Măng cụt - Nguồn gốc, đặc điểm và điều kiện sinh thái trồng măng cụt

Măng cụt là loài cây ăn quả nhiệt đới được trồng nhiều ở các nước Đông Nam Á. Măng cụt là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao và được mệnh danh là nữ hoàng của các loại cây ăn trái bởi vì hình dáng, hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng của quả măng cụt. 

Măng cụt là một loại trái cây nhiêt đới có giá trị kinh tế cao (Ảnh: sưu tầm)

1. Nguồn gốc của cây măng cụt

• Măng cụt  có tên khoa học là Garcinia mangostana L.. Đây là một loại cây ăn quả nhiệt đới có nguồn gốc từ malaysia và những khu vực đảo xích đạo lân cận với indonesia, tại đây cây măng cụt đã có lịch sử phát triển hàng chục thế kỷ. Đến năm 1880, măng cụt được du nhập vào Thái Lan, sau đó măng cụt được mang đến và trồng tại Anh trong nhà kính từ năm 1855, sau đó được tiếp tục đưa đến vùng West Indies từ giữ thế kỷ IXX.

• Ở nước ta cây măng cụt được các nhà truyền giáo đạo Gia Tô du nhập vào Miền Nam từ lâu đời. Đến thời vua Minh Mạng, cây măng cụt được đưa ra trồng ở Huế trong những lăng tẩm, phủ đề và nhiều chùa chiền. Vua Minh Mạng đã đặt tên chi quả măng cụt là Giáng Châu. 

• Nước có diện tích trồng măng cụt lớn nhất là Thái Lan tiếp theo sau đó là Indonesia, Malaysia, Philippines, Việt Nam. Ở nước ta măng cụt trồng nhiều ở các tỉnh miền Trung và Nam Bộ. Các tỉnh trồng nhiều măng cụt là Tây Ninh, Bình Dương, Bình Phước,...

2. Đặc điểm hình thái của măng cụt.

• Cây măng cụt là cây có thân cao trung bình, dáng cây đẹp. Cây có thể cao từ 10 - 25,, đường kính thân có thể cao từ 25 - 35cm. Dáng cây thẳng đứng, tán hình chóp nón, cánh từ thân mọc ra có đường kính đồng đều.

• Vỏ thân của cây mang cụt có màu nâu sẫm, trong vỏ thân có chứa nhiều hoạt chất có thể điều trị các bệnh về đường tiêu hóa như kiết lỵ, tiêu chảy.

• Lá măng cụt là dạng lá đơn mọc đối, lá có hình bầu dục, thuôn dài và dày, cuống lá ngắn, gân nổi rõ ở giữa lá, mặt trên lá màu xanh thẫm và bóng, mặt dưới lá có màu vàng xanh. Cây măng cụt là loại cây có hiệu suất quang hợp kém hơn so với nhiều loài cây cùng loại, vì vậy trong quá trình trồng măng cụt nếu bổ sung lượng CO₂ trong không khí sẽ giúp cho cây đâm nhiều nhánh, làm gia tăng diện tích lá, trọng lượng lá làm tăng hiệu suất quang hợp của cây. Ngoài ra việc tăng hàm lượng CO₂ sẽ giúp bộ rễ của cây măng cụt phát triển tốt hơn.

Hình dạng lá của cây măng cụt (Ảnh: sưu tầm)

• Nếu điều kiện trồng măng cụt thuận lợi cây sẽ ra hoa vào năm thứ 6 - 7 khi trồng, ở những khu vực bất lợi thì cây chỉ ra hoa sau 10 - 12 năm, khu vực có nhiệt độ thấp cây sẽ có thời gian ra hoa lên đến 15 - 20 năm. 

• Hoa măng cụt thường có 4 đài hoa bao gồm 2 cái nhỏ khép chặt ở phía trong và 2 cái lớn bọc bên ngoài có màu xanh vàng. Hoa măng cụt có 4 cánh, hình bầu dục tương đối tròn, dày.

Hoa của cây măng cụt (Ảnh: sưu tầm)

• Khi quả còn non sẽ có màu xanh đọt chuối, quả phát triển dần có màu đỏ rồi chuyển sang tím đỏ là chín hoàn toàn. Quả măng cụt có dạng hình cầu, đáy phẳng, đường kính khoảng 3.5 - 7cm.

• Mặt ngoài vỏ của quả măng cụt thường có màu nâu hoặc tím nâu, bên trong vỏ quả thường có màu tím hoặc màu mận. Phân thịt quả có khoảng 5 - 7 múi có màu trắng sữa. Mỗi múi có thể sẽ có hoặc không có hạt.

• Mỗi quả măng cụt sẽ chứa khoảng từ 1 - 3 hạt phát triển hoàn chỉnh, các hạt măng cụt lớn sẽ màu tím sẫm và được bao bọc bởi một lớp áo mỏng. Hạt của quả măng cụt được hình thành từ một lớp tế bào phát triển chứ không phải do thụ phấn. Vì vậy cây con mọc từ hạt của của cây măng cụt sẽ có đặc tính hoàn toàn giống với cây mẹ.

3. Điều kiện sinh thái để trồng măng cụt

• Cây măng cụt phát triển tốt ở những vùng có điều kiện khí hậu nhiệt đới, nhiệt độ thích hợp để trồng măng cụt là khoảng 25 - 35^oC. Dưới 20^oC cây sẽ phát triển chậm và dưới 5^oC cây sẽ chết. 

• Độ ẩm không khí thích hợp để trồng măng cụt là hơn 80%, cây măng cụt không thể sinh trưởng ở khu vực có không khí quá khô hay quá ẩm. 

• Măng cụt là cây ưa bóng, nếu trồng măng cụt ở nơi không được che chắn ánh sáng có thể làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng của cây. Cường độ ánh sáng thích hợp để che phủ cho vườn trồng măng cụt là khoảng 40 - 70% ánh sáng mặt trời. 

Măng cụt có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau (Ảnh: sưu tầm)

• Măng cụt là loại cây trồng không kén đất, nhưng để trồng được măng cụt hiệu quả thì nên trồng ở những nơi có đất đai phì nhiêu, sét pha cát và giữ được nước nhưng không bị ngập úng, tầng đất canh tác dày ít nhất 2m, pH từ 5 - 6, đất không nhiễm phèn, mặn.

• Cây măng cụt thích hợp trồng ở những vùng có lượng mưa trung bình. Lượng mưa trung bình thấp nhất phải đạt 1.270 mm/năm. Măng cụt là cây trồng có thể chịu được ngập úng nhưng cây là loại cây không thể chịu được hạn hán. 

• Mưa ảnh hưởng rất lớn đến quá trình ra hoa của cây măng cụt, nếu trong thời kỳ chuẩn bị ra hoa gặp điều kiện mưa nhiều cây măng cụt sẽ phân hóa mầm ngọn ở tại các vị trí mắt ra hoa thay. Vì vậy vị trí đó sẽ phân hóa nhiều lá non thay vì phát triển thành các mầm hoa.

Nếu có thắc mắc hoặc muốn tư vấn vui lòng liên hệ: Hotline 02871069698 hoặc Fanpage Bác sĩ Nông nghiệp

>>> Đọc thêm: Vú sữa hoàng kim - Đặc điểm và nguồn gốc phân bố 

>>> Đọc thêm: Giống thanh long ruộ đỏ

- Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -