Hạt giống đậu hà lan: Nguồn gốc, đặc điểm và điều kiện sinh thái

Đậu Hà Lan là cây nông nghiệp thường dùng để trồng luân canh với các loại cây trồng khác họ nhằm tận dụng diện tích  gieo trồng và mang lại hiệu quả kinh tế. Đậu hà lan là loại thực phẩm ngọn, giàu giá trị dinh dưỡng, được rất nhiều người yêu thích. Với thị trường tiêu thụ lớn, loại cây này hiện được nhiều bà con chọn trồng để gia tăng thu nhập. Hạt giống đậu lan có tỉ lệ nảy mầm cao, cây có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất khác nhau. Để hiểu hơn về loại cây này nhằm có cách trồng, chăm sóc phù hợp, mời bà con cùng chúng tôi tìm hiểu nguồn gốc, đặc điểm và điều kiện sinh thái thích nghi của cây đậu hà lan. 

1. Nguồn gốc của hạt giống đậu Hà Lan

Hạt giống đậu Hà Lan là một trong những loại đậu lâu đời trên thế giới. Đến nay, loại đậu này vẫn là thức ăn được mọi người ở khắp mọi nơi trên thế giới ưa chuộng. Đậu Hà Lan có tên tiếng Anh là Pea, tên khoa học là Pisum sativum L Loài cây này được sử dụng chủ yếu như một loại cây rau ở những vùng nhiệt đới có mùa đông lạnh giá và các nước ôn đới.  

Theo một số tài liệu, đậu Hà Lan có nguồn gốc đến từ vùng Trung Á. Nơi đây được xem là trung tâm trồng hạt giống đậu hà lan đầu tiên và Trung Đông là trung tâm thứ 2. Tuy nhiên, cũng có nhận định cho rằng Đồng bằng Ethiopia mới chính là trung tâm thứ hai của loại cây này. Hiện nay, cây được trồng rộng rãi ở khắp nơi và trở thành loại thực phẩm ngon miệng, được nhiều người yêu thích. 

Đậu Hà Lan có thể dùng ở dạng hạt tươi hoặc khô. Loại hạt này còn được sử dụng trong sản xuất đồ hộp và là sản phẩm xuất khẩu, mang giá trị kinh tế cao của nhiều nước trên thế giới. Đậu Hà Lan có giá trị dinh dưỡng cao chứa đường, chất đạm và hàm lượng lớn vitamin C.

Đậu hà lan được sử dụng làm thực phẩm từ rất lâu đời (Nguồn: Internet)

2. Đặc điểm của cây đậu Hà Lan

Đậu Hà Lan là loài cây thân thảo hàng năm. Cây có thân mềm, có cạnh, phân cành ít, thân rỗng. Loài cây này không tự đứng thẳng được mà phải có giàn nâng đỡ cành lá. Căn cứ vào chiều cao cây đậu Hà Lan, người ta phân chia thành 2 loại bao gồm:  

• Loại hình sinh trưởng vô hạn: Giống đậu hà lan này có thân cây leo bò, số đốt trên thân nhiều, lá xum xuê, cây sinh trưởng, phát triển liên tục đến lúc già cỗi.

• Loại hình sinh trưởng hữu hạn: Cây có thân thấp lùn (dạng bụi), có số đốt trên thân ít hơn cây vô hạn. Cây sinh trưởng, phát triển cho đến lúc kết thúc chùm hoa ở phần ngọn.

Giữa hai loại hình sinh trưởng trên còn tồn tại loại hình sinh trưởng bán hữu hạn. Đây được xem là  loại hình trung gian, có thân dạng bán leo.

Cây đậu hà lan có rễ chính ăn sâu vào đất, rễ phụ yếu. Hệ rễ của cây không phát triển rộng trong đất. Rễ của cây có khả năng cộng sinh vi khuẩn nốt sần Rhizobium giúp cố định đạm, cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu cho đất.

Cây đậu hà lan có lá thuộc loại lá kép gồm một số đôi lá chét, phần ngọn có tua cuốn. Lá cây mọc cách trên thân. Màu sắc lá thay đổi dần từ xanh nhạt đến xanh thẫm theo sự phát triển của cây. 

Hoa đậu hà lan là loại hoa lưỡng tính. Hoa sinh ra từ nách lá. Hoa có màu trắng, màu hồng; màu đỏ tía hoặc màu hỗn hợp. Riêng hoa của giống đậu Hà Lan ăn hạt (khô) có màu đỏ tía.

Cây đậu hà lan cho số quả dựa trên đặc tính di truyền của giống và chịu ảnh hưởng của điều kiện ngoại cảnh. Trên mỗi đốt của giống sớm thường có từ 1 – 2 quả; những giống muộn thường có 2 quả. Một số giống sẽ có 4 quả mỗi đốt hoặc nhiều hơn. 

Quả đậu hà lan có 1 mảnh vỏ. Tùy vào giống, quả đậu sẽ có kích thước và số lượng hạt khác nhau. Hạt đậu Hà Lan bao gồm 2 lá mầm lớn bao quanh phôi, được bao bọc bởi vỏ hạt là nơi dự trữ chất dinh dưỡng lớn. Hạt giống đậu hà lan có màu xanh lục hoặc màu vàng tùy vào giống. 

Hiện nay cây đậu hà lan được trồng rộng rãi ở khắp nơi (Nguồn: Internet)

3. Điều kiện sinh thái thích hợp cho cây đậu hà lan

• Đất: 

Hạt giống đậu Hà Lan có thể sinh trưởng, phát triển trên nhiều loại đất khác nhau. Cây sinh trưởng tốt trên những loại đất nhẹ, tơi xốp, thoáng khí, có chế độ tưới tiêu tốt. Đậu Hà Lan yêu cầu chế độ trồng luân phiên với những cây trồng khác, đặc biệt phù hợp với cây trồng nước (như lúa nước). Cây có thể sinh trưởng tốt trên đất có độ pH từ 5,5 – 6,5. 

• Nhiệt độ: 

Cây đậu Hà Lan ưa khí hậu mát lạnh. Loài cây này rất mẫn cảm với nhiệt độ, mẫn cảm với sương giá. Nhiệt độ đất thích hợp cho hạt giống đậu hà lan nảy mầm là 24 độ C. Khi mọc lên khỏi mặt đất. nhiệt độ không khí thích hợp để cây phát triển tốt trong khoảng 24 độ C. Cây không thể sống được ở môi trường có nhiệt độ thấp  hơn 4 độ C và cao hơn 29 độ C.

• Ánh sáng

Đậu hà lan cũng giống như phần lớn các cây họ đậu khác, chúng không phản ứng với độ dài ngày. Cây đậu hà lan có biểu hiện trung tính với thời gian chiếu sáng. Nếu cây bị che bóng, sống trong môi trường ánh sáng yếu, đậu Hà Lan sẽ bị vống, lá thân non mềm, khiến khả năng chống chịu sâu bệnh hại kém.

• Độ ẩm

Độ ẩm đất thích hợp cho hạt giống đậu hà lan nảy mầm, cây sinh trưởng, phát triển tốt là từ 70 – 80%, độ ẩm không khí là 55 –  65%. Nếu  độ ẩm không khí cao sẽ khiến cây dễ bị bệnh hại xâm nhiễm.

Trên đây là thông tin chung về hạt giống đậu hà lan bao gồm nguồn gốc, đặc điểm hình dáng, điều kiện thích nghi. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bà con hiểu rõ hơn về giống cây trồng này. 

>>> Xem thêm: Kỹ thuật trồng đậu tương cho năng suất cao