Bò sữa Hà Lan: Nguồn gốc, đặc điểm và hướng chăn nuôi sản xuất

Thông tin về bò sữa Hà Lan

Giống bò sữa Hà Lan có tên gốc là Bò Holstein Friz, nguồn gốc xuất xứ khoảng 2.000 năm trước từ Hà Lan. Nó bắt nguồn từ giống bò đen và trắng của Batavian và Friezians được phối giống và lai tạo để cho ra giống bò có sản lượng sữa cao nhất.

Bò sữa Hà Lan hiện nay trở thành giống bò cung cấp sữa chủ lực của nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam (thương hiệu sữa bò Cô gái Hà Lan), một thương hiệu sữa bò nổi tiếng trên thế giới được lấy từ bò sữa Hà Lan chính là Dutch Lady.

Thông tin về bò sữa Hà Lan

Đặc điểm bò sữa Hà Lan

Bò sữa Hà Lan có màu lông chủ đạo là trắng đen, (vẫn có số ít trường hợp con lang trắng đỏ). 

Bò cái sở hữu thân hình khỏe mạnh, chắc chắn, vóc người lớn, vú to, bầu vú phát triển, mắn đẻ, tính tình hiền lành, khả năng tiết sữa rất cao. Trung bình một con bò Hà Lan cái cho 50 lít/ngày (10.000 – 15.000 lít/chu kì 300 ngày). Tại thời tiết và khí hậu Việt Nam, chúng cung cấp trung bình 15 lít/ ngày (3.600 – 4.000 lít/chu kỳ 300 ngày).

Bò Hà Lan đực có sừng và yếm nhỏ, thân hình chữ nhật. Khối lượng trung bình một con bò đực là: 600kg/con, và bò cái là: 550kg/con. Những chú bò trưởng thành có thể phối giống lúc 15-18 tháng tuổi. 

Đây là giống bò thích nghi tốt ở nhiều vùng khí hậu khác nhau, cả ôn đới lẫn nhiệt đới.

Đặc điểm bò sữa Hà Lan

Luu ý:

Lưu ý khi chuyển bò sữa từ vùng ôn đới cao sản đến môi trường nóng thường cho kết quả thấp hơn, khả năng đề kháng bệnh tật kém đi. Cần cho bò thời gian làm quen với môi trường mới.

Bên cạnh đó, bà con nông dân cũng cần diệt các loại côn trùng như ruồi, muỗi, ve, ký sinh trùng ở những nơi như đồng cỏ, vùng nước trũng, kênh rạch…

Mặt khác, do sự thiếu kinh nghiệm ban đầu trong chăn nuôi bò sữa nên nhiều chủ trại không biết phát hiện bò lên giống, hoặc các bệnh như viêm vú, căng thẳng nhiệt… dẫn đến tình trạng bò căng thẳng khi chuyển vùng.

Chăn nuôi bò sữa Hà Lan

Ở Úc, bò sữa Hà Lan là một nghề truyền thống và bò sữa được nuôi dạng bầy đàn, chúng được chăn thả tự do trên đồng cỏ rộng, trồng các loại cỏ có chất lượng tốt, và là các loại cỏ nhiều dinh dưỡng được bò Hà Lan ưa chuộng. Mùa khô hạn không có cỏ thì chúng được cho ăn bằng cỏ khô, cỏ ủ dự trữ sẵn và chất lượng cao.

Với khí hậu ở đây ôn hoà tại Úc ( từ 15 - 25˚C tùy mùa, độ ẩm trung bình khoảng 60%) thì nhiều trang trại nuôi hàng ngàn con bò sữa không cần làm chuồng mà chỉ có rào quây khu vực cánh đồng lớn. Những con bò này ăn ngủ trên đồng cỏ, khi nào vắt sữa mới được lùa về chuồng.

Vắt sữa bò khi tới chu kỳ

Trong ngành chăn nuôi ở các nước nhiệt đới, các chuyên gia khuyên không nên mua bò Hà Lan thuần, vì càng thuần thì chúng càng khó tính, sức chịu đựng kém về khí hậu nóng ẩm hay cuộc sống kham khổ do thiếu thức ăn.

Khi nhiệt độ quá cao so với sức chịu đựng của bò sữa Hà Lan (trên 34˚C) chúng có dấu hiệu thở dốc, xù lông, năng suất sữa giảm, biếng ăn. Tỷ lệ nhiễm bệnh tăng, đặc biệt là các bệnh ký sinh trùng đường máu và bệnh tụ huyết trùng. 

Tại Việt Nam, một số vùng có khí hậu thích hợp cho việc chăn nuôi bò sữa Hà Lan là: Mộc Châu – Sơn La, Đức Trọng – Lâm Đồng…nơi đây khí hậu mát mẻ, nhiệt độ bình quân  21˚C.

Bò sữa Hà Lan tại Việt Nam

Thời điểm đầu tiên Việt Nam nhập bò Hà Lan là từ Cuba. Sau đó chúng được thuần hóa và lai tạo tại các cơ quan nghiên cứu và nông trường quốc doanh Ba Vì, Mộc Châu. Sau thời kỳ bao cấp, đến những năm đổi mới, một số bò sữa Hà Lan thuần chủng được chuyển về các trại tư nhân, từ đó số lượng bò lai Hà Lan tăng nhanh đáng kể.

Đặc điểm bò sữa Hà Lan tại Việt Nam

Năng suất trung bình của bò sữa lai là khoảng 10–11 kg ngày. Đa số bò sữa Hà Lan cho năng suất tầm 3000kg/chu kỳ, có nhiều con cao hơn, cho năng suất khoảng 6000 kg/chu kì.

Theo số liệu thống kê cho thấy, Việt Nam đã có nhiều đợt (khoảng hơn 5.000 con) từ những đầu năm 2000 để nuôi dưỡng, nghiên cứu và lai tạo.

Bò Hà Lan thuần chủng chỉ chiếm 5-6% tồng đàn, chúng được nuôi tập trung ở hai cơ sở giống chuyên biệt và kỹ thuật cao tại cao nguyên Mộc Châu và Lâm Đồng. Trong đó:

• Công ty bò sữa Mộc Châu có 1800 con trong đó có 900 cái sinh sản, năm 2001 nhập từ Mỹ về thêm 50 con. 

• Công ty giống bò sữa Lâm Đồng có 100 con, nhập thêm từ Mỹ 30 con. 

Đàn bò sữa lai chiếm 94-95% tổng đàn. Năng suất bình quân toàn đàn bò lai Hà Lan khoảng 3300 kg/chu kì và năng suất bình quân của bò thuần khoảng 4100 kg/chu kì. Sản lượng sữa thực tế của các phẩm giống bò lai F1 là 3671 kg, bò lai F2 là 3858 kg và của bò lai F3 là 3457. Từ đây cho thấy, sản lượng sữa thực tế của bò lai F2 là cao nhất, tiếp đến là bò lai F1 và cuối cùng là F3. Khoảng cách cho từng lứa đẻ từ 440 – 460 ngày.

Tại TPHCM, tinh bò đực của bò sữa Hà Lan nhập từ nhiều nguồn khác nhau (khoảng 9-10 nước trên thế giới) do vậy mà Nhà nước ta không thể quản lý hết được đầu vào các nguồn tinh nhập và nguồn tinh đang được sử dụng trên thị trường. Theo báo cáo cho thấy, có khoảng 70% số bò cái được gieo tinh mà không có ghi chép rõ ràng, kỹ lưỡng về nguồn tinh sử dụng. Ở nhiều địa phương khác cũng gặp phải tình trạng tương tự. 

Điều này có thể dẫn đến đàn bò cái được lai tạo thiếu sự kiểm soát, chất lượng con giống có nguy cơ giảm thấp ở các đời sau. Bên cạnh đó, bò con sinh ra có thể khó nuôi, nhiều bệnh như: bệnh sinh sản, bệnh về chân, móng và bệnh viêm vú…

trên đây là thông tin tổng hợp về thông tin về bò sữa Hà Lan và đặc điểm bò sữa Hà Lan. Nếu có thắc mắc hoặc muốn tư vấn vui lòng liên hệ: Hotline 02871069698 hoặc Fanpage Bác sĩ Nông nghiệp

- Thông tin tham khảo được Bác sĩ nông nghiệp tổng hợp -