Khổ sâm cho lá - Dược liệu quý cho bà con nông dân Việt Nam

Khổ sâm cho lá trong Y học Cổ truyền Việt Nam được coi là loại dược liệu quý với nhiều tác dụng khác nhau. Bạn có đang thắc mắc về đặc điểm, công dụng của khổ sâm, sử dụng như thế nào mới là đúng cách? Trong bài viết dưới đây, Bác sĩ nông nghiệp sẽ giải đáp hết tất cả câu hỏi của bạn đọc. Hãy cùng theo dõi bài viết để tìm hiểu kỹ hơn về loài cây này nhé! 

1. Đặc điểm của khổ sâm cho lá 

Khổ sâm cho lá còn được gọi với nhiều cái tên khác như cây khổ sâm, cây cù đèn, cây co chạy đón, khổ sâm Bắc Bộ… Đây là loài cây có kích thước nhỏ, cao tầm 1m đến 2m. Lá cây khổ sâm có hình mũi mác dài 5 - 6cm, rộng khoảng 2 - 3 cm, cả hai mặt đều có lông. Chúng mọc so le với nhau nhưng lại đối với nhau. Thậm chí, có cây có thể mọc thành vòng 3 - 4 lá với nhau. 

Đặc điểm của loài cây khổ sâm (Ảnh: Internet) 

Hoa thường mọc ở đầu cành, hoặc sẽ mọc ở kẽ lá thành cụm. Cây có quả màu đỏ, lông trắng. Ở nước ta, mùa khổ sâm cho lá bắt đầu từ tháng 5 kéo dài đến tháng 8. Khí hậu nước ta mang đặc điểm của khí hậu nhiệt đới nên rất phù hợp để trồng cây khổ sâm. Khổ sâm mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi như trong vườn nhà, vườn thuốc… Đặc biệt là cây giống nông nghiệp phổ biến ở các địa phương thuộc vùng đồng bằng Bắc Bộ. 

Vấn đề nghiên cứu thành phần hóa học trong lá của cây khổ sâm còn nhiều vướng mắc. Về cơ bản, các nhà khoa học đã phát hiện ra trong lá khổ sâm có thành phần β – sitosterol, stigmasterol, acid benzoic, tecpenoid, flavonoid, alcaloid. 

2. Kỹ thuật trồng cây khổ sâm cho lá cực hay 

Sau khi tìm hiểu về đặc điểm của khổ sâm cho lá, mời bà con khám phá kỹ thuật trồng cây khổ sâm cực hay sau đây. 

• Bước 1: Chọn giống 

Về cách chọn giống của khổ sâm cho lá, bà con có thể chọn gieo hạt xuống đất hoặc giâm hom. 

• Bước 2: Đất trồng 

Đối với khổ sâm cho lá, do loài cây này không kén đất nên bà con có thể gieo trồng trên mọi loại đất. Tuy nhiên, nên ưu tiên trồng trên đất thịt, đất cát pha để tránh ngập úng, việc tưới tiêu cũng thuận lợi hơn. 

• Bước 3: Cách trồng

Thời gian lý tưởng để trồng cây là vào khoảng tháng 2 - 3. Bà con nên gieo trồng với khoảng cách 1*1m, mật độ thích hợp nhất là 10.000 cây/ha. Khổ sâm cho lá tự sinh trưởng, phát triển khá tốt, không bị sâu bệnh nên bà con không phải chăm bón nhiều. 

Tuy nhiên, để đạt được năng suất cao nhất, chất lượng tốt nhất, bà con cần bón thúc cho cây trong thời điểm cây sinh trưởng mạnh mẽ (hè - thu). Có thể dùng phân chuồng, đạm pha loãng hoặc nước giải tưới quanh gốc. 

Cách trồng cây khổ sâm cho lá (Ảnh: Internet) 

• Bước 4: Thu hoạch 

Bà con có thể tiến hành thu hoạch ở bất kỳ thời điểm nào trong năm, ngoại trừ mùa cây rụng lá. Sau khi thu hoạch lá, bà con đem đi phơi hoặc sấy nhẹ đến khô để dùng dần. 

3. Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh của khổ sâm cho lá 

Được coi là dược liệu quý trong dân gian Việt Nam, khổ sâm cho lá có nhiều công dụng khác nhau như thanh nhiệt tiêu độc, dùng trị nhọt, sát khuẩn, trị đau bụng khó tiêu, lỵ, viêm loét dạ dày… Sau đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ khổ sâm đem lại hiệu quả lớn.  

