Ưu - nhược điểm của những cách sản xuất giống cây trồng phổ biến được sử dụng nhiều hiện nay

Với nhu cầu chuyển đổi cây trồng của các hộ nông dân ngày nay, thì nhu cầu cây giống cây trồng cũng  tăng mạnh. Để đáp ứng được nhu cầu về số lượng ngày một tăng mạnh, các đơn vị sản xuất giống cũng phải nghiên cứu các cách sản xuất giống cây trồng  với số lượng lớn nhưng vẫn phải đảm bảo về chất lượng như cây giống sạch bệnh,  phải mang các đặc tính hình thái và đặc tính mang lại hiệu quả kinh tế cao.

1. Sản xuất giống cây trồng là gì? Các cách sản xuất giống cây trồng phổ biến hiện nay là gì?

Sản xuất giống cây trồng là việc tìm ra một giống cây trồng được chọn lọc để mang những đặc tính mong muốn của người trồng và có thể duy trì bằng cách nhân giống cây trồng đó lên với số lượng lớn. Thường các giống cây trồng sẽ phát sinh trong quá trình chọn lọc tự nhiên được con người phát hiện và trải qua quá trình chọn lọc nhân tạo để chọn ra những giống cây trồng có đặc trưng hình thái, đặc tính phù hợp với nhu cầu sản xuất của người trồng.

Có hai cách sản xuất giống cây trồng phổ biến hiện nay:

• Sản xuất giống cây trồng bằng hạt
• Sản xuất giống cây trồng bằng cách nhân chiết cành, giâm cành, ghép, nuôi cấy mô .

 2. Phương pháp sản xuất giống cây trồng bằng hạt.

Sản xuất giống cây trồng bằng hạt là sử dụng hạt của cây đem đi gieo kết hợp với điều kiện nhiệt độ, độ ẩm và lượng không khí thích hợp cây sẽ nãy mầm và trở thành cây mới. Cách nhân giống cây trồng này rất phổ biến và có nhiều ưu điểm, bên cạnh đó cũng có những nhược điểm nhất định:

Xoài là loại cây có thể sử dụng cách sản xuất giống cây trồng bằng hạt

a. Ưu điểm của sản xuất giống cây trồng bằng hạt

Cách làm đơn giản, có thể cung cấp được số lượng cây khá lớn trong thời gian ngắn.

Chi phí sản xuất cây giống thấp nên giá thành cây giống bán ra vừa phải hấp dẫn người mua.

Sản xuất giống cây trồng bằng hạt cho ra cây giống sinh trưởng khỏe, rễ ăn sâu, cây có tuổi thọ cao, có khả năng thích ứng tốt với điều kiện ngoại cảnh.

b. Nhược điểm của sản xuất giống cây trồng bằng hạt

Cây con trồng bằng hạt khó giữ được các đặc tính giống của cây mẹ. Nếu đem hạt của một cây mẹ có đặc tính tốt sẽ cho ra các cây con bị lai, không đồng đều về mặt hình thái cũng như năng suất và chất lượng.

Cây giống trồng từ hạt sẽ có thời gian sinh trưởng, phát triển dài, lâu ra hoa và kết quả. Ít nhất là từ 3-5 năm, trừ một số cây ăn quả có thời gian sinh trưởng ngắn như đu đủ,..

Với những ưu nhược điểm trên phương pháp sản xuất giống cây trồng bằng hạt thường được dùng để tạo ra cây con làm gốc ghép và công tác lai tạo chọn lọc giống. các loại cây đa phôi như cam, quýt, xoài,… và các cây có hạt không qua quá trình thụ phấn chéo( trinh sinh) như măng cụt, bòn bon,..

3. Các phương pháp sản xuất giống cây trồng bằng cách nhân giống vô tính 

a. Sản xuất giống cây trồng bằng chiết cành

Các loại cây thích hợp để chiết cành là chanh, bưởi, ổi, mận (roi), quất (tắc, hạnh),…Ưu điểm của phương pháp này là có thể giữ lại các đặc điểm của cây mẹ, cây ra hoa kết quả nhanh rút ngắn được thời gian, cây trồng bằng cách chiết cành thường thấp (lùn) thuận lợi để chăm sóc, thu hoạch. Nhưng do được chiết từ bộ phận trưởng thành của cây mẹ nên số lượng cây con ít, tuổi thọ của cây không cao, rễ ăn nông nên dễ đổ ngã khi trời giông gió.

