Cây vàng đắng - Vị thuốc dân gian quý cho mọi nhà

Vàng đắng là loài cây rất phổ biến ở vùng núi rừng Đông Nam Bộ, Tây Nguyên nước ta. Đây chính là loại dược liệu quý trong dân gian Việt Nam, nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều bài thuốc Đông y chữa bệnh như kiết lỵ, viêm phế quản… Vậy, cây vàng đắng có những đặc điểm gì? Có công dụng như thế nào đối với sức khỏe con người, mời bà con cùng với Bác sĩ nông nghiệp tìm hiểu trong bài viết dưới đây. 

1. Đặc điểm của cây vàng đắng 

Đầu tiên, mời bà con cùng đi tìm hiểu về những đặc điểm của cây vàng đắng. 

Tên gọi: Trong dân gian, vàng đắng có nhiều tên gọi khác nhau như dây đằng giang, hoàng đằng, hoàng đằng lá trắng, dây khai, loong t’rơn, kơ trơng,... Trong khoa học, vàng đắng được gọi là Coscinium fenestratum (Goetgh) Colebr) thuộc họ Tiết dê (Menispermaceae). 

Đặc điểm của cây vàng đắng (Ảnh: Internet)

Đặc điểm thực vật: 

• Là loại cây thuộc cây leo to, mọc bò trên mặt đất hoặc mọc leo trên những thân cây gỗ to. 
• Thân cây vàng đắng hình trụ với đường kính khoảng 5 - 10cm. Cây già thân xù xì, khi còn non thì có màu trắng bạc. 
• Lá cây mọc so le nhau, mặt dưới màu trắng và mặt trên màu xanh có lông tơ. Lá có chiều dài khá lớn, từ 15 - 30cm và rộng từ 10 - 20cm. 
• Hoa màu vàng, hơi ngả tím rất đẹp, mọc ở phần kẽ và cuống hoa khá ngắn. 
• Rễ cây có hình trụ, có màu vàng vàng, cắt ngang thành hình bánh xe và có tia tủy thì có hình nan hoa. 
• Cây chủ yếu được gieo bằng hạt giống nông nghiệp hoặc trồng chồi của gốc còn sót lại sau thu hoạch. 

Thành phần của cây vàng đắng: 

Theo các nghiên cứu khoa học, vàng đắng có thành phần hóa học ankaloid. Đây là một dạng dẫn xuất một dạng dẫn xuất của isoquinoline chủ yếu là Berberin. Các nhà khoa học đã phát hiện ra trong một cây vàng đắng sẽ có từ 1,5 - 3% Berberin. 

Bên cạnh đó, vàng đắng còn có một số thành phần hóa học khác như Jatrorrhizin, Columbamin, Palmatin.

Phân bố: 

Vàng đắng là loài cây nhiệt đới điển hình, ưa khí hậu nóng ẩm. Trên thế giới, vàng đắng được trồng nhiều ở Lào và Campuchia. 

Ở nước ta, cây vàng đắng trồng phổ biến ở các vùng núi thuộc Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và Nam Trung Bộ. Hiện vàng đắng được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam vào năm 1996 vì chúng đang bị khai thác quá mức, ồ ạt dẫn đến ngày càng khan hiếm. 

Cách nhân giống cây vàng đắng: 

Trong tự nhiên, cây vàng đắng chủ yếu tái sinh từ hạt. Chính vì vậy, bà con có thể nhân giống vàng đắng từ hạt (cách nhân giống bằng hạt tương tự như các loài cây khác). 

Vàng đắng còn có khả năng tái sinh chồi từ phần gốc còn lại sau khi thu hoạch. Theo nghiên cứu vào năm 1981, người ta phát hiện ra rằng có tới 60 - 70% số gốc vàng đắng tái sinh cây chồi. Đây cũng là một cách để bà con nhân giống vàng đắng. Với cách này, sau khi thu hoạch, bà con để lại phần gốc khoảng 15 - 20cm để cây tự tái sinh chồi. 

2. Vàng đắng có công dụng gì đối với sức khỏe 

Trong cả y học hiện đại lẫn y học cổ truyền, cây vàng đắng đều có nhiều công dụng khác nhau. 

Công dụng của vàng đắng đối với sức khỏe (Ảnh: Internet)

Đối với ngành y học hiện đại, vàng đắng có các công dụng như kháng khuẩn, lợi mật, giảm chất béo triglyceride ở gan, giúp tiêu diệt Amip, ngăn cản quá trình hình thành các mảng xơ vữa hay hạn chế cholesterol trong máu,... Nhìn tổng thể, người ta đánh giá vàng đắng có công dụng chủ yếu trong điều trị nhiễm khuẩn và các bệnh liên quan đến tim mạch 

Đối với ngành y học cổ truyền, vàng đắng là vị thuốc có vị đắng, tính lạnh, người chủ yếu dùng trong bài thuốc chữa các bệnh như giải độc, thanh nhiệt, tiêu viêm, sát trùng,... Y học cổ truyền quy vàng đắng vào kinh Phế, Tỳ, Can. 

3. Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây vàng đắng 

Cây vàng đắng có nhiều công dụng đối với sức khỏe nên là nguyên liệu trong nhiều bài thuốc chữa bệnh. Sau đây, mời bà con cùng tham khảo một số bài thuốc chữa bệnh cực kỳ hiệu quả từ vàng đắng không thể bỏ qua. 

Một số bài thuốc chữa bệnh từ vàng đắng (Ảnh: Internet) 

Bài thuốc chữa đau mắt sưng đỏ 

Trong bài thuốc chữa đau mắt sưng đỏ, bà con dùng 8 gram vàng đắng cùng với kinh giới, phòng phong, bạch chỉ, long đởm thảo, cúc thảo mỗi vị 4 gram và 9 gram mộc thông đem sắc với nước. Dùng liên tục nước sắc trong khoảng 3 - 5 ngày để đạt hiệu quả cao nhất. 

Bài thuốc hỗ trợ chữa viêm ruột, viêm dạ dày 

Bà con chỉ cần chuẩn bị 4 - 12 gram rễ cây của vàng đắng rửa sạch, đem đi sắc với nước để uống mỗi ngày. Tình trạng viêm ruột, viêm dạ dày sẽ thuyên giảm đáng kể. 

Bài thuốc điều trị viêm tai có mủ 

Để điều trị viêm tai có mủ, bà con có thể lựa chọn bài thuốc từ vàng đắng sau đây: Đem vàng đắng xay thành bột, đem 20 gram vàng đắng và 10 gram phèn chua tán nhuyễn. Sau đó trộn đều và thổi vào tai, mỗi ngày làm từ 2 - 3 lần. 

Bài thuốc trị tiêu chảy, kiết lỵ 

Bà con lấy bột vàng đắng cùng với mức hoa trắng (hoặc có thể thay bằng cao cỏ sữa lá lớn) đem trộn đều với nhau thành viên hoàn dùng uống ngày để trị tiêu chảy, kiết lỵ. 

Bài thuốc trị viêm kẽ chân ngứa, chảy nước 

Trong bài thuốc này, chuẩn bị 10 - 20 gram vàng và 10 gram quả kha tử. Đem đi giã nát rồi sắc lấy nước thuốc. Mỗi ngày ngâm chân với nước thuốc từ 1 - 2 lần. 

Thông qua bài viết trên đây, bà con đã có thêm thông tin về cây vàng đắng, biết thêm bài thuốc chữa bệnh hiệu quả từ vàng đắng. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp ích cho bà con có thể tìm được bài thuốc chữa bệnh phù hợp. Tuy nhiên, để tránh tình trạng không may xảy ra, bà con nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng. 

>>> Xem thêm: Cách nuôi các rồng khỏe mạnh, màu đẹp cho người mới chơi