Máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm (Hệ thống RAS)

Theo sự phát triển và thích ứng của công nghệ ngày nay thì việc nuôi trồng thủy sản phương pháp truyền thống đang gặp những khó khăn nhất định như: diện tích nuôi trồng thu hẹp, ô nhiễm môi trường, điều kiện thời tiết, suy thoái vùng nuôi…Trong bối cảnh đó, việc phát triển các mô hình nuôi thủy sản áp dụng khoa học kỹ thuật theo hướng thâm canh đang là định hướng chiến lược của chính phủ trong việc quy hoạch phát triển vùng nông nghiệp công nghệ cao. 

Mô hình lọc nước tuần hoàn (RAS) được áp dụng trong nuôi tôm thẻ chân trắng là mô hình mở ra hướng đi cho việc phát triển nuôi thâm canh công nghệ cao, góp phần vào việc phát triển ngành nông nghiệp theo định hướng thâm canh hiệu quả cao và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

1. Chức năng và cơ chế hoạt động của hệ thống lọc nước tuần hoàn

Chức năng:

Công nghệ lọc nước tuần hoàn cải tiến (Innovation Recirculating Aquaculture Systems) được viết tắt là inRAS là hệ thống bể nuôi kết hợp với hệ thống xử lý nước nhiều giai đoạn, nhiều bậc, khử khuẩn và làm cho chất lượng nước ổn định trong suốt quá trình nuôi. 

Hệ thống xử lý và lọc nước này được thiết kế theo hình thức điều khiển tự động, lấy cặn và xử lý sinh học đảm bảo tốt nhất các yếu tố cần cho môi trường nuôi. Điểm đặc biệt của mô hình này là vẫn giữ được hàm lượng khoáng chất trong nước không không thất thoát hay mất đi, gia tăng hiệu quả sản xuất.

Hệ thống máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm - Hệ thống RAS (Ảnh: Sưu tầm)

Với mục tiêu hướng đến nuôi tôm nói riêng và thủy sản nói chung đạt sản lượng lớn, năng suất cao, tiết kiệm diện tích và không gây ô nhiễm môi trường thì ứng dụng bộ máy lọc nước tuần hoàn là một sự lựa chọn hợp lý.

Hệ thống lọc tuần hoàn RAS đã được nghiên cứu và ứng dụng nhiều ở các quốc gia phát triển như Hà Lan, Nauy, Trung Quốc… để phục vụ các trại sản xuất giống và nuôi thâm canh các loài thủy sản nước ngọt, nước lợ và nước mặn. 

Ưu điểm của máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm là tiết kiệm nguồn nước, tỷ lệ tôm sống cao, năng suất gấp 3-5 lần tôm nuôi mô hình bình thường (trên 100kg/m3) và đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường.

Cơ chế hoạt động:

Tùy theo giống tôm và giai đoạn phát triển cũng như chu kỳ nuôi mà nước trong bể nuôi thủy sản sẽ được cài đặt chương trình xả đáy định kỳ. Cụ thể chu trình như sau:

Bước 1: Xi phông đáy => đưa sang hệ thống tách chất thải rắn (chủ yếu phân và vỏ lột của tôm…)

Bước 2: Đến bể tách chất thải rắn, phân và các chất rắn khác được tách ra và để đưa đi chế biến phân bón, còn nước đã qua xử lý.

Bước 3: Đưa nước đã qua xử lý sang hệ thống xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học. Tại đây, dưới tác dụng của hệ vi sinh vật có ích các hợp chất hữu cơ có nguồn gốc từ phân vật nuôi và thức ăn thừa được phân giải triệt để. 

Bước 4: Sau khi nước nuôi đạt các thông số ổn định, nước sẽ được khử trùng bằng tia cực tím (UV) 

Bước 5: Chuyển nước đã qua xử lý ở bước 4 đến bể trung chuyển để bơm trở về bể nuôi. 

Chu trình máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm - Hệ thống RAS (Ảnh: Sưu tầm)

Nước sẽ được lọc tuần hoàn như vậy đến khi đạt các thông số yêu cầu đảm bảo các yếu tố sinh trưởng cho vật nuôi.

>>> Xem thêm: Ứng dụng máy oxy trong nuôi trồng thủy sản

2. Nguyên lý vận hành và ứng dụng của mô hình máy lọc nước tuần hoàn

Nguyên lý vận hành:

Hệ thống nuôi tuần hoàn RAS bao gồm một dây chuyền chặt chẽ với các quá trình bổ sung, cho phép lượng nước thải được tái sử dụng tuần hoàn và sạch sẽ trong các bể nuôi. Mô hình này được phân làm 2 loại là hệ thống nước một phần (10 – 70% lượng nước tuần hoàn/ngày) và hệ thống nước hoàn toàn (thay nước ít hơn 10% lượng nước/ngày).

Máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm (Hệ thống RAS) bao gồm bể nuôi, bể lọc lắng, cơ học, bể lọc sinh học, hệ thống đường ống cấp, thoát nước và sục khí.

• Bể lắng, lọc cơ học: Đây là bể chứa nước thải từ các bể nuôi gom về, bể có 2 phần là lắng và lọc, được bằng composite hoặc xi măng, kích thước bể chiếm khoảng 10% diện tích bể nuôi. Các phần chất thải rắn trong nước được lắng tụ vào hố gom bùn, điều khiển bởi lực ly tâm nước. Sau đó nước được lọc qua với các nguyên liệu như: lưới-vải-sỏi-cát. Chất thải có kích thước lớn chuyển vào bể chứa bùn.

• Bể lọc sinh học: Bể này có hình dạng trống quay và chứa các giá thể (nhựa, xốp, san hô…) dùng để chuyển hóa NH3, NO2, CO2… thành dạng không độc. Trên bề mặt giá thể phải có nhiều vết lồi lõm nhằm gia tăng diện tích tiếp xúc. Mỗi đơn vị m3 giá thể cần có bề mặt tiếp xúc khoảng 150 – 230m2. Nước từ bể lắng, lọc chảy liên tục vào bể sinh học chứa giá thể thì sẽ dần hình thành và xuất hiện màng sinh học gồm các vi khuẩn kỵ khí, hiếu khí và tùy tiện. Các loại vi khuẩn bám trong màng lọc sẽ hấp thụ Ammonia và Nitrite để thực hiện quá trình nitrat hóa, chuyển hóa các hợp chất NH3, NO2, CO2 thành dạng không độc. Sau đó nước được lọc tiếp và bơm quay lại bể nuôi cá. Trong bể lọc sinh học, hệ thống sục khí phải hoạt động liên tục, nhằm cung cấp đủ oxy cho quá trình phân hủy vi khuẩn.

Hệ thống máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm - Hệ thống RAS (Ảnh: Sưu tầm)

Đặc biệt, trong suốt quá trình nuôi, nước tuần hoàn khép kín hoàn toàn, chỉ được dùng một lượng nhỏ nước mới được cấp thêm vào hệ thống để bù đắp cho lượng nước hao hụt trong quá trình vận hành bị bốc hơi. 

Sau khi hệ thống được vận hành, kỹ thuật viên cần kiểm tra thông số môi trường như: lượng oxy hòa tan, pH, NH3, NO2, nhiệt độ sao cho thích hợp. Kiểm tra các thông số trong nước định kỳ hàng tuần để điều chỉnh thích hợp với môi trường sống của tôm. 

Lưu ý: Hệ thống máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm phải được vận hành liên tục suốt vụ nuôi (3 – 5 tháng), hệ thống sục khí phải được duy trì hằng ngày, nguồn điện cung cấp cho hệ thống phải luôn ổn định. Sau khi vận hành hệ thống lọc tuần hoàn 3 ngày trở lên thì cho con giống vào bể và cho ăn bằng thức ăn công nghiệp, lượng thức ăn được điều chỉnh theo sức ăn của tôm giống.

Ứng dụng máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm (Hệ thống RAS)

• Nuôi cá cao sản chất lượng cao

• Nuôi tôm siêu thâm canh trên diện tích hẹp

• Nuôi tôm trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt

Ưu điểm của mô hình này là lưu lượng nước nuôi trồng tuần hoàn không thải nước ra môi trường từ đó giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường cũng như gia giảm các trường hợp lây nhiễm chéo dịch bệnh cho con giống.

Có thể xây dựng mô hình nuôi tôm, cá thủy sản thâm canh với mật độ cao đến rất cao, tiết kiệm chi phí trong quá trình sản xuất, Không tốn công sức người lao động quá nhiều bởi hệ thống được điều khiển tự động hoạt động ổn định và giảm công vận.

>>> Xem thêm: Máy chế biến thức ăn chăn nuôi thủy sản 3A2,2Kw

Chất lượng sản phẩm thủy sản tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ngày càng được kiểm tra chặt chẽ, đòi hỏi người nuôi phải tìm đến những công nghệ nuôi an toàn mà vẫn đảm bảo năng suất, sản lượng. Thế nên việc sử dụng máy lọc nước tuần hoàn trong nuôi tôm nói riêng và nuôi trồng các giống thủy hải sản khác nói chung sẽ là hướng đi tất yếu trong thời gian tới.

Nếu có thắc mắc hoặc muốn tư vấn vui lòng liên hệ: Hotline 02871069698 hoặc Fanpage Bác sĩ Nông nghiệp.

- Thông tin tham khảo được Bác sĩ nông nghiệp tổng hợp -