Nhu cầu dinh dưỡng của dê và cách xây dựng khẩu phần ăn phù hợp

Cũng như những giống vật nuôi khác, dê cần được cung cấp đủ dinh dưỡng để phát triển khỏe mạnh, cho năng suất và chất lượng thịt tốt. Để bổ sung đủ lượng thức ăn, loại thức ăn cần thiết cho dê, bà con cần nắm rõ nhu cầu dinh dưỡng của dê và cách xây dựng khẩu phần ăn phù hợp qua từng giai đoạn phát triển của chúng. Bà con có thể tham khảo khẩu phần ăn cho dê được thông tin nông nghiệp cập nhật qua bài viết sau

1. Nhu cầu dinh dưỡng của dê

Nhu cầu dinh dưỡng của dê cần các chất sau để phát triển khỏe mạnh, tăng trọng nhanh: 

Nhu cầu về vật chất khô 

So với các loại gia súc khác như trâu, bò hay cừu, nhu cầu về vật chất khô của dê nuôi nhốt cao hơn. Nhu cầu này còn phụ thuộc vào từng vùng khí hậu khác nhau. Trong đó, những vùng có khí hậu lạnh, nhu cầu về vật chất khô của dê cao hơn. Dê hướng sữa có nhu cầu về vật chất khô nhiều hơn dê hướng thịt. Cụ thể: 

• Vùng khí hậu ôn đới, nhu cầu về vật chất thô của dê nhốt chuồng cần khoảng  3 – 6% so với trọng lượng cơ thể.

• Dê nuôi ở vùng nhiệt đới cần trung bình từ 2,5 – 4% nhu cầu vật chất kho so với trọng lượng cơ thể.

• Dê trong thời kỳ vắt sữa cần 5 – 6% trọng lượng cơ thể về lượng vật chất khô. Sau đó, giảm dần theo từng giai đoạn.

Trong thức ăn thô xanh có chứa khoảng 20% vật chất khô, thức ăn tinh có chứa đến 90%. Vậy để tính lượng thức ăn cho mỗi loại, bạn có thể dựa vào công thức: 

• Thức ăn thô xanh cần 1,3kg VCK: 20% = 6,5kg

• Thức ăn tinh cần 0,7kg VCK: 90% = 0,77kg

Nhu cầu về vật chất khô của dê khá cao (Nguồn: Internet)

Nhu cầu về năng lượng

Nhu cầu dinh dưỡng của dê về năng lượng phụ thuộc lớn vào các yếu tố độ tuổi, trọng lượng cơ thể, thời kỳ sinh trưởng cùng điều kiện môi trường sống, khả năng cho sữa và một số yếu tố khác 

Nhu cầu năng lượng của dê sẽ bao gồm: nhu cầu trao đổi + nhu cầu duy trì. Trong đó, nhu cầu duy trì hay đổi phụ thuộc vào sự thay đổi của trọng lượng cơ thể dê. Cung cấp đầy đủ nhu cầu về năng lượng cho dê sẽ góp phần làm tăng hiệu quả của các chất dinh dưỡng khác trong thức ăn.

Nhu cầu về Protein

Dê nuôi nhốt cần được cung cấp đủ protein phục vụ cho quá trình phát triển các tổ chức cơ quan của cơ thể. Thông thường, dê con có nhu cầu về lượng protein cao hơn dê trưởng thành. Dê cái nuôi nhốt lấy sữa cũng sẽ cần lượng protein cao hơn bởi nhu cầu protein cho sản xuất sữa sẽ phụ thuộc vào hàm lượng chất béo có trong sữa.
Nhu cầu của dê về chất khoáng

Chất khoáng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của khung xương, răng, mô. Chúng cần thiết để thúc đẩy quá trình tái tạo các enzyme, hormone cùng các chất khác của cơ thể. Nhu cầu về chất khoáng chiếm khoảng 5% khối lượng cơ thể. Khoáng chất được chia làm 2 nhóm bao gồm khoáng đa lượng và khoáng vi lượng

• Khoáng đa lượng bao gồm Canxi, Photpho, Kali, Natri, Magie, Lưu huỳnh

• Khoáng vi lượng bao gồm Sắt, I-ốt, Kẽm, Mangan 

Vitamin

Dù chiếm số lượng nhỏ trong nhu cầu dinh dưỡng của dê nhưng vitamin đóng vai trò vô cùng quan trọng. Mô của dê có thể tự tổng hợp vitamin C, K. Đối với các loại vitamin A, D, E, cần được bổ sung thêm vào bữa ăn hằng ngày của dê. Nhu cầu dinh dưỡng của dê về các loại vitamin như sau: 

• Vitamin A: từ 3500 – 11000 UI/con/ngày

• Vitamin D: từ 250 – 1500 UI/con/ngày

• Vitamin E: từ 50 – 100 mg/con/ngày

Nhu cầu về nước

Nhu cầu về nước uống của dê phụ thuộc vào thời tiết, giống, quá trình vận động, mức độ tiết sữa, lượng nước trong thức ăn, hàm lượng muối, khoáng trong khẩu phần. Nhu cầu về nước của dê bằng 4 lần nhu cầu vật chất khô mà dê thu nhận. Vào mùa mưa, độ ẩm cao nếu dê ăn thức ăn chứa 70 – 80% nước thì chúng sẽ không đòi hỏi nhiều về nước. Và ngược lại.