Chiết cành là phương pháp nhân giống cây trồng được áp dụng để nhân giống trên cây bưởi

Chọn cành đã hóa gỗ (không quá già cũng không quá non) có đường kính 1-2cm. Khoanh vỏ với độ dài khoảng 2 lần đường kính cành chiết, cạo sơ phần ruột thân vừa khoanh vỏ để loại bỏ lớp tế bào thượng tầng, bôi một ít chất kích thích ra rễ (NAA, IBA,…). Bó bầu với 2/3 đất thịt và 1/3 các vật chất hữu cơ (phân chuồn hoai mục, mùn cưa, mụn dừa, rơm rạ,…).  Sử dụng túi nylon PE  bó chặt tay tránh để bầu bị xoay.

b. Nhân giống cây trồng bằng cách giâm cành:

Là phương pháp sản xuất giống cây trồng hàng loạt, cây giống có nhiều đặc tình tốt từ cây mẹ, cây trồng đồng đều, cây ra hoa kết quả sớm. Các loại cây thích hợp để giâm cành như mẫu đơn (trang), hoa hồng, nho, hồng xiêm, nhãn, vải thiều,…Bên cạnh đó còn có các nhược điểm như dễ mang các mầm bệnh từ cây mẹ, các loại cây khó ra rễ không thể nhân giống bằng phương pháp giâm cành, giâm cành qua nhiều thế hệ có thể gây thoái hóa giống.

Sản xuất giống cây trồng bằng cách giâm cành hồng nhanh chóng và tỉ lệ thành công cao

Chọn cành bánh tẻ (không quá non, không quá già) thường sử dụng đoạn giữa cành, thường chiều dài hom giâm là 5-10-15 cm, chừa khoảng 3-4 lá, các cây trồng ôn đới như mận (roi), đào khi giâm không cần để lá. Giá thể giâm cành phải xốp, thoáng không có nấm bệnh. Nơi giâm cần ít ánh sáng và có độ ẩm cao.

c. Sản xuất giống cây trồng bằng cách ghép (cây, cành, mắt…):

Ghép cây là phương pháp sản xuất giống cây trồng phổ biến ở nước ta và trên thế giới, có nhiều ưu điểm như giữ được đặc tính của cây mẹ, có thể tuyển chọn các cây sạch bệnh, thành thục, di truyền ổn định, ra hoa sớm, hệ số nhân giống cao, kết hợp với các đặt tính tốt của các gốc ghép có thể tạo ra các cây trồng kết hợp được nhiều đặc điểm có thể trồng ở nhiều vùng ngoại cảnh khác nhau.

Các bước ghép mắt trong quy trình sản xuất giống cây trồng

Quy trình ghép cây: đọc thêm tại đây.

d. Sản xuất giống cây trồng hàng loạt bằng cách nuôi cấy mô tế bào thực vật

Sản xuất giống cây trồng bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật là sử dụng một mô hay nhóm mô tế bào được nuôi trong phòng thí nghiệm với các điều kiện thích hợp.

Ưu điểm của phương pháp này là có thể tạo ra cây con đồng loạt, đồng đều mang nhiều đặt tính tốt, cây giống khỏe, sạch bệnh, sạch virut, nhân nhanh và tái tạo lại các nguồn gen quý.

Tuy nhiên phương pháp này phải được thực hiện ở các cơ sở có phòng thí nghiệm với thiết bị hiện đại, cần người có kỹ thuật chuyên môn cao.

Nuôi cấy mô là phương pháp nhân giống cây trồng nhanh chóng và tạo ra cây giống đồng đều

Quy trình kỹ thuật của phương pháp nuôi cấy mô thực vật. tại đây!

-Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiêp tổng hợp-