Voọc ngũ sắc - Một trong những loài khỉ đẹp nhất thế giới

Voọc ngũ sắc là loài linh trưởng đặc hữu tại bán đảo Đông Dương. Là loài khỉ sở hữu bộ lông đẹp. Hiện nay voọc ngũ sắc là loài động vật nguy cấp và được bảo vệ. 

1. Danh pháp khoa học và phân loại của voọc ngũ sắc 

• Voọc ngũ sắc có nhiều tên gọi như chà vá chân nâu, khỉ bảy màu, khỉ chú lính, con Dọc,.. 

• Voọc ngũ sắc có tên gọi tiếng anh là Red-shanked douc langur 

• Voọc ngũ sắc là một loài thuộc nhóm khỉ cựu lục địa, Bộ Linh Trưởng, Họ Khỉ và chi chà vá. Danh pháp khoa học của voọc ngũ sắc Pygathrix nemaeus

• Các nghiên cứu giải mã gen của loài chà vá chân nâu đã xác định được đây là loài có niên đại cách đây hơn 1 triệu năm và có liên hệ gần với loài voọc chà vá chân xám và voọc chà vá chân đen. 

• Ở nước ta, voọc ngũ sắc được phát hiện đầu tiên ở bán đảo Sơn Trà vào những năm 1969.

2. Hình thái, màu sắc và phân biệt độ tuổi của voọc ngũ sắc

a.  Hình thái bên ngoài của Voọc ngũ sắc

• Cá thể đực trưởng thành sẽ có kích thước lớn hơn so với cá thể cái

• Chiều dài từ mông đến đỉnh đầu của 1 con Voọc ngũ sắc đực trưởng thành khoảng 55 - 63cm. Thông thường trung bình dài khoảng 59.6cm.‘

• Voọc ngũ sắc cái trưởng thành dài khoảng 50 - 57cm.

• Chiều dài đuôi thường xấp xỉ với chiều dài thân và đuôi cũng ngắn hơn đuôi con đực.

• Cân nặng của Voọc ngũ sắc trưởng thành dao động từ 5.8 - 11kg. con cái khoảng 6.4 - 8kg.

Voọc ngũ sắc là một trong những loài khỉ đẹp nhất trên thế giới (Nguồn: internet)

b. Màu sắc đặc trưng của Voọc ngũ sắc

• Màu sắc của Voọc ngũ sắc đực và cái đều giống nhau. 

• Voọc ngũ sắc được mệnh danh là Nữ Hoàng trong loài Linh Trưởng với bộ lông nhiều màu sắc sặc sỡ.

• Bộ lông của Voọc ngũ sắc là sự kết hợp hài hoà giữa các màu sắc sặc sỡ bao gồm vàng, nâu, nâu đỏ, cam, xám, đen và trắng. 

• Đỉnh đầu của Voọc ngũ sắc có vạt lông màu đen, phần vai đến hai cánh tay, bàn tay và bàn chân có màu đen, hai bên cánh tay có màu xám.

• Mặt của chà vá chân nâu có màu vàng sáng, hai bên bẹn có màu cam.

• Riêng hai cẳng chân của Voọc ngũ sắc có màu đỏ hoặc nâu đỏ

• Phần đuôi dài, phía gốc đuôi có hình tam giác và đuôi có màu trắng. 

• Khuôn mặt của con trưởng thành đều có bộ râu trắng quanh mặt.

c. Phân biệt Voọc ngũ sắc theo độ tuổi

Chà vá chân đen trong quá trình sinh trưởng được chia làm 5 nhóm tuổi với nhiều nét đặc trưng khác nhau.

• Con mới sinh: < 8 tháng tuổi, lông trên người chỉ có 1 màu nâu hạt dẻ, khuôn mặt đen hoàn toàn. Thường di chuyển bằng cách bám vào bụng của con mẹ và bú sữa mẹ hoàn toàn.

• Con non: từ 8 - 18 tháng. Màu sắc của lông đã chuyển dần thành các màu sắc tương tự như con trưởng thành. Tuy nhiên, trên khuôn mặt vẫn có lông đen. Chuyển dần từ bú sữa mẹ và ăn thêm một số lá và trái cây. Voọc ngũ sắc ngưng sữa từ tháng thứ 12.

• Từ tháng thứ 18 cho đến hết năm thứ 3: màu lông đã phát triển đầy đủ như con trưởng thành, phần mặt vẫn còn nhiều màu đen ở phần má và quanh mắt. Ở thời điểm này Voọc ngũ sắc đã hoàn toàn ngưng bú mẹ và có khả năng tự kiếm ăn. Chúng bắt đầu tham gia vào các hoạt động trong quần thể như tranh giành địa bàn, chải lông cho nhau. 