Công dụng đối với sức khỏe của lá cây khổ sâm (Ảnh: Internet) 

Trị bệnh đau dạ dày 

Để hỗ trợ chữa trị những cơn đau dạ dày khổ sở, bạn có thể sắc khoảng 16- 20 gram lá khổ sâm lấy nước đặc. Uống khi nước còn ấm và dùng sau bữa ăn với tần suất 2-3 lần/tuần. Hoặc có thể sắc hỗn hợp 16 gram lá khổ sâm cùng 1 ít dạ cẩm, mỗi ngày dùng 1 thang và chỉ nên dùng 2-3 lần/tuần. 

Chữa viêm đại tràng 

Bệnh nhân bị viêm đại tràng có thể dùng lá khổ sâm với chè dây, hậu phác, nam mộc hương, vân mộc cùng thương truật. Mỗi nguyên liệu lấy khoảng 8 gram rồi đem đi sắc với nước trong vòng nửa tiếng. Có thể sử dụng được nhiều lần trong ngày. 

Làm thuyên giảm đầy hơi và khó tiêu 

Bà con bị mắc các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu có thể sắc với nước khoảng 12 đến 24 gram khổ sâm để uống hay đem đi hãm (tương tự như hãm trà). 

Hoặc có thể dùng bài thuốc sau: chuẩn bị lá khổ sâm, bồ công anh và nhân trần (mỗi nguyên liệu 12 gram) và lá khôi và chút chít (mỗi nguyên liệu tầm 10 gram). Đem hỗn hợp trên giã thành bột rồi pha với nước ấm để dùng hàng ngày. 

Khổ sâm cho lá giúp làm giảm đầy hơi, khó tiêu (Ảnh: Internet) 

Hỗ trợ điều trị các bệnh về tim mạch 

Hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến tim mạch là công dụng của khổ sâm cho lá mà ít người biết đến. Một bài thuốc được khá nhiều người sử dụng là bài thuốc khổ sâm long thảo chứa khổ sâm chủ trị loạn nhịp tim và thanh tâm hỏa. Bà con chuẩn bị khổ sâm, ích mẫu 30 gram mỗi loại và 6 gram chích thảo. Sau đó đem đi sắc lấy nước uống, dùng 3 lần trong 1 ngày, rất hiệu quả để điều trị rối loạn nhịp tim. 

Giúp chữa bệnh kiết lỵ

Khổ sâm cho lá cũng là dược liệu được dùng nhiều trong các bài thuốc chữa bệnh kiết lỵ của người. 

• Bài thuốc đầu tiên, bà con có thể sử dụng lá khổ sâm cùng với lá phèn để sắc lấy nước uống. 

• Bài thuốc dùng thứ hai là dùng lá khổ sâm cùng với rau sam, nhọ nồi, cỏ sữa và lá mơ lông. Mỗi nguyên liệu bà con lấy khoảng 10 gram rồi sắc hỗn hợp đó với nước để uống hàng ngày. 

• Bài thuốc thứ ba cũng đem lại hiệu quả lớn không kém trong chữa bệnh kiết kỵ là dùng lá khổ sâm với lá phèn đen, mỗi thứ khoảng một nắm tay, sắc với nước để uống. 

4. Sử dụng khổ sâm cho lá cần chú ý điều gì? 

Những lưu ý trong khi sử dụng khổ sâm cho lá (Ảnh: Internet) 

Mặc dù khổ sâm cho lá có nhiều công dụng, nhưng nếu lạm dụng chúng hoặc sử dụng không đúng cách sẽ gây nên nhiều vấn đề cho sức khỏe của chúng ta. Sau đây là một số lưu ý nhỏ cho bà con trong việc sử dụng khổ sâm cho lá: 

• Bà con không dùng khổ sâm với bối mẫu thỏ ty tử hay phản lê nô. Bởi chúng kỵ nhau nên khi kết hợp sử dụng rất có thể sẽ xảy ra phản ứng bất lợi cho sức khỏe. 

• Bà con không nên dùng dài ngày, sử dụng thường xuyên mà không ngắt quãng. Vì nó có thể gây tổn thương đến thận khí và tạng can của cơ thể. 

• Những người có tỳ vị hư hàn không nên dùng khổ sâm cho lá. 

• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú và trẻ nhỏ chỉ nên dùng với liều lượng thấp. Đồng thời phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng. 

Hy vọng bài viết chia sẻ về khổ sâm cho lá trên đây sẽ là các kiến thức hữu ích cho bạn. Khổ sâm cho lá mặc dù có nhiều công dụng cho sức khỏe, nhưng đồng thời cũng có thể là nguy cơ đe dọa nếu không sử dụng đúng cách. 

>>> Xem thêm: Cây sầu riêng giống: Nguồn gốc, đặc điểm thực vật và sinh trưởng