Với dê nuôi lấy sữa, cứ 1 lít sữa sẽ cần 1,3 lít nước. 

2. Xây dựng khẩu phần ăn phù hợp cho dê qua từng giai đoạn phát triển 

Khẩu phần ăn cho dê con từ 1 ngày – 1 tuần tuổi

Dê con sau sinh chủ yếu bú sữa mẹ. Giai đoạn từ lúc mới sinh cho đến 1 tuần tuổi, sữa dê mẹ thường nhiều và cung cấp đủ các dưỡng chất, vitamin cần thiết cho dê con. Mỗi ngày cho dê con bú từ 3 - 4 lần/ ngày. Từ ngày thứ 5 sau khi sinh, bà con có thể tập cho dê con bình hoặc uống sữa bằng xô, chậu để thuận tiện cho việc nuôi nhiều dê con cùng lúc. Lượng sữa cho dê con bú khoảng từ 1 – 1,5 lít/ngày.

Khẩu phần ăn cho dê con từ 1 tuần tuổi  – 3 tháng tuổi

Nhu cầu dinh dưỡng của dê con giai đoạn này cao hơn giai đoạn trước. Bà con chăn nuôi tiếp tục cho heo bú bình đến ngày thứ 15 sau sinh. Từ 15 – 45 ngày tuổi, cần đảm bảo cung cấp cho dê con đủ 450 – 600ml/con/ngày. Dê con từ 45 – 90 ngày tuổi, lượng sữa giảm còn 400ml/con/ngày.

Giai đoạn này, bà con bắt đầu tập cho dê  ăn một số loại thức ăn dễ tiêu hóa như ngô rang nghiền thành bột, cháo, bột đậu tương, các loại cỏ non, lá non. Khẩu phần ăn như sau: 

• Dê dưới 3 tuần tuổi: bú 450 – 600ml sữa

• Dê từ 22 – 45 ngày tuổi: bú 500ml sữa, cho ăn  thức ăn tinh (30 – 35g ) + cỏ non xanh ( 0,3kg).

• Dê từ 46 – 90 ngày tuổi: bú 400ml sữa + thức ăn tinh ( 50 – 100g) + cỏ xanh (0,3 – 0,5kg)

Giai đoạn này, nếu dê chậm phát triển, còi cọc, bà con bổ sung thêm premix khoáng và các loại vitamin A, D, E, B…

Khẩu phần ăn cho dê con từ 3 tháng – 10 tháng tuổi

Giai đoạn này, nhu cầu dinh dưỡng của dê cần được cung cấp đầy đủ lượng thức ăn thô xanh, rau củ quả, thức ăn ủ chua để phát triển. Khẩu phần ăn cho dê bao gồm: thức ăn thô xanh (0,7 – 1kg) + củ quả (0,3 – 0,5kg)

Khẩu phần ăn cho dê lấy thịt trưởng thành

Dê nuôi lấy thịt cần được vỗ béo, vì vậy, cần đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của dê. Dê cần được cung cấp đủ thức ăn, nước uống. Đặc biệt là các loại thức ăn giàu năng lượng.

Khẩu phần ăn hàng ngày cho dê trưởng thành bao gồm: Thức ăn thô (4 – 5kg) + Thức ăn tinh (0,4 – 0,6kg).

Khẩu phần ăn cho dê cái vắt sữa

Dê cái chuyên nuôi lấy sữa hoặc nuôi kim dụng vừa lấy sữa vừa lấy thịt cần nhu cầu dinh dưỡng rất lớn. Giai đoạn này, bà con nên cho heo ăn các loại thức ăn thô xanh có chất lượng tốt như  cỏ voi, lá mít, keo dậu. Đồng thời bổ sung thêm thức ăn tinh có hàm lượng đạm, canxi, vitamin cần thiết. 

Khẩu phần ăn cho dê vắt sữa như sau: 

Khẩu phần ăn cho dê cái đang mang thai 

Thời gian mang thai, nhu cầu dinh dưỡng của dê khá lớn, Dê cần được cung cấp đủ thức ăn, đặc biệt 2 tháng cuối thai kỳ để đảm bảo cho bào thai phát triển tốt. Khẩu phần ăn của dê giai đoạn này như sau: 

Khẩu phần ăn cho dê đực giống

Khẩu phần thức ăn dành cho dê đực giống

Khẩu phần ăn cho dê hậu bị

Khẩu phần thức ăn cho dê giai đoạn này bao gồm: thức ăn khô (2- 5kg) + thức ăn tinh (0,2 – 0,5kg) + thức ăn củ quả (0,4kg). Giai đoạn nuôi hậu bị, hạn chế cho heo ăn các loại thức ăn giàu năng lượng như ngô, sắn, gạo nhằm tránh để dê béo quá nhanh gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau. 

Cung cấp đầy đủ các chất cần thiết, đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của dê sẽ giúp dê phát triển tốt, béo nhanh và cho chất lượng thịt đảm bảo. 

 >>> Xem thêm: Nhu cầu dinh dưỡng của bò thịt và cách lựa chọn thức ăn giúp bò tăng trọng