Cần thay đổi tư duy để chinh phục thị trường nông sản

(Chinhphu.vn) – Câu chuyện hơn 6.000 xe nông sản đang ùn ứ tại các cửa khẩu hiện nay cho thấy việc tiếp cận thị trường nông sản của người sản xuất và kinh doanh nông nghiệp tại Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Tư duy sản xuất kinh tế nông nghiệp vẫn chưa phát triển cùng nhịp với tốc độ phát triển của thị trường.

Ngày 22/12, Báo Nông thôn ngày nay phối hợp với Tổng hội NN&PTNT Việt Nam tổ chức toạ đàm “Chuyển đổi tư duy kinh tế nông nghiệp, chinh phục thị trường nông sản thế giới 2022”.

Theo Tổng cục Hải quan, tính đến ngày 21/12, có khoảng 6.200 xe chở hàng hóa đang nằm chờ thông quan tại các cửa khẩu, tương đương 12.000 người (gồm lái chính và lái phụ) đang tập trung tại các khu vực cửa khẩu. Nguyên nhân việc ùn tắc hàng nông sản tại địa bàn tỉnh Lạng Sơn và tỉnh Quảng Ninh là do phía Trung Quốc nâng cao các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, trong khi đó việc tập trung đông người cùng lúc tại cửa khẩu khiến nguy bùng phát dịch bệnh tăng cao nên việc thông quan rất “nhỏ giọt”.

Ông Hồ Xuân Hùng (Chủ tịch Tổng hội NN&PTNT) nhìn nhận đây là lần ùn tắc hàng hoá lớn nhất trong nhiều năm qua, một "sự kiện để cảnh tỉnh" với chuỗi cung ứng nông sản của Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Tiến (Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp, Ban Kinh tế Trung ương) cho rằng thị trường Trung Quốc là thị trường lớn và rất sôi động, bao gồm cả chính sách dành cho nông sản nhập khẩu theo đường tiểu ngạch, chính ngạch. Vì vậy, người sản xuất và kinh doanh nông sản Việt Nam càng sớm tiếp cận được thông tin thì việc sản xuất, tiêu thụ nông sản càng hạn chế được rủi ro.

Theo chuyên gia Đặng Kim Sơn (nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn, Bộ NN&PTNT), trước kia việc việc ùn tắc thường chỉ xảy ra với một số mặt hàng sản lượng lớn dồn vào một thời điểm (như: Thanh long, dưa hấu, chuối), nhưng hiện nay tất cả các mặt hàng nông sản đều không qua được biên giới. Ông Sơn nhìn nhận Trung Quốc hiện nay không còn là thị trường “dễ tính” nữa. Vì vậy Việt Nam cần nâng cao năng lực chuỗi kết nối, tiêu thụ nông sản để đi thẳng vào thị trường nội địa Trung Quốc bằng đường hàng không, đường biển chứ không chỉ đi qua đường bộ như hiện nay.

Bà Nguyễn Thị Thành Thực (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Bagico) cho biết, kinh nghiệm giao thương với thương lái Trung Quốc cho thấy thị trường Trung Quốc không còn ưa chuộng việc nhập khẩu nông sản theo đường tiểu ngạch nữa. Điều này có thể thấy rõ qua những lần ùn ứ xe chở nông sản kéo dài như hiện nay.

Theo bà Thực, một trong những khó khăn trong xuất khẩu chính ngạch là việc xây dựng mã số vùng trồng theo Luật Trồng trọt vẫn chưa thực thi hiệu quả. Nếu không làm được điều này, xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc sẽ còn khó khăn. 

Vì vậy, để nâng cao hiệu quả xuất khẩu nông sản Việt, chúng ta cần xây dựng dược cơ sở dữ liệu mang tính thực tế hơn, đồng thời cần có dữ liệu ngành để dùng chung, tránh tình trạng thương lái đi xuống từng vùng nguyên liệu để thu mua từng khối lượng nhỏ, bà Thực đề xuất.