Tìm hiểu về Sao la - Linh vật Sea game 31

Sea Games 31 đã khép lại, nhưng mỗi lần nhớ đến sự kiện trình diễn khinh khí cầu bay với chủ đề “Cuộc dạo chơi của Sao La - kỳ lân Châu Á”, người dân Việt Nam nói chung, người Hà Tĩnh nói riêng, vẫn còn vô cùng xúc động tự hào. Không chỉ là sự kiện chào mừng Sea Games. Sự kiện còn nhắc nhở con người về một loài động vật quý hiếm lần đầu tiên được tìm thấy ở Việt Nam. Địa điểm tổ chức sự kiện chính là huyện Vũ Quang - Hà Tĩnh - nơi đầu tiên phát hiện sự tồn tại của loài động vật cổ quý hiếm Sao La. 

1. Sao La - Linh vật sinh game 31 là con gì?

Sao La là một trong các loài thú quý hiếm nhất trên thế giới có nguy cơ tuyệt chủng được xếp ở mức cực kỳ nguy cấp trong Sách đỏ của  Việt Nam và Sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thế giới (IUCN). Loài vật này được tìm thấy lần đầu tiên vào năm 1992 tại Việt Nam. Sao la có tên khoa học là Pseudoryx nghetinhensis, thuộc phân họ Trâu bò. Loài linh thú còn được gọi là Bò Vũ Quang.

Sao La có chiều cao 90cm, dài tầm 1,3 - 1,5m, trọng lượng trung bình khoảng 80kg - 100kg. Sao La có da màu nâu sẫm, khuôn mặt có xuất hiện đốm trắng. Ở cổ, mũi và vai thường có vòng xoáy. Đuôi của chúng ngắn, thường có túm lông màu đen. Một số vị trí như cằm, cổ, các chân đều có vạch trắng. Sao la có cặp sừng dài tới hơn 50cm, thẳng vuốt ra phía sau.

Sao la được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1992 (Ảnh: Sưu tầm)

Sao la là loài linh thú có tính cách nhút nhát, chúng vô cùng nhạy bén, đánh hơi người rất giỏi nên việc phát hiện ra loài thú này khá khó khăn. Chúng sống chủ yếu tại các khu rừng rậm, gần các con suối. Thức ăn của Sao la chủ yếu là cỏ và lá cây.  Sao la quần cư chủ yếu tại khu vực rừng nhiệt đới thuộc dãy Trường Sơn, men theo biên giới của hai nước Việt Nam và Lào. Loài động vật hiền lần, nhút nhát này sống ẩn mình nơi rừng thẳm. Cho đến nay, vẫn chưa có nhà khoa học nào tận mắt nhìn thấy Sao La thực sự, tất cả chỉ được tìm thấy qua dấu tích cùng các hình ảnh của người dân bẫy được. 

2. Việt Nam - nơi phát hiện sao la đầu tiên trên thế giới

Sao La được công bố phát hiện vào năm 1992. Ông Trần Bỉnh Tự - nguyên cán bộ Vườn Quốc gia Vũ Quang, người theo sát hành trình tìm kiếm, nghiên cứu sự tồn tại của  Sao La cùng các các nhà khoa học kể lại rằng: vào năm 1990, khi các nhà khoa học mở cuộc khảo sát đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia Vũ Quang (Trước đây có tên là Khu bảo tồn Thiên nhiên Vũ Quang),  ông được cử làm người dẫn đường, theo sát vì thông thạo địa hình. Thời điểm đó, khi đi cùng đoàn khảo sát đến nghỉ tại một nhà dân trên địa bàn thì phát hiện trong nhà này có lưu giữ một cặp sừng linh thú rất lạ và đẹp. Các nhà khoa học nhân thấy cặp sừng này không hề giống bất cứ cặp sừng của loài vật nào đã tìm thấy trước đó nên đã mua về nghiên cứu. Sau quá trình nghiên cứu, đến tháng 5-1992, đoàn khảo sát đã chính thức công bố đây là cặp sừng của Sao la. Loài động vật này thuộc họ bò và được phát hiện lần đầu tiên trên thế giới.

Lý giải về tên gọi Sao La, các nhà khoa học cho rằng do cặp sừng của loài động vật này khá giống cái se sợi dệt vải của đồng bào dân tộc Thái gọi là Sao La, nên đã dùng tên này để gọi thay vì gọi là dê rừng như người địa phương vẫn gọi. 

Sao la được phát hiện lần đầu tiên tại Việt Nam (Ảnh: Sưu tầm)

Sau khi công bố, Bộ Lâm nghiệp và WWF đã ngay lập tức quyết định thành lập Trạm Nghiên cứu, bảo tồn Sao tại Vườn quốc gia Vũ Quang với mục đích là có thể bẫy hoặc bắt một con Sao la về nghiên cứu. Mặc dù các nhà khoa học, các đoàn khảo sát đã tìm kiếm khắp núi rừng trường Sơn, len lỏi vào trong rừng sâu, ăn gió nằm sương trong rừng già nhưng vẫn chưa được tận mắt nhìn thấy con vật quý hiếm Sao La. Tuy nhiên, đợt nghiên cứu này cũng đã giúp các nhà khoa học tìm thấy dấu chân, các mẫu vật thức ăn được cho là của Sao La. 

Năm 1994, một người dân trên địa bàn huyện Vũ Quang đã bẫy được 1 con vật rất giống Sao la, nhưng mới tầm 4-5 tháng tuổi. Con vật này sau đó được Ông Nguyễn Đình Tiến- Chủ tịch UBND xã Hương Quang, Vũ Quang, Hà Tĩnh mua lại giao cho Viện Điều tra quy hoạch rừng thuộc bộ Lâm Nghiệp nuôi để nghiên cứu. Nhưng rất tiết, con vật sao đó đã chết sau đó chỉ tầm vài tháng. 

Vào năm 1996, người ta đã bắt được một con Sao La tại Lào nhưng nó đã chết sau đó vài tuần. Đến năm 1998, hình ảnh Sao la được ghi lại bằng bẫy ảnh tại Vườn quốc gia Pù Mát tỉnh Nghệ An. Cũng vào năm đó, tại huyện A Lưới, Thừa Thiên Huế, một con Sao La bị mắc bẫy đã được thả về rừng. Tháng 8- 2010, người dân Bolikhamxay -  Lào bẫy được một con Sao La đực nhưng thật không may nó đã chết trước khi các nhà khoa học đến.  Năm 2013, tại Quảng Nam, người ta đã tìm thất một cá thể Sao la được nhìn thấy ngoài tự nhiên bằng bẫy ảnh. 

3. Sao La - Linh vật Sea Games 31, biểu tượng của đại ngàn Trường Sơn

Việc phát hiện ra Sao La, loài linh thú vô cùng quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng cao đã làm xôn xao giới bảo tồn động vật quý hiếm trên thế giới. Khi phát hiện ra loài động vật quý hiếm này, các nhà khoa học đã lập ngay Khu bảo tồn Sao la. Mặc dù vậy nhưng đến nay, vẫn chưa có nhà khoa học nào được tận mắt nhìn thấy loài động vật này. Những hình ảnh Sao la thấy được chủ yếu là qua bẫy ảnh. Hoặc có tìm thấy con vật nhưng khi các nhà nghiên cứu đến nơi thì con vật đã không còn sống. Theo một số liệu nghiên cứu được vào năm 2012, số lượng Sao la ngoài tự nhiên hiện còn chỉ khoảng 50 con.  

Theo các nhà khoa học, Sao la là vật sống quý giá để nghiên cứu về động vật cổ đại. Dù trải qua hàng triệu năm, bộ gen của loài động vật quý hiếm này vẫn không bị thời gian bào mòn. Sao la là loài động vật cổ đại vẫn tồn tại và thích nghi trong hoang dã đến tận ngày nay.

Sao La trở thành biểu tượng của Sea Games 31 (Ảnh: Sưu tầm)

Trong vô vàn mẫu thiết kế về linh vật đại diện cho Sea Game 31, Ban tổ chức chọn hình ảnh Sao la được thiết kế bởi họa sĩ Ngô Xuân Khôi làm linh vật đại diện. Hình ảnh Sao La đại diện cho biểu tượng thất truyền được tìm thấy giữa núi rừng Trường Sơn hùng vĩ. Qua đó,  BTC SEA Games 31 muốn gửi gắm đến bạn bè quốc tế thông điệp tốt đẹp về đất nước Việt Nam, về những giá trị quý hiếm mà thiên nhiên đã ưu ái ban cho đất nước, con người Việt Nam. 

Hình ảnh Sao La hiền lành, gần gũi mà nhanh nhẹn, chân thành thể hiện đúng tinh thần thể thao của Sea Game 31 và thể hiện tinh thần của đất nước, con người Việt Nam. 

Nếu có thắc mắc hoặc muốn tư vấn vui lòng liên hệ: Hotline 02871069698 hoặc Fanpage Bác sĩ Nông nghiệp

- Thông tin tham khảo được Bác sĩ nông nghiệp tổng hợp -