Hành tăm xứ Nghệ (củ nén)- Loại gia vị tạo nên hương vị của đặc sản vùng Hà Tĩnh - Nghệ An

Có hương vị gần giống với hành hương, hành tăm xứ nghệ có mùi vị thơm hơn và được sử dụng trong nhiều món ăn truyền thống và đặc sản ở vùng Nghệ An, Hà Tĩnh. Ngày nay, hành tăm xứ Nghệ được nhiều người biết đến với hương vị và nhiều công dụng dược lý tốt cho sức khỏe. 

1. Nguyên nhân tại sao hành tăm xứ Nghệ (củ nén) nứt tiếng gần xa?

Hành tăm xứ Nghệ hay còn được gọi là củ nén, thường được dùng để làm gia vị trong nhiều món ăn đặc sản ở Nghệ An như Cháo lươn, lươn om, gà nướng, mì quảng,... có công dụng khử mùi tanh, tạo tạo nên nhiều hương vị đặc trưng cho món ăn. Ngoài ra hành tăm xứ Nghệ còn được sử dụng như một vị thuốc dùng để giải cảm, trị ngạt mũi, đầy hơi, tức ngực. 

Củ hành tăm xứ nghệ (Ảnh: sưu tầm)

2. Đặc điểm hình thái của và phân bố của hành tăm xứ Nghệ (củ nén)

1. Đặc điểm hình thái của hành tăm xứ Nghệ

• Hành tăm xứ nghệ là cây thân thảo, số lâu năm, có hình dáng giống cây hành lá, chiều cao cây trung bình từ 10 - 20 cm.

• Thân củ của hành tăm xứ Nghệ có màu trắng, nhỏ cỡ đầu ngón tay, phía ngoài là nhiều lớp vảy mỏng và dai.

• Lá của cây hành tăm rất nhỏ, mọc thưa, có hình trụ và rỗng bên trong.

• Hoa có dạng chùm, mạng rất nhiều hoa nhỏ, quả của cây hành tăm rất ít gặp.

Vườn trồng hành tăm (Ảnh: sưu tầm)

2.  Phân bố sinh thái của hành tăm xứ Nghệ

• Hành tăm xứ Nghệ cũng như nhiều loại hành khác phổ biến hiện nay đều có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải, được trồng chủ yếu ở nhiều vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Hành tăm ở nước ta được trồng nhiều ở khu vực vùng núi và trung du. Hành tăm xứ nghệ là cây ưa khí hậu mát mẻ, đất cát pha màu mỡ, cao ráo và thoát nước tốt. 

3. Hương vị và dược tính của hành tăm xứ Nghệ (củ nén)

• Hương vị của hành tăm xứ Nghệ gần giống với hành hoa, nhưng vị ít cây và có hương thơm đậm hơn. Hành tăm có vị đắng nhẹ, cay, mùi hăng nồng đặc trưng. Trong quá trình chế biến món ăn hành tăm được sử dụng để tạo ra hương vị đặc trưng của những món ăn đặc sản và được dùng để khử mùi tanh của hải sản.

• Bên trong hành tăm xứ Nghệ có chứa nhiều loại acid hữu cơ, vitamin rất có lợi cho sức khỏe. Hành tăm được sử dụng như một vị thuốc quý để chữa nhiều loại bệnh và tăng sức đề kháng của cơ thể như: ho hen, cảm, phong hàn, ngộ độc, ngăn chặn tế bào ung thư, viêm nhiễm trùng, chướng bụng, long đờm, giảm cao huyết áp,..

4. Món ăn đặc sản được nấu từ hành tăm xứ Nghệ (củ nén)

Để nấu được một món ăn ngon khi lựa chọn cần lựa chọn những củ hành tăm xứ Nghệ có hình dáng đồng đều nhau, có màu trắng ngà, không có dấu hiệu sâu bệnh hại, không nên chọn những củ có kích thước quá lớn vì sẽ không thơm đậm vị như những củ có kích thước nhỏ. Sau đây sẽ mách cho bạn một vài món ngon đặc sản có chứa hành tăm xứ nghệ

Cách làm món gà nấu hành tăm xứ Nghệ (củ nén): 

Gà hấp hành tăm xứ Nghệ (Ảnh: sưu tầm)

• Thịt gà mọng nước dậy mùi thơm của gừng, hành tăm xứ nghê và lá chanh

• Chuẩn bị nguyên liệu: 1 con gà thả vườn, khoảng 100g hành tăm xứ nghệ, 1 nhánh gừng, 1 củ nghệ (có thể thay thế bằng bột nghệ), 3 - 4 lá chanh không quá non hoặc già, muối, đường, hạt tiêu, bột ngọt, ớt.

• Cách nấu món gà nấu hành tăm: 

• Gà rửa sạch, chà qua với muối, chặt gà thành miếng vừa ăn.

• Hành tăm xứ nghệ, gừng, nghệ rửa sạch giã nhỏ (nếu ăn cay được thì cho 1 quả ớt vào giã cùng).

• Uớp gà với 3 muỗng cà phê muối, ½ muỗng bột ngọt, ½ muỗng tiêu, và nửa phần hỗn hợp gừng, nghệ, hành tăm, xé thêm 1 - 2 lá chanh vào ướp trong 30 phút.

• Phi thơm nửa số hành tăm xứ Nghệ đã giã nhuyễn trước đó, cho phần thịt gà xào nhanh cho săn lại. Sau đó, cho nước dừa tươi vào ngang mặt thịt gà trong chảo và nấu cho đến khi gà mềm. Nêm nếm và cho lá chanh cắt sợi vào, tắt bếp.

• Cho thịt gà nấu hành tăm xứ Nghệ ra đĩa và thưởng thức.

- Thông tin tham khảo được Bác Sĩ Nông Nghiệp tổng hợp -