái cây tốt cho hệ tim mạch

• Hỗ trợ đường ruột giúp hơi thở thơm tho

Giống bơ 034 nổi tiếng về độ thơm ngon (Nguồn: Internet)

3.  Một số giống cây bơ sáp ngon được trồng phổ biến ở nước ta

• Giống bơ 034:

Bơ 034 là giống cây nông nghiệp được trồng phổ biến ở Tây Nguyên và Lâm Đồng. Giống bơ này thường cho quả có hình dáng thuôn dài, chiều dài khoảng từ 19 – 28cm, trọng lượng mỗi quả từ 200 – 700g. Vỏ quả bơ 034 mỏng, có màu xanh bóng, phần thịt dày, hạt nhỏ. Bơ 034 có vị béo thơm hấp dẫn, ăn trực tiếp không có vị đắng nhẫn như một số loại bơ khác. 

Giống bơ này cho quả quanh năm từ tháng 12 đến tháng 9 dương lịch năm sau. Trong đó, vụ thu hoạch chính của cây rơi vào tháng 5 và tháng 8 dương lịch.

• Giống bơ booth:

Bơ booth là cây bơ sáp mới xuất hiện ở Việt Nam. Hiện nay, loại bơ này được trồng nhiều ở Đà Lạt. Quả bơ thường có dạng hình tròn, quả đều nhau. Vỏ quả bơ booth căng bóng, hạt tròn, thịt có màu vàng đậm, thơm nhẹ. Bơ booth có vị dẻo béo, ngọt thơm. 

Cây bơ booth sau khi trồng khoảng 5 - 7 năm thì cho quả. Giống bơ này thường thu hoạch vào tháng 10 - 12 hằng năm 

• Giống bơ tứ quý:

Đây là loại bơ cho quả quanh năm được trồng nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên nước ta. Loại bơ này có trái dạng thuôn dài, to ở phía dưới quả và nhỏ dần về phần cuống. Quả bơ tứ quý có vỏ mỏng, vỏ bóng trơn, hạt nhỏ, thịt màu vàng nhạt. Thịt bơ có vị dẻo thơm, béo ngậy rất tốt cho sức khỏe. 

Bơ tứ quý là một trong những giống bơ có thể cho quả từ 2 -3 vụ một năm. Trong đó, vụ thu hoạch chính của cây là vào tháng 5 và tháng 8 dương lịch.

• Giống bơ hass:

Đây là một trong những giống bơ ngon hàng đầu được nhiều người ưa chuộng. Quả bơ có vỏ dày, cứng, sần sùi. Vỏ có màu xanh khi non và chuyển sang màu tím hoặc xanh đậm khi chín. Thịt bơ có màu vàng kem, béo dẻo với mùi thơm đặc trưng…

Giống bơ Hass thường vào mùa thu hoạch muộn hơn so với các giống bơ khác, mùa thu hoạch thường rơi vào tháng 12 đến tháng 2.

• Giống bơ reed:

Bơ reed có hình dạng tương đối giống bơ booth nhưng vỏ dày và   sạm hơn. Quả bơ có thịt màu vàng kem, vị béo nhẹ, không xơ, mùi hương thơm dịu. Thời gian thu hoạch của giống bơ này khá muộn so với những giống bơ khác, thường rơi vào tháng 11 đến tháng 1 năm sau. 

Nhu cầu thị trường cùng giá thành ổn định khiến cây bơ sáp trở thành một trong những loại cây trồng nông nghiệp có tiềm năng kinh tế khá.  Hiện nay, loài cây này được trồng ở nhiều nơi và mang lại thu nhập tốt cho nhiều gia đình. Nếu bà con cũng muốn tìm hiểu các giống bơ sáp để trồng, thì hãy tham khảo các giống bơ sáp ngon được cập nhật trong bài viết nhé!

 >>> Xem thêm: 12 loại cây ăn quả đem lại hương vị mùa hè nhất định phải ăn