• Giai đoạn bán trưởng thành: trên 2.5 tuổi ở con cái và trên 3 - 4 tuổi ở con đực. thời điểm này màu sắc đã hoàn toàn phát triển như con trưởng thành. Nhưng phần mặt có màu nhạt hơn so với Voọc ngũ sắc trưởng thành. Thời điểm này chúng chưa có khả năng tham gia các hoạt động sinh sản.

• Giai đoạn trưởng thành: ở giai đoạn này các màu sắc đã phát triển hoàn thiện và bắt đầu tham gia các hoạt động sinh sản để tái tạo nòi giống.

Bộ lông của Voọc ngũ sắc là sự kết hợp của nhiều màu sắc sặc sỡ (Nguồn: internet)

3. Môi trường sống và nguồn thức ăn chủ yếu của Voọc ngũ sắc

a. Môi trường sống của Voọc ngũ sắc

• Thường xuất hiện trong các khu rừng nhiệt đới thường xanh và rừng nửa rụng lá. Đôi khi xuất hiện ở khu vực rừng thứ sinh, rừng trên núi đá vôi, rừng hỗn giao.

• Voọc ngũ sắc chỉ sinh sống và di chuyển trên các tầng hoặc tán cây trong rừng.

• Khi có nhu cầu về nước hoặc chất khoáng Voọc ngũ sắc sẽ di chuyển xuống đất để lấy nước và thức ăn.

• Chúng sẽ sinh trưởng và phát triển nhiều ở các khu vực rừng phát triển ổn định và ít bị tác động

• Voọc ngũ sắc ở những khu vực khác nhau sẽ có những tập tính thích nghi với các điều kiện ngoại cảnh xung quanh khác nhau.

Voọc ngũ sắc thường sinh sống trong các khu rừng nhiệt đới (Nguồn: internet)

b. Thức ăn của Voọc ngũ sắc

• Voọc chà vá chân nâu là một loài trong nhóm khỉ ăn lá, thỉnh thoảng chúng sẽ ăn trái cây hoặc các loại hạt tuỳ vào mùa.

• Ở các khu vực khác nhau Voọc ngũ sắc sẽ có chế

•  độ ăn khác nhau nhưng chủ yếu là lá đặc biệt là lá non, một ít quả và hạt, ngoài ra còn có thể ăn hoa và vỏ cây.

• Quần thể Voọc ngũ sắc phân bố ở nước ta có thể ăn được hơn 150 loài thực vật khác nhau. Từ đó cho thấy, loài Voọc ngũ sắc là một loài khỉ có khả năng lựa chọn đồ ăn và chế độ dinh dưỡng rất kỹ càng.

4. Tổ chức xã hội và cấu trúc bầy đàn của Voọc ngũ sắc

• Voọc ngũ sắc là loài động vật chuyên hoạt động trên các tán cây vào ban ngày. 

• Tập tính của loài Voọc ngũ sắc là lựa chọn các cây có kích thước lớn và tán lá dày để ngủ vào ban đêm và chúng tuyệt đối không ngủ trong các vách đá hay hang động.

• Tổ chức gia đình của loài Voọc ngũ sắc thường là các gia đinh riêng lẻ với 1 con đực và 2 - 3 con cái và những cá thể Voọc ngũ sắc con. Thỉnh thoảng nhiều gia đình sẽ tập trung lại thành 1 đàn lớn trên 50 con.

• Tỷ lệ đực và cái trong quần thể Voọc ngũ sắc thường là 1:1.5.

• Phần lớn thời gian trong ngày Voọc ngũ sắc sẽ sử dụng để nghỉ ngơi, di chuyển tìm thức ăn, các hoạt động xã hội, thời gian dành cho việc ăn uống thương rất ít.

5. Các nguy cơ đe dọa đến sự tồn tại của Voọc ngũ sắc và tình trạng bảo tồn

• Năm 2008, Voọc ngũ sắc và loài động vật được xếp hàng vào mức nguy cấp. Tuy nhiên thực tế là loài đang bị đe doạ cực kỳ nguy cấp vì những đe dọa ngoài tự nhiên. 

• Hiện tại, Voọc ngũ sắc đang là loài được xếp hạng rất nguy cấp trong sách đỏ thế giới và là loài động vật trong danh sách cấm buôn bán trên toàn cầu dưới mọi hình thức. 

• Số lượng loài giảm hơn 50% trong vòng 35 năm ngoài tự nhiên do nạn săn bắn và diện tích rừng bị thu hẹp.

• Hiện nay các khu bảo tồn Voọc ngũ sắc đang được xây dựng để nhằm duy trì số lượng. Kèm theo các chính sách trong việc bảo tồn và cấm khai thác ở một số khu vực để bảo tồn loài Voọc ngũ sắc và tiến hành nghiên cứu để bảo tồn và gây nuôi ở các trung tâm nghiên cứu động vật hoang dã.

>>> Đọc thêm: Tìm hiểu về Sao la - Linh vật Sea game 31

>>> Đọc thêm: Lan kim tuyến thân dược trị bệnh ung thư

- Